نگرشی به شخصیت حضرت ابوطالب علیه السلام

08:31 - 1400/05/03

-مخالفین شیعه به دلیل عداوتی که با امیرالمومنین علیه السلام دارند با ادله سست و واهی، سعی بر اثبات کفر ابوطالب دارند. بر خلاف توهم و باور مخالفین، ادله بسیار زیادی بر اثبات ایمان ابوطالب وجود دارد.

ایمان ابوطالب

حضرت ابوطالب، پدر بزرگوار امیرالمومنین علی علیهما السلام، از اولین اشخاصی است که به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ایمان آورد و از بزرگ‌ترین حامیان مسلمانان در دوران سخت ظهور اسلام به ویژه در سه سال حصر طاقت سوز شعب ابی طالب بود.

عقیده شیعیان در ایمان ابوطالب
شیعه در ایمان حضرت ابوطالب علیه السلام هیچ شک و تردیدی ندارد و شیخ طوسی در تایید این مهم می‌نگارد: از امام صادق و امام باقر عليهما السلام نقل شده است كه ابوطالب عليه السلام مسلمان بوده است. شيعيان بر اين مطلب اجماع دارند و در آ‌ن اختلافى ندارند. ایشان دلايل قطعى بر اين مطلب اقامه کرده‌اند كه سبب يقين بر ايمان ابوطالب عليه السلام مى‌شود.[1]
علامه مجلسی نسبت به ایمان ابوطالب پا را فراتر گذاشته و در تبیین عقیده شیعه می‌نویسد: شيعيان بر ايمان ابوطالب و اين كه او در ابتداى امر رسالت رسول خدا صلى الله عليه وآله به او ايمان آورده و هرگز بتى نپرستيد، اجماع دارند؛ بلكه او از اوصياى حضرت ابراهيم عليه السلام بود. اين مطلب به اندازه‌اى نزد شيعه مشهور است كه حتى دشمنان شيعه نيز اين اعتقاد را به شيعه نسبت مى دهند. روايات متواتر از طرق خاصه و عامه بر ايمان او وارد شده و بسيارى از دانشمندان و محدثان ما درباره ايمان ابوطالب كتاب مستقل تأليف كرده اند؛ چنانچه اين مطلب بر كسى که در كتاب‌هاى رجالى تحقيق مى‌كند، پوشيده نيست.[2]

عقیده مخالفین شیعه
مخالفین شیعه به دلیل عداوتی که با امیرالمومنین علیه السلام دارند با ادله سست و واهی، سعی بر اثبات کفر ابوطالب دارند. ابن تیمیه، لیدر وهابیت در این زمینه می گوید: شیعیاین «ابوطالب» را ستایش می کنند در حالی که کافر مرده است.[3] وی در جايى ديگر از کتاب خود، با زير سؤال بردن خدمات و زحمات ابوطالب به اسلام و پيامبر مى‌نويسد: ابوطالب، رسول خدا صلی الله علیه و آله را به خاطر خويشاوندى و پيوند نسبى كمک مى‌كرد و نه به خاطر خداوند و تقرّب به او.[4]

ادله اثبات ایمان ابوطالب علیه السلام
بر خلاف توهم و باور مخالفین ادله بسیار زیادی بر اثبات ایمان ابوطالب وجود دارد که اندیشمندان نامی شیعه همچون شیخ مفید و علامه امینی، کتابی مستقل در اثبات ایمان ایشان به قلم تحریر درآورده اند. دلایل اثبات ایمان ابوطالب را می توان به چند دسته تقسیم کرد:

