سبک زندگی از منظر امام رضا علیه السلام

11:10 - 1400/04/02

بهترین سبک زندگی در مورد قرآن، نماز و برخورد با فقرا را می توان ازسیره تربیتی امام رضا علیه السلام  بهره برداری کرد .

سیره امام رضا علیه السلام

زیباترین سبک زندگی را می توان در زندگی اهل بیت علیهم السلام مشاهده کرد. اهل بیت به عنوان بهترین الگو برای رسیدن به سعادت دنیا و آخرت می باشند. در این نوشته به صورت مختصر به سیره امام رضا علیه السلام در مورد قرآن، نماز و برخورد با فقرا اشاره می شود.

امام رضا علیه السلام و قرآن
قرآن کریم در اندیشه، گفتار و کردار اهل‌بیت علیهم السلام تجسّم و عینیت تمام یافته است و سیره کریمانه و سخن حکیمانه آنان، مستقیم یا غیر مستقیم، روشنگر کتاب الهی در ابعاد گوناگون آن است. از این رو یکی از رسالت‌های مهم امامان معصوم، تبلیغ دین و بیان احکام و تفسیر قرآن بوده است. میراث قرآنی و تفسیری باقی مانده و ارزشمند از وجود مبارک امام رضاعلیه السلام از نمونه‌های اعلی و عظیم ذخایر قرآنی تفسیر معصومان است و از آن جا که لطف و حکمت خداوند متعال همواره اقتضا کرده انسان را در پهنه طبیعت، بی‌راه و راهبر، رها نکند، میراث قرآنی را در میان خاندان نبوت دست به دست نموده تا به هشتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت حضرت امام علی بن موسی الرضاعلیه السلام رسید. آن امام همام وارث کتاب الهی و مفسّر راستین قرآن شد و اکنون دوازدهمین حجت، امام عصرعلیه السلام میراث‌دار آن است. ریّان بن صلت از حضرت رضا علیه السلام پرسید: نظر شما درباره قرآن چیست؟ امام فرمود:
«کلام الله لا تتجاوزه و لا تطلبوا الهدی فی غیره فتضلّوا؛[۱] قرآن کلام خداست. از آنچه او گفته است، فراتر نروید و هدایت را در غیر او نجویید که گمراه می‌شوید.»
محمد بن موسی رازی از پدرش روایت کرده که یکی از روزها در محضر حضرت رضاعلیه السلام، سخن از قرآن به میان آمد. امام فرمود:
«قرآن ریسمان محکم، دستاویز استوار و آیین برتر خدا در میان بندگان است. به سوی بهشت راهبری می‌کند واز دوزخ رهایی می‌بخشد. در اثر گذشت زمان، کهنه نشده و با تکرار بر زبان‌ها از ارزش و اثر بخشی آن کاسته نمی‌شود؛ زیرا خداوند آن را برای زمان خاصی قرار نداده است، بلکه حجت و برهان برای همه انسان‌ها در سراسر زندگی آن ها است و نه از پیش رو و نه از پس، باطل به آن وارد نخواهد شد. فرود آمده‌ای از سوی خداوند حکیم و ستوده است.»[۲]
در حدیث امامت که از آن حضرت صادر شده نیز آمده است که ایشان می‌فرماید: «خداوند زمانی پیامبرش را به سوی خود فراخواند که دین او را کامل، و بر او قرآن را نازل کرد؛ کتابی که روشنگر همه چیز است و حلال و حرام، حدود و احکام و هر آنچه مردم بدان نیازمندند، در آن به طور کامل بیان شده است.»[۳] بنابراین از این روایات به دست می آید که قرآن وعمل به آن می تواند بهترین الگو برای بهترین سبک زندگی باشد .

امام رضا علیه السلام و نماز 
 در جامعه امروز بزهکاری های زیادی مشاهده می شود که وقتی ریشه یابی شوند، بی نمازی وعدم ارتباط با خدا از جمله دلائل آن می باشد. از منظر امام رضا(ع) هیچ عملى برتر و ارزشمندتر از نماز نیست؛ چرا که بهترین و کوتاه ترین راه براى رسیدن به قرب الهى است. امام رضا(ع) همواره مى ‏فرمود: «الصّلاة قربان کل تقىٍّ؛[۴] نماز هر انسان پارسائى را به خداوند نزدیک مى ‏کند.» به همین جهت آن حضرت به ابراهیم بن موسى فرمود:
«لاتؤخرنّ الصّلوة عن اوّل وقتها الى آخر وقتها من غیر علّةٍ علیک، ابدأ باوّل الوقت؛[۵] انجام نماز را بدون علت از اول وقت آن تأخیر نینداز، همیشه در اول وقت آن شروع کن!»
امام هشتم(ع) خود نیز چنین بود و به هیچ قیمتى فضیلت نماز اول وقت را از دست نمی ‏داد. حتى در مهمترین جلسات سیاسى و علمى، امام به نماز اول وقت اهمیت می داد. روایت زیر نشانگر این واقعیت است:

به دستور مأمون علماى برجسته از فرقه‏ هاى گوناگون در مجالس مناظره حاضر می شدند و امام رضا(ع) با آن ‏ها مناظره و بحث می ‏کرد. در یکى از مجالس «عمران صابى» که از دانشمندان بزرگ بود، در مجلس حاضر شد و درباره توحید با امام رضا(ع) وارد گفتگو گردید. در آن جلسه امام سؤال هاى او را با حوصله، متانت، استدلال هاى قطعى و روشن پاسخ داده و او را به سوى توحید متمایل کرده بود. هنگامى که بحث و مناظره به اوج خود رسید و چیزى به تحول درونى آن دانشمند زبردست صابئین نمانده بود، حضرت رضا(ع) احساس کرد وقت اذان ظهر و هنگام نماز است. امام(ع) به مأمون فرمود: «الصّلاة قد حضرت؛ وقت نماز فرا رسید.» عمران صابى که به حقایقى دست یافته و از دریاى دانش سرشار امام هشتم(ع) بهره‏ هائى برده بود با التماس گفت: «یا سیّدى! لاتقطع علىّ مسألتى فقد رقّ قلبى؛[6] آقاى من! گفتگو و پاسخ هاى خویش را قطع نکن، دل من آماده پذیرش سخنان شما است.» امّا حضرت رضا(ع) تحت تأثیر سخنان عاطفى و احساس برانگیز او قرار نگرفت و فرمود: عیبى ندارد نماز را مى‏ خوانیم و دوباره به گفتگو ادامه خواهیم داد. در این حال امام و همراهان به اقامه نماز مشغول شدند. حضرت بعد از اقامه نماز دوباره به گفتگو ادامه داده و پاسخ‏ هاى روشنگرانه خویش را ارائه نمود.

امام و برخورد با فقیران
از سیره های تربیتی امام رضا علیه السلام می توان به مهربانی و همنشینی با فقرا در جامعه و بخشندگی ایشان اشاره کرد. ایشان در روز عرفه ای تمام اموال خود را بین فقرا تقسیم نمود. این کار امام علیه السلام موجب تعجب فضل بن سهل وزیر مأمون عباسی گشت و او خطاب به امام گفت: این کار موجب ضرر و زیان است. اما حضرت در جواب او فرمود: «هرگز کاری که اجر و پاداش دارد نباید زیاد به حساب آید.»[۷] همچنین رفتار متفاوت مردم با فقرا و ثروت‌مندان باعث شد تا امام رضا علیه السلام خطاب به ایشان بگوید: «هر کسی به فقرا طوری سلام کند که متفاوت با سلام کردنش به ثروت‌مندان باشد، در روز قیامت خدا را در حالی ملاقات می کند که بر او غضبناک است.»[۸] اگر در جامعه امروز سیره امام رضا علیه السلام در مواجهه با فقرا مورد الگو قرار گیرد آثار با برکتی در جامعه مشاهده می شود.

پی نوشت
[۱] مجلسی، بحارالانوار، ج۹۲،  ص۱-۱۲.
[۲] مسند الامام الرضا، ج۱، ص۳۰۷. 
[۳] مسند الامام الرضا، ج۱، ص۹۶.
[۴] صدوق، من لایحضر الفقیه، ج۱، ص ۲۱۰.
[۵] مجلسی، بحار الانوار، ج۴۹، ص ۴۹.
[۶] صدوق، توحید، ص ۴۳۴.
[۷] مجلسی، بحار الانوار، ج۴۹، ص۱۰۰.
[۸] صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السلام، ج۲، ص ۵۷.

یکی از مشکلات جامعه امروز تغییر سبک زندگی می باشد. اگر سبک زنگی با نگاه به زندگی اهل بیت علیهم السلام باشد، بسیاری از مشکلات برطرف می شود. امام رضا علیه السلام بهترین سبک زندگی را معرفی می کند .

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
12 + 2 =
*****