ازدواج حضرت علی با حضرت زهرا سلام الله علیهما

یگانه پیوند آسمانی
بهترین زن عالم[1] که به تصریح آیه مباهله به تنهایی مصداق تمام زنان امت اسلام است[2] و به موجب آیه تطهیر[3]، معصوم و دامانش از هر گونه پلیدی مبرا بود، به سن ازدواج رسیده و بزرگان و ثروت‌مندان زمان، برای خواستگاری او صف کشیده اند. از ابوبکر و عمر گرفته تا عبدالرحمن بن عوف و عثمان همگی برای رسیدن به این افتخار بزرگ از یکدیگر پیشی گرفته و برای رسیدن به مقصود، تمام سرمایه خود را پیش کش آورده اند ولی با جواب منفی فاطمه سلام الله علیها روبرو شدند.[4] پیامبر به همگی فرمود: به خدا قسم، من نبودم که شما را رد کرده و مانع از تزویج فاطمه نشدم، بلکه خدا خواستگاری شما را نپذیرفت.[5] هیچ‌کدام لیاقت این وصال را نداشته و هم‌کفو فاطمه سلام الله علیها نبودند.

خدا، فاطمه را خواستگاری کرد
خالق حضرت زهرا سلام الله علیها که اشراف کامل به جایگاه والای او دارد، برترین خلق خود را برای همسری او انتخاب کرد و فرمود: اگر من علی علیه السلام را خلق نمی کردم از حضرت آدم به بعد شوهری که شایسته ی فاطمه باشد در روی زمین نبود.[6] خدای متعال، حضرت زهرا علیها السلام را برای امیرالمومنین خواستگاری کرد و جبرئیل را نازل کرده و خطاب به پیامبر گفت: اى محمّد! او را به ازدواج على بن ابى طالب درآور كه خداوند، این دو را براى هم پسندیده است.[7] سپس پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رو به امیرالمومنین علیه السلام کرده و فرمود: «لَوْلَاكَ یا علی لَمَّا كَانَ لفاطمه كُفْوٌ عَلَي وَجْهِ الْأَرْضِ؛[8] یاعلی اگر تو نبودى، فاطمه را بر روى زمین کفوی نبود.»

خواستگاری امیرالمومنین از فاطمه علیهم السلام
امیرالمومنین علیه السلام فرمود: نزد پیامبر خدا صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه رفتم و آن بزرگوار هنگامی که مرا دید، لبخند زد و فرمود: یا اباالحسن! آیا برای حاجتی که داری نزد من آمدی؟ من قرابت و سبقت در اسلام و یاری کردن خود را از آن حضرت و جهادهایی که در راه خدا کرده بودم، برای آن حضرت شرح دادم. پیغمبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِه وَ سَلَّم فرمود: یا علی راست می گویی، مقام تو بالاتر از این است که تذکّر دادی، گفتم: یا رسول الله فاطمه ی زهراء را برایم تزویج نما. فرمود: یا علی چند لحظه ای صبر کن تا من نزد او بروم و نظر او را جویا شوم.
پیامبرخدا، نزد فاطمه علیها السلام رفت و به او فرمود: «على بن ابى طالب، كسى است كه خویشاوندى، فضیلت و اسلامش را مى شناسى و من از خدا خواسته ام كه تو را به ازدواج بهترینِ آفریدگانش و محبوب ترینِ آنان در نزدش درآورد و على از تو خواستگارى كرده است. چه نظرى دارى؟» فاطمه علیها السلام به دلیل حیایی که داشت ساكت ماند و صورتش را برنگرداند و پیامبر خدا نیز، كراهتى در چهره اش ندید. پس حضرت برخاست، در حالى كه مى گفت: «اللّه اكبر! سكوت فاطمه [نشانه] رضایت اوست.»[9]

عروسی با دو نوع مهریه
برای بهترین عروس خلقت دو نوع مهریه قرار داده شد. مهریه ای زمینی که نشان از قناعت و سازه زیستی بود و مهریه ای آسمانی که نشان از جلالت و شکوه بیکران و عظمت شأن حضرتش بود.
مهریه زمینی: مبلغ 500 درهم که از فروش زره امیرالمومنین علیه السلام فراهم شده بود که در آن زمان مبلغ ناچیزی به حساب می آمد.[10]
مهریه آسمانی: رسول الله و امام باقر علیهما السلام فرمودند: مهریه ی فاطمه ی اطهر در آسمان یک پنجم دنیا، یک سوّم بهشت، چهار نهر که عبارتند از: نهر فرات، نیل در مصر، نهروان و نهر بلخ بود. پس کسی که با بغض فاطمه و فرزندانش، تا قیامت روی زمین راه برود کار حرامی کرده است.[11]