1- سخنان و شعرهایی که ابوطالب در ساحت های مختلف با تصريح به ايمان و مودت و حمايت از پيامبر صلی الله علیه و آله ایراد کرده و سروده است.[5]
2- توسل ابوطالب به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله برای طلب باران آن هم در زمانی که مردم مکه بت هایی مانند لات و عزی را وسیله طلب باران قرار می دادند.[6] ابوطالب فرزند برادرش را پيش خداوند وسيله قرار مى‌دهد و به بركت او از خداوند طلب باران مى‌كند. اين روايت نشان مى‌دهد كه ابوطالب عليه السلام حتى قبل از نبوت رسول خدا صلى الله عليه وآله به اين اعتقاد قطعى رسيده بوده كه او در آينده به مقام پيامبرى خواهد رسيد.
3- در هنگام تولد امام علی علیه السلام، ابوطالب به سجده افتاد و با خدا نجوا کرد و جملاتی بیان فرموده که نشان از توحید ناب وی بود. این عملکرد او دلالت بر ایمان زلال و صفای باطن ابوطالب دارد.[7]
4- در لحظات آخر عمر که قریش بر بالین وی بودند به آن ها این چنین وصیت کرد: شما را درباره محمد سفارش به نيكى مى‌كنم؛ زيرا او امين قريش و راستگوترين فرد در ميان عرب است. به خدا قسم گويا مى‌بينم كه مردم و اهالى روستاها و مردم محروم دعوتش را اجابت مى‌كنند و گفتار او را تصديق مى‌كنند و امر او را بزرگ مى‌دارند. اى گروه قريش براى او ياور و براى حزب او حامى باشيد. به خدا قسم كسى راه او را نمى رود مگر اينكه هدايت مى‌شود و كسى كه هدايت او را بپذيرد، خوشبخت مى‌شود.[8]
5- ابوطالب که عاقد ازدواج پیامبر اکرم و خدیجه کبری سلام الله علیهما است در ابتدای عقد، خطبه ای خوانده است و در آن خدای متعال را با اوصافی خطاب قرار می دهد که مخصوص خداباوران است و کفار و مشرکین با چنین تعابیری بیگانه‌اند.[9]
6- حضرت ابوطالب نه تنها مانند دیگر اعراب جاهلیت با بعثت پیامبر مخالفت نکرد، بلکه همیشه حضرت را تشویق کرده و خطاب به پیامبر می‌گفت: قريش هرگز به تو دست نخواهند يافت؛ تا روزى كه در زير خاک دفن شوم، دست از يارى تو بر نخواهم داشت! آنچه را که مأمورى آشكار كن و از هيچ چيز مترس؛ بشارت ده و چشم‌ها را روشن ساز، مرا به آئين خود خواندى و می‌دانم تو راستگو و در دعوت خود امين و درست‌كارى. به حق كه دين «محمد» از بهترين دين‌ها است.[10]

جایگاه ایمان حضرت ابوطالب علیه السلام
با توجه به روایات حضرت ابوطالب علیه السلام هرگز برای بتی سجده نکرد.[11] امام رضا علیه السلام درباره اهمیت ایمان وی خطاب به ابان بن محمود فرمود: اگر به ايمان ابوطالب اعتراف نداشته باشى عاقبت تو جهنم خواهد بود.[12] امام علی علیه السلام نیز به صراحت جایگاه پدر خود را بهشت بیان کرده است.[13] امام صادق علیه السلام در حدیثی زیبا وزن و اندازه ایمان ابوطالب را چنین بیان می‌کند: اگر ايمان ابوطالب را در يک کفه ترازو و ايمان اين مردم را در کفه ديگر قرار دهند، ايمان ابوطالب فزوني خواهد داشت.[14] همچنین در حدیثی دیگر ایمان ابوطالب را این چنین توصیف کرده‌اند: حضرت ابوطالب بسان اصحاب کهف است که در دل ايمان داشتند و تظاهر به شرک مي نمودند. از اين جهت دوبار مأجور خواهند بود.[15]

جایگاه شفاعت حضرت ابوطالب علیه السلام
امیرالمومنین علی علیه السلام در توصیف جایگاه والای حضرت ابوطالب فرمود: قسم به خدایی که محمد صلى الله عليه و آله را به پیامبری مبعوث فرمود! اگر پدرم تمام گناهکاران زمین را شفاعت کند خداوند آن را می پذیرد، مگر می شود که پدرم به آتش در عذاب باشد و فرزند او(علی بن ابیطالب) قسیم بهشت و جهنم باشد؟! قسم به آنکه محمد را به پیامبری مبعوث فرمود! بی شک نور پدرم در روز قیامت همه انوار خلایق را خاموش و بی اثر می سازد، جز نور امامان معصوم را؛ زیرا نور او از نور ما است، خداوند آن را دو هزار سال پیش از خلق آدم آفریده است.[16]

حضرت ابوطالب علیه السلام بنا بر قولی در اول ذیقعده سال 10 بعثت وفات کرده وبه  دیدار معبود خود شتافت. سلام خدا بر او در روزی که متولد شد و در روزی که وفات کرد. 

پی نوشت
[1] التبیان فی تفسیر القرآن، ج8، ص164. 
[2] بحارالانوار، ج35، ص 139.
[3] منهاج السنه، ج4، ص351.
[4] همان، ج7، ص304.
[5] سیره ابن اسحاق، ج2، ص138 و سیره النبویه، ج2، ص197.
[6] تاریخ الاسلام، ج1، ص53 و خصائص الکبری، ج1، ص146.
[7] کفایه الطالب، ص406.
[8] السیره الحلبیه، ج2، ص49.
[9] روح المعانی، ج18، ص521.
[10] تاریخ یعقوبی، ج2، ص31.
[11] کمال الدین و تمام النعمه، ص174.
[12] الدرجات الرفیعه، ص50.
[13] تذکره الخواص، ص37.
[14] بحارالانوار، ج35، ص112.
[15] کافی، ج2، ص462.
[16] احتجاج، ج1، ص546.

حضرت ابوطالب، پدر بزرگوار امیرالمومنین علی علیهما السلام، از اولین اشخاصی است که به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ایمان آورد و یکی از بزرگ‌ترین حامیان مسلمانان در دوران سخت ظهور اسلام به ویژه در سه سال حصر طاقت سوز شعب ابی طالب بود.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
1 + 0 =
*****