رابطه عصمت و بی هوشی در پیامبران

10:54 - 1400/04/19

شیعه با استناد به شواهد عقلی و نقلی فراوان، معتقد است پیامبران الهی و اهل بیت علیهم السلام دارای مقام عصمت هستند.

محمد

شبهه: برخی از معاندان، با استناد به کلام برخی از علمای شیعه، که عایشه را عامل اصلی مسمومیت پیامبر در حالت غش و عدم هوشیاری دانسته اند، غش و عدم هوشیاری را منافی عصمت پیامبر (ص) می داند و نقل چنین نسبت هایی به پیامبر را از طرف علمای شیعه، مساوی با کفر و خروج شیعیان از دائره اسلام و ایمان می داند.

پاسخ:
شیعه با استناد به شواهد عقلی و نقلی فراوان، معتقد است پیامبران الهی و اهل بیت علیهم السلام دارای مقام عصمت هستند.[1] برخلاف ادعایی که در این گونه سوالات مطرح شده، شیعه هرگز معتقد به مسمومیت پیامبر به وسیله عایشه آن هم در حال غش و بیهوشی نیست. در ادامه برای اینکه به تمام ابعاد و زوایای سوال پرداخته شود این مسأله را در چند عنوان مطرح و پاسخ می دهیم:

مطلب اول: نسبت غش و بی هوشی به  پیامبر (ص)
هیچ گزارشی از بیماری پیامبر اسلام(ص) قبل و پس از بعثت ایشان که منجر به صرع و غش و بیهوشی و... باشد، در منابع تاریخی و روایی و تفسیری وجود ندارد. اتهام بیماری غش و صرع و .... در کنار اتهام جنون و سحر و ساحری و شاعری از طرف یهود و مشرکان به پیامبر مطرح می شد[2] که قرآن صراحتا با آنها مقابله و ساحت پیامبر(ص) را از هر گونه عیب و ایرادی مبرا دانست.[3] اگر بر فرض ضعیفی، گزارشی از بیماری منجر به صرع و غش و … در منابع تاریخی وجود داشته باشد، از اسراییلیات است که نباید به آنها توجه کرد.

البته گاهی حالتی شبیه به بیهوشی، نه خود بیهوشی در هنگام دریافت وحی بر پیامبر عارض می شد که نشان می دهد آن حضرت، از شدت فشار، دچار این حالت می شد تا جایی که رنگ صورتش تغییر پیدا می کرد و عرق از پیشانی مبارکشان جاری می شد و سرشان به پایین می افتاد، به گونه ای که حاضران در مجلس را تحت تأثیر قرار می داد.[4] از برخی روایات استتفاده می شود که این حالت و عوارض زمانی رخ می داد که وحی بدون حضور جبرئیل و به صورت مستقیم بر پیامبر (ص) نازل می شد.[5]

مطلب دوم: تنافی عصمت با غش و بی هوشی
در صورت اثبات بیماری غش و صرع و بیهوشی، قبل از بعثت و پس از بعثت، نقصانی برای نبوت و امامت محسوب می شود و اصل رسالت و اثبات وحی و نزول فرشتگان و جبرییل و احتمال تسلط شیطان و ... بر پیامبر مطرح می شود که با اصل نبوت سازگاری ندارد. البته که به تصریح قرآن پیامبر(ص) انسانی است مثل سایر انسان ها: « قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ؛[6] بگو: من فقط بشری هستم مثل شما هستم» و ممکن است گاهی کسالت و یا بیماری بر او عارض شود، اما چنین مواردی منافاتی با عصمت وی ندارد.

مطلب سوم: صحت یا عدم صحت نسبت کفر به شیعه درباره عصمت
چنان که بیان شد، شیعه هرگز معتقد به حالت غش و بیماری برای پیامبر نبوده است تا سبب خروج آنها از دائره ایمان شود. بر فرض هم که عالمی شیعی، چنین نسبتی را به پیامبر (ص) دهد، این دلیل نمی شود حکم کفر را به همه شیعه نسبت داد و از این طریق، آنها را از دائره ایمان خارج نمود. علاوه بر اینکه سبب خروج شخص از ایمان، زمانی است که فرد قلبا معتقد به چنین باورهایی باشد نه در جایی که یک موضوع را به عنوان یک نظر در محافل علمی مطرح و مورد بررسی قرار می دهد.