عروسی با دو مراسم عقد
برای بهترین عروس و داماد گیتی دو مراسم عقد با دو عاقد مختلف برگذار شد.
مراسم اول در آسمان و توسط خود خداوند و مراسم دوم در مسجد مدینه و توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله منعقد شد.
پیامبر به بلال حبشی فرمودند تا مردم را در مسجد جمع کند. آنگاه پیامبر صلی الله علیه و آله بر فراز منبر رفته و فرمودند: جبرئیل بر من نازل شده و از جانب خدا پیام آورد که مراسم عقد ازدواج علی و فاطمه علیهما السلام در عالم بالا و در حضور فرشتگان برگزار شده و دستور داده که در زمین نیز آن مراسم را انجام دهم، و شما را بر آن گواه بگیرم. این چنین بود که دو دریای بیکران به وصال یکدیگر رسیده و بهترین خانواده عالم را تشکیل دادند.[12]

عروسی در قرآن
این ازدواج آن چنان با عظمت بود که قرآن به آن اشاره کرده است که سه آیه را ذکر می کنم:
1- در زمانی که دشمنان خدا و رسول، پیامبر را به نداشتن نسل و ذریه تمسخر می کردند خدای متعال سوره «کوثر» را نازل کرده و فاطمه را که خیر کثیر بود به پیامبر عطا کرد و از ثمره این ازدواج آسمانی بود که نسل پیامبر گسترش یافت و تا به امروز ادامه دارد و خاری شد در چشم دشمنان اسلام.[13]
2- خداوند متعال در سوره فرقان می فرماید: «وَهُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْمَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا وَکَانَ رَبُّکَ قَدِیرًا؛[14] و اوست آن خدائی که از آب نطفه، آدمی را بیافرید و آنها را به وسیله ازدواج با یکدیگر قرابت و خویشی داد. و البته پروردگار تو بر انجام هر عملی تواناست.»
علما و مفسرین شیعه و سنی با نقل روایتی از ابن عباس و ابن مسعود و جابر ابن عبدالله و انس ابن مالک و ام سلمه اذعان داشته اند که این آیه در حق پیامبر (صلّی الله علیه و آله) و علی و فاطمه (سلام الله علیهما) نازل شده است؛ چرا که به دستور خداوند رسول خدا دخترش فاطمه را به ازدواج علی علیه السلام درآورد.[15]   
3- خداوند متعال در سوره الرحمن که عروس قرآن است درباره بهترین عروسی عالم می فرماید: «مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ… یخَرُجُ مِنهْمَا اللُّؤْلُؤُ وَ الْمَرْجَان؛[16] خداوند دو دریاى مختلف را در کنار هم قرار داد، در حالى که با هم تماس دارند. از آن دو، لؤلؤ و مرجان خارج مى شود.» در تفسیر این دو آیه، در روایات آمده است که منظور از دو دریا حضرت علی و حضرت فاطمه علیهما السلام و منظور از مروارید، امام حسن و منظور از مرجان، امام حسین علیهما السلام است.[17]

ثمره ازدواج آسمانی
این پیوند آسمانی در اول ماه ذی حجه صورت گرفت.[18] ثمره این ازدواج خجسته و میمون، درخت گهرافشان امامت و ولایت است که هدایت مردم و راه رسیدن به کمال از طریق آن ها صورت می پذیرد. و جا دارد یادی کنیم از محسن بن علی علیه السلام؛ ثمری که قبل از شکفته شدن در رحم مادر توسط ضربات دشمنان خدا سقط شد و غمی عظیم بر جان مسلمانان باقی گذاشت.[19]

پی نوشت
[1] من لا یحضره الفقیه، ج4، ص179.
[2] سوره آل عمران، 61.
[3] سوره احزاب، 33.
[4] طبقات، ج8، ص11.
[5] بحارالانوار، ج43، ص288.
[6] همان.
[7] امالی طوسی، ص39.
[8] بحارالانوار، ج43، ص107.
[9] امالی طوسی، ص39.
[10] احقاق الحق، ج8، ص351.
[11] زندگانی حضرت زهرا سلام الله علیها، ص358.
[12] بحارالانوار، ج43، ص101.
[13] سوره کوثر، 3.
[14] سوره فرقان، 54.
[15] تاویل الآیات، ج1، ص376- شواهد التنزیل، ج1،ص414.
[16] سوره الرحمن، 19.
[17] تفسیر قمی، ج2، ص322.
[18] مناقب ابن شهر آشوب، ج3، ص357.
[19] الارشاد، ص342.