فراموشی در خداوند، پیامبر (ص) و امام (ع) هرگز راه ندارد.
شبهه: درباره تاریخ نزول قرآن، تاریخ تولد حضرت محمد (ص) و شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها بین شیعه و اهل سنت اختلاف است. این اختلاف ها سبب شده تا برخی دین اسلام را مورد هجمه قرار داده و آن را دین تعارض و فراموشی لقب دهند. آنها نزول دفعی و تدریجی قرآن را که در دو تاریخ جدا نازل شده دلیل بر فراموشی خدا از زمان نزول قرآن میدانند. اختلاف بین شیعه و اهل سنت را در تاریخ تولد پیامبر (ص) و شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها را نیز دلیل بر فراموشی پیامبر (ص) و حضرت علی علیهالسلام نسبت به این دو حادثه میدانند.
پاسخ:
طرح چنین شبهات سست و بی اساس از مخالفان اسلام حاکی از دشمنی و جهل آنها نسبت به دین اسلام و پیامبر (ص) است. اگر کسی کمترین رجوع به منابع اصیل اسلامی داشته باشد خواهد دید که هرگز در اسلام تعارض و فراموشی وجود ندارد. اگر اختلافی نیز درباره برخی از مسائل مانند نزول قرآن یا موالید یا وفیات بزرگان وجود دارد، از دلیل تاریخی و روایی برخوردار بوده است. در ادامه برای پاسخ به این شبهه آن را تحت چند عنوان مورد بحث و بررسی قرار میدهیم.
یک: خداوند و نزول قرآن
خداوند دارای صفات ذاتی فراوانی است که علم یکی از آنهاست.[1] علم ذاتی به معنای علم خداوند به ذات خویش و به اشیاء در مرتبه ذات و قبل از ایجاد آنهاست.[2] حال سؤال این است چگونه ممکن است خدایی که علم ذاتی به اشیاء دارد از تاریخ نزول قرآن بیخبر باشد؟ آیا نزول قرآن در دو مرحله به معنای فراموشی خداوند از تاریخ نزول قرآن است؟ جامعهای که در بتپرستی و بربریت و توحش غرق شده چگونه پذیرای قرآن از همان روزهای اول بوده است؟ شواهد قرآنی و تاریخی نشان میدهد قرآن در دو مرحله بر پیامبر نازل شد که هر دو مرحله نیز دارای حکمت بوده است. آغاز نزول قرآن در ماه مبارک رمضان و در شب قدر صورت گرفت. پس از آن نزول تدریجی قرآن با نزول آیه «فاصدَع بِما تّؤمِر؛[3] پس آنچه را به آن مأموری اظهار کن» که فرمان دعوت عمومی را صادر میکرد، آغاز شد و تا آخرین سال حیات پیامبر (ص) به مدت 20 سال ادامه داشت.[4] این نزول دفعی با نزول تدریجی مستمر در مدت 20 سال هیچ تعارضی ندارد تا بخواهد خداوند را به فراموشی تاریخ نزول محکوم کند. این نکته را نیز باید تصریح نمود که فراموشی از صفات ماده و ممکنات است و خداوندی که واجب الوجود بالذات بوده هرگز در او فراموشی راه ندارد.
دو: پیامبر (ص) و تاریخ تولد
بیشتر محدثان و مورخان اسلامی تولد پیامبر (ص) را در ماه ربیع الاول میدانند. تنها در روز آن اختلاف شده که شیعه هفدهم[5] و اهل سنت دوازدهم ربیع را تاریخ تولد آن حضرت شمردهاند.[6] البته دیدگاههای دیگری نیز در این مسأله وجود دارد.[7] بهطور قطع امروزه از هر کسی درباره تاریخ تولدش از او سؤال شود خواهد گفت فلان تاریخ تولد من است. حال چگونه ممکن است پیامبری که اشرف همه مخلوقات عالم بوده از تاریخ تولد خود بی اطلاع باشد؟ آیا هیچ انسان عاقلی میپذیرد پیامبری که دارای مقام عصمت بوده و از خطا و نسیان و فراموشی به دور بوده است، تاریخ تولد خود را فراموش کند؟ اين اختلاف همچون رويدادهای ديگر تاريخي، از همان آغاز وجود داشته و امري عادي و طبيعي بوده است. با توجه به اينكه براي مورّخان شيعه تعيين روز ولادت، وفات و شهادت پيامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار علیهمالسلام از اهميت بيشتري برخوردار بوده، بيشتر عالمان اين رشته، راهحلي براي آسان كردن كار مردم ارائه ميدادند و آن اينكه يك روز را براساس شهرتي كه محصول بررسي علمي و مسائل ديگر بوده است، براي ولادت و يا وفات، معيّن ميكردند. البته فاصله زمانی آغاز تاریخ نگاری اسلامی با حوادث صدر اسلام بیتأثیر در ثبت اینگونه اختلافها نبوده است.
سه: حضرت علی (ع) و تاریخ شهادت حضرت زهرا (س)
درباره شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها اقوال مختلفی وجود دارد. مشهور، شهادت آن حضرت را در سوم جمادی الثانی سال 11 هجری در مدینه می داند.[8] مستند این قول روایتی از امام صادق علیهالسلام بوده است که آن حضرت بر این تاریخ تصریح نموده است.[9] دیدگاههای دیگری نیز وجود دارد که شهادت آن حضرت را 13 جمادیالاولی،[10] 8 و 13 ربیع الثانی و 3 رمضان[12] میدانند. شواهد تاریخی و روایی نشان می دهد که حضرت علی علیه السلام پس از شهادت حضرت فاطمه سلام الله علیها بدن مبارک او را خود غسل و کفن نموده و سپس برای دفن به قبرستان بردند.[12] حال سؤال این است که مگر ممکن است کسی که خود بدن همسرش را دفن نموده از تاریخ شهادت او خبر نداشته باشد؟ کدام انسان عاقلی میپذیرد که امروزه کسی همسرش از دنیا برود و بعد کسی از او سوال کند که همسرتان کی از دنیا رفته و در پاسخ ابراز بی اطلاعی کند؟ آیا علی علیهالسلام که مخزن علم لدنی و دارای عصمت از خطا و اشتباه بوده ممکن است که فراموشی سراغ او بیاید و تاریخ شهادت همسرش را فراموش کند؟ بنابر این بیخبری حضرت علی علیهالسلام از شهادت همسرش حرفی بی اساس و غیر قابل قبول است که تنها افراد جاهل چنین سخنانی را میپذیرند.
از جمعبندی این مطالب نتیجه میشود که هیچ انسان عاقلی چنین سخنان بی اساسی را قبول نمیکند و آنها را بیشتر شبیه به جک و خیال میداند. فراموