بسم الله الرحمن الرحیم
امام صادق(علیه السلام) فرمودند: « امام حسین(علیه السلام) را زیارت کنید، هرچند که سالی یک بار باشد، زیرا هر کسی عارف به حق او باشد و زیارتش کند، پاداشی جز بهشت ندارد، از رزق واسعی بهرمند میشود و خداوند گشایشی در کار او ایجاد میکند» [1] . الفاظی به همین مضمون در روایت ها فراوان ذکر شده است، که هنگام زیارت حق آنها را بشناسیم و جایگاه رفیع آنها را در نظر داشته باشیم.
بدون شک شناختن تمام وجود آنها از عهدۀ ما خارج است زیرا ما نمی توانیم آنها را بشناسیم و به کُنه وجود آنها پی ببریم همچنان که در زیارت جامعه کبیره اشاره شده است که «ما هر گز به نهایت شناخت شما نائل نخواهیم شد» [2]. زیرا خلقت آنها از نور است و پی بردن به تمام وجود آنها از عهده ما خارج است.
اما همچنانکه اشاره رفت توصیه زیاد روایتها به شناخت حقوق آنهاست، حقوقی که از آنها غصب شده است و جسارتهایی که به مقام والای آنها شده است، حقیقت مطلب این است که اصلا بودن آنها در این تن خاکی بسیار رنج آور است و ناشناسی و ناسپاسی انسانهایی که مقام و جایگاه آنها را نمیشناختند این رنج و سختی را مضاعف میکرده است، و توجه به این سختی ها و مشکلاتی که آنها برای باقی نگه داشتن دین متحمّل شده اند بسیار فوائد تربیتی دارد و موجب اصلاح فرد و اجتماع میگردد.
از جمله اسناد قوی برای شناخت مقام و جایگاه خَلقی و خُلقی معصومین(علیهم السلام) زیارت شریف جامعه کبیره است که از لسان مبارک امام هادی(علیه السلام) بیان شده، و بسیار گرانسنگ و معتبر میباشد، چنان عبارتهایی عمیق در این زیارت بکار رفته است که قبل از شروع و خواندن این زیارت شریف گفتن صد بار ذکر «الله اکبر» وارد شده است تا انسان با خواندن این مضامین و فراز های عجیب در مورد ائمه(علیهم السلام) به غلوّ گرفتار نشود.
سر اینکه این توصیههای فراوان در مورد زیارت با معرفت شده است این است که اگر زیارت با معرفت باشد و توجه به جایگاه عمیق آنها در نظر گرفته شود موجب کمال و اصلاح میگردد و این نوع زیارت پر فایده است، و گرنه صِرف انجام اعمالی بی روح و همراه با غفلت، همانند صِرف بوسیدن ناآگاهانۀ ضریح و در و دیوار، گردش کورکورانه اطراف ضریح، تماشای ضریح و شمردن ستونهای حرم و امثال آنها که موجب ثواب اخروی و اجر زیاد نمیباشد، بلکه زیارت همراه با شناخت معرفت و جایگاه بینظیر آنها نزد خداوند متعال است که موجب اثر فراوان اخروی میگردد.
بزنطی میگوید در نامۀ حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا(علیه السلام) خواندم که فرمود: « این پیام را به شعیان ما برسانید که زیارت من در پیشگاه الهی با هزار حج برابری میکند. [تعجب کردم، از این رو] به امام جواد(علیه السلام) گفتم: واقعا با هزار حج برابری میکند؟ فرمود: آری، به خدا سوگند! با هزار هزار حج برابری میکند، لیکن برای کسی که همراه با معرفت زیارتش کند». [3]
پی نوشت:
[1] . بحار الانوار، جلد98، صفحه 2
[2] . مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، زیارت جامعه کبیره «مَوالِىَّ لااُحْصـىثَنآئَكُمْ، وَلا اَبْلُغُ مِنَ الْمَدْحِ كُنْهَكُمْ، وَمِنَ الْوَصْفِ قَدْرَكُمْ»
[3] . بحار الانوار، جلد 99، صفحه 33