اعتقاد شیعه به مهدویت برخاسته از متون دینی متقن و دلائل متعدد عقلی و تاریخی است، لذا به هیچ وجه قابل نقد نیست.
ادعای احمد قبانچی: مهدی، اعتقادی توأم با خرافات در نزد شیعیان است!!! بر اساس کتاب شیخ آصف محسنی، از بین چهل و نه روایتی که علامه مجلسی، در بحار الانوار در خصوص امام مهدی (علیه السلام) آورده است، چهل و هشت روایت آن ضعیف و غیر صحیح و تنها یک روایت صحیح است. همین روایت هم می گوید زمان شهادت امام حسن عسکری (علیه السلام)، هیچ‌کدام از شیعیان نمی دانستند که ایشان فرزندی دارد. اما شیعیان به خاطر پیشینه اعتقادی شیعیان نسبت به ممکن بودن غیبت و سابقه آن در برخی از انبیاء، قائل به غیبت امام زمان شدند؛ چرا که شیعیان نیازمند یک نماد به عنوان پشتیبان بودند که بعد از امام حسن عسکری (علیه السلام) امام معصوم مفترض الطاعه و مایه دلگرمی دل‌های آنان باشد.
جواب شبهه
برای پاسخ به شبهه قبانچی و روشن شدن این بحث به چند مطلب اشاره می کنیم:
1. انحراف فکری احمد قبانچی
سید احمد علی حسن قُبّانچی یکی از روشنفکران دینی عراقی است. او تحصیلات حوزوی خود را در نجف، بیروت و قم به انجام رسانید و از جمله در نزد دو عالم بنام شیعی، محمد باقر صدر و محمدحسین فضل الله شاگردی کرد. پس از کشته شدن پدر و پنج تن از برادرانش به دست حکومت صدام، در ایران سکنی گزیده و حتی در کنار نیروهای ایرانی به جنگ علیه نیروهای صدام پرداخت و مجروح شد.
در ابتدا بسیار سنتی می‌اندیشید، تا جایی که کتاب‌هایی از شهید دستغیب و شهید مطهری را به عربی ترجمه‌کرد. اما کم کم اقدام به ترجمه کتاب‌های روشنفکران ایرانی به عربی کرد و عمیقاً تحت تأثیر آنها قرار گرفت. این اثرپذیری عمیق، در آثار متعدد وی از جمله «النبوه وإشکالیه الوحی الإلهی» که شباهت زیادی با نظریه وحی سروش و شبستری دارد، قابل مشاهده است؛ چنانچه همین نوع تفکر در مهدویت تاثیر خودش را گذاشته و به انکار آن منجر شده است.[1]
اعتبار روایات از نظر شیخ آصف
از طرفی آقای شیخ آصف محسنی نیز با اینکه یک مجتهد شیعی بود، دارای تفکراتی در زمینه توافق پنهانی با اهل سنتِ وابسته به وهابیت بوده که باعث سوء استفاده از وی شده است، همین نوع تفکرات باعث شد که کسی مثل مهدی هاشمی معدوم، به شیخ آصف محسنی قدرت داده و مورد اعتراضات گسترده ای واقع شود.[2] علاوه بر اینکه شیخ آصف محسنی از معدود کسانی است که تنها خبر ثقه را حجت دانسته و به راه های دیگر اعتنایی نداشته است. استفاده از این نظریه در کتاب مشرعة البحار نسبت به روایات مهدویت، دست آویزی برای سوء استفاده کسانی مثل احمد قبانچی شده است. این در حالی است که همه علمای رجال، راه‌های متعددی را برای پذیرفتن روایت مطرح کرده اند و برخی از آنها نقدهایی بر کتاب مشرعة البحار نوشته اند.[4]از ديدگاه اكثريّت قريب به اتّفاق عالمان و فقيهان شيعه، تنها خبر ثقه حجّت نيست، بلكه آنچه حجت است و اعتبار دارد، خبر موثوق است،؛ راوي ثقه باشد يا نباشد.[3] علي رغم اهتمام شديد به ثقه بودن راوي، براي اثبات اعتبار روايات راه هاي ديگري وجود دارد و بر پايهِ آنها روايات بسياري اعتبار مي‌يابد و چنين نيست كه اكثر روايات بحارالانوار از جمله روایات مهدوی، از اعتبار و حجيّت برخوردار نباشد.
حتی شیخ محسن آصفی خود در جاهای دیگر برای اعتبار بخشیدن به روایت، از راه های دیگری استفاده کرده است و اعتبار احادیث را منحصر در وثاقت راوی نکرده است.[5]
دلائل فراوان دیگری بر خرافی نبودن مهدویت
دلائلی که بر وجود، ولادت و زنده بودن و خصوصیات شخصیتی و حکومتی امام زمان علیه السلام وجود دارد، منحصر به روایات بحار الانوار نیست، بلکه دلائل زیادی بر خرافی نبودن امام زمان علیه السلام داریم. دلائل عقلی، قرآنی، تاریخی، همچنین دلائلی از ادیان زنده دنیا وجود دارد که در کتاب های مختلف به آنها اشاره شده است.
از جمله ضرورت وجود انسان معصوم و حجت الهی در همه زمان ها با استناد به دلایل متعدد عقلی در امامت عامه وجود دارد. به عنوان مثال نبوت و امامت یک فیض معنوی از جانب خداوند است و بر اساس قاعده لطف باید چنین لطفی همیشگی باشد. به بیان ساده تر، خداوند متعال پیامبران و امامان را برای هدایت انسان ها فرستاده است؛ زیرا انسان نیازمند هدایت است پس آمدن پیامبران از طرف خدا لطف بر بندگان است. این لطف تا زمانی که انسان روی زمین زندگی می کند، ادامه دارد. همچنین دلائل نقلی بر این ضرورت وجود دارد.[6]
این ضرورت علاوه بر اینکه از نظر تاریخی اثبات شده، به نوعی مورد پذیرش تمام ادیان است.[7]
پی نوشت
[1] . رک، مجله خداناباوران عرب با قبانچی، به آدرس: https://3danet.ir/%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85-%D8%AF%D9%8A%D9%86%DB%8C-%D8%...
[2] . خاطرات سیاسی، محمد ری شهری، ص 175.
[3]. الفوائد الحائریه، وحید بهبهانی، ص 203.
[4] . مقاله «دفاع از روایات مهدوی»، مجله انتظار، شماره 10 زمستان 1383.
[5] . مقاله «مقاله پژوهی»، نوشته محمد تقی اکبر نژاد.
[6] . رک: دلائل عقلی و نقلی امامت و مهدویت، رحیم لطیفی.
[7] . رک: تاریخ سیاسی عصر غیبت، حامد حسین، و مهدویت در ادیان الهی، علیرضا ملکیان.
با نقد برخی روایات، آن هم مستند به نظریه ای خاص در علم رجال، نمی توان اصل مهدویت و اعتقاد به امام زمان علیه السلام را خرافی دانست؛ زیرا بر این مطلب دلائل زیادی وجود دارد؛ دلائلی از عقل، قرآن و سنت، و نیز ادله نظر تاریخی.