مطلب چهارم: مسمومیت پیامبر(ص)
رحلت پیامبر (ص) بر اثر سم و مسمومیت از مسلمات تاریخی است و شیعه[7] و سنی[8]  بر آن تصریح نموده اند. اما اینکه این سم و مسمومیت توسط چه کسی انجام گرفت، شواهد و قرائن زیادی وجود دارد که نشان می دهد این مسمومیت توسط زنی یهودی پس از فتح خیبر صورت گرفت.[9]

هیچ سند معتبری برای اینکه عایشه ایشان را مسموم کرده باشد، وجود ندارد و در هیچ مدرکی به آن «تصریح» نکرده است. البته برخی ادعا کرده اند، طبق روایتی از خود عایشه، در زمانی که پیامبر(صلی الله علیه وآله) در بستر بیماری بودند، عایشه به ایشان دارویی دادند و همان دارو سمّی بوده و باعث مرگ پیامبر شده است؛ امّا این ادعا قابل اثبات نیست. عایشه می گوید: «لَدَدْنَا النبی(ص) فی مَرَضِهِ فقال: لَا تُلِدُّونِی. فَقُلْنَا: کَرَاهِیَةُ الْمَرِیضِ لِلدَّوَاءِ؛[10] در ایام مریضی رسول خدا به حضرت دارویی خوراندیم. اما در آن حال او به ما اشاره می کرد که این دارو را به من نخورانید. ما گفتیم مریض از دارو متنفر است.» تنها چیزی که از این روایت به دست می آید این است که عایشه دارویی را به پیامبر(ص) خورانده است، ولی هیچ دلیلی مبنی بر سمّی بودن این دارو یا دادن دارو در حالت غش و بیهوشی به پیامبر (ص)، وجود ندارد  تا اینکه از این طریق عصمت پیامبر مورد خدشه قرار گیرد.

از جمع بندی مطالب استفاده می شود که شیعه هرگز معتقد به بی هوشی و غش پیامبر نبوده است. باور شیعه از گذشته تا حال بر عصمت پیامبران و اهل بیت علیهم السلام از خطا و نسیان بوده است و بی هوشی و غش را که نقصانی برای نبوت است، منافی عصمت می داند. در ماجرای رحلت پیامبر نیز به طور قطع دست یهود در کار بوده و آن حضرت به وسیله سم زن یهودی به شهادت رسید.

پی نوشت
1. ربانی گلپایگانی، کلام تطبیقی، ص۹۴-۹۸.
2. انبیاء ( ): 5؛ فرقان ( ): 5؛ نحل ( ): 101؛ انعام ( ): 7؛ ابن اسحاق، سیره ابن اسحاق، ص۱۴۵ و ۱۴۶.
3. اعراف (7): 184؛ سبأ (34): 36؛ قلم (68): 51؛ طور (52): 29 و ...؛ فرهنگ قرآن، ج۱۰، ص۶.
4. مجلسی، بحار الانوار، ج 18، ص 206.
5. معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ج 1، ص 55 – 64.
6. کهف (18): 110.
7. کلینی، الکافی، ج ۶، ص ۳۱۵، ح ۳؛ صفار، بصائر الدرجات، ج ۱، ص ۵۰۳؛ شیخ صدوق، الاعتقادات، ص 97.
8. صحیح بخاری، ج ۵، ص ۱۳۷،مسند احمد بن حنبل، ج ۶، ص ۱۸.
9. ابن سعد، الطبقات الکبری، ترجمه، ج 1، ص 421.
10. صحیح بخاری، ج 6، ص 2524؛ مسند حنبل، ج 6، ص 53.

شیعه معتقد است پیامبران و اهل بیت (علیهم السلام) باید دارای مقام عصمت باشند و خطا و نسیان و سهو را منافی مقام پیامبری و امامت می دانند. از نگاه مذهب امامیه، بی هوشی و غش، نفی کننده عصمت است و هر گز بر پیامبر (ص) عارض نشده است.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
1 + 14 =
*****