- پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمود: «فرزند را طلب کنید و به دنبال آن بروید که فرزند، مایه روشنی چشم و خشنودی دل است و از ناتوانی و تمایل به بی‌فرزندی خودداری کنید.»
فکرش را بکنید، روزی برسد که ما هم مانند کشور انگلیس شویم؛ کشوری که سالها در کابینه‌ی خود، وزیری با نام وزیر تنهایی دارد و آن را در میان وزرای دیگر کابینه‌اش به رسمیت شناخته است. طبق گزارشات رسمی که دراین‌باره وجود دارد، قرار است این وزیر، پاسخگوی یکی از واقعیت‌های تلخ دنیای مدرن باشد. به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری رویترز؛ تریسی کروچ، این مسئولیت جدیدی را برعهده گرفته است که محوریت آن، اجرای راهبردی کلان برای مقابله با معضلات زندگی افراد تنها در جامعه انگلیس است و همچنین ترزا می، نخست‌وزیر [وقت] انگلیس دراین‌باره گفته است: برای بسیاری از افراد، تنهایی، واقعیت تلخ زندگی مدرن است. در بخش دیگری از این گزارش آماده است که صلیب سرخ انگلیس اعلام کرده؛ در حال حاضر، بیش از 9 میلیون تن در این کشور، همواره یا اغلب اوقات تنها هستند. این نهاد تنهایی و انزوا را یک اپیدمی پنهان توصیف کرده که در میان تمامی رده‌های سنی شایع است.[1] باید بدانید که این بیماری که کشور انگلیس را به مرز بحران برده است، اختصاص به این کشور ندارد و به تازگی کشور ژاپن نیز مجبور به تأسیس وزارتخانه امور تنهایی شده است تا آمار خودکشی‌های ناشی از تنهایی را تحت کنترل درآورد.[2]
از زوایای مختلفی می‌توان به مقوله‌ی افزایش و کنترل جمعیت نگاه کرد؛ گاه می‌توان حاکمیت‌ها را خطاب قرار داد و گاه می‌توان به کف جامعه رفت و تک‌تک آحاد مردم و خانواده‌ها را مخاطب قرار داد. پیش‌تر درباره‌ی نگاه حاکمیت به مقوله‌ی افزایش و کنترل جمعیت پرداخته‌ایم و در آنجا توصیه کردیم که باید با مردم دراین‌باره گفتگوی صادقانه‌ای داشته باشیم؛ همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب دراین‌باره صادقانه با مردم وارد گفتگو شدند و حرف‌هایی را بیان کردند که حتی برخی از معاندان، آن را به‌عنوان روزنه‌ای برای ایرادگیری از شخص رهبری و جایگاه ایشان، مورداستفاده‌ی خود قرار دادند، اما این مسائل اهمیتی ندارد. مهم آن است که حاکمیت با مردم روراست باشد.
غیر از نگاه حاکمیتی در ابعاد فردی و حتی خانوادگی نیز حرف برای گفتن بسیار است و ازجمله مهم‌ترین آن‌ها، مسئله و معضل تنهایی است. تنهایی درست است که یک مقوله‌ی فیزیکی محسوب می‌شود، اما معمولاً تنهایی با خود، تولیدکننده‌ی احساسی است که از آن به احساس تنهایی نام برده می‌شود و بار روحی و روانی را برای فرد بدنبال دارد. «احساس تنهایی، مجموعه‌ای پیچیده از احساس‌ها و شناخت‌ها، پریشانی‌ها و تجربه‌ی هیجان‌های منفی است که از کمبودهای ادراک‌شده‌ی فردی در روابط خصوصی و اجتماعی ناشی می‌شود.»[3]
باید قبول کنیم کاهش جمعیت ناشی از سست شدن بنیان خانواده و روند رو به رشد زندگی‌های انفرادی، حاصل کم‌فرزندی و حتی بدونِ فرزند است. آیا تابه‌حال به این مسئله توجه داشته‌ایم که برای زندگی فردی و یا خانوادگی ما، نداشتن فرزند یا تقلیل آن به یک یا دو فرزند در سال‌های آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا تابه‌حال به این مسئله توجه داشته‌ایم که پس از فروپاشی بنیان خانواده که تأمین‌کننده‌ی بسیاری از نیازهای ماست، نشاط اجتماعی ما از کجا تأمین خواهد شد؟
«ارتباطات انسانىِ مطلوب تا 85 درصد موجب نشاط و سرزندگى افراد می‌شود.»[4] «انسان موجودى اجتماعى است و غالب نيازهاى او هم يا در ارتباط با اجتماع و يا توسط اجتماع برآورده می‌شود. وابستگى فرد به گروه و دوستى گروه با فرد و ارتباط انسانى بين آن‌ها به تشكيل شخصيت سالم و بانشاط و تحقق امنيت خاطر و آرامش در انسان كمك شايانى می‌کند.»[5] به همین سبب است که دین مبین اسلام تأکیدات فراوانی بر وجود ارتباطات خانوادگی دارد و آن را یک ضرورت غیرقابل‌انکار قلمداد می‌کند. کاهش جمعیت که نتیجه کوچک شدن خانواده‌ها و به عبارتی کاهش ارتباطات خانوادگی است قبل از آنی که دودش به چشم جامعه و حاکمیت برود، دودش به چشم خود فرد خواهد رفت. چه زیبا پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) پرده از حقیقت فرزندآوری برمی‌دارند آنجا که بیان می‌نماید: «اُطْلُبُوا اَلْوَلَدَ وَ اِلْتَمِسُوهُ فَإِنَّهُ قُرَّةُ اَلْعَيْنِ وَ رَيْحَانَةُ اَلْقَلْبِ وَ إِيَّاكُمْ وَ اَلْعَجْزَ وَ اَلْعَقْرَ؛[6] فرزند را طلب کنید و به دنبال آن بروید که فرزند، مایه‌ی روشنی چشم و خشنودی دل است و از ناتوانی و تمایل به بی‌فرزندی، خودداری کنید.»
حق این است که «احساس تنهایی، به‌عنوان مشکلی رایج و تجربه‌اي منفی براي افـراد مسـن در جوامع علمی و پژوهش‌های مربوط به تندرستی گزارش شده است. شواهد نشان می‌دهد احسـاس تنهایی، پدیده‌ای گسترده و فراگیر است و [در کل دنیا] 25 تا 50 درصد کل جمعیت بالای 65 سال را برحسب سن و جنس تحت تأثیر قرار می‌دهد و سالمندان، در معرض خطر بالاتری از احساس تنهایی هستند.»[7] راهکار اسلام برای خروج از این مشکلات، کاملاً مشخص است و آن راهکار فرزند آوری در کنار تربیت صحیح اسلامی است.
_____________________________________________
1. خبرگزاری ایسنا: "وزیر تنهایی" در انگلیس، ۲۷ دی ۱۳۹۶، کد خبر: 96102714936.
2. سایت خبری مشرق: این آقا وزیر «تنهایی» ژاپن شد +عکس، ۸ اسفند ۱۳۹۹، کد خبر 1186114
3. مقاله: مقایسه احساس تنهایی و احساس معنا در زندگی سالمندان با سطوح نگرش مذهبی متفاوت، نویسندگان: الیکا پیمان فر مهناز علی‌اکبری دهکردی طیبه محتشمی، مجله: روانشناسی و دین، سال پنجم زمستان 1391، شماره 4 (پیاپی 20).
4. دانش خانواده، محمدرضا شرفى، ص 108، انتشارات سمت، تهران، 1383.
5. قرآن و روانشناسی، محمد عثمان نجاتى، ص 382، ترجمه عباس عرب، انتشارات: نشر بنياد پژوهش‌های اسلامى، مشهد، 1381.
6. بحار الأنوار، مجلسی، ج101، ص84، انتشارات دار احیاء التراث العربی، بیروت.
7. مقاله: مقایسه احساس تنهایی و احساس معنا در زندگی سالمندان با سطوح نگرش مذهبی متفاوت، نویسندگان: الیکا پیمان فر مهناز علی‌اکبری دهکردی طیبه محتشمی، مجله: روانشناسی و دین، سال پنجم زمستان 1391، شماره 4 (پیاپی 20).
غیر از نگاه حاکمیتی در ابعاد فردی و حتی خانوادگی نیز حرف برای گفتن بسیار است و ازجمله مهم‌ترین این حرف‌ها، مسئله و معضل تنهایی است. تنهایی درست است که یک مقوله‌ی فیزیکی محسوب می‌شود، اما معمولاً تنهایی باخود، تولیدکننده احساسی است که از آن به احساس تنهایی نام برده می‌شود و بار روحی و روانی دارد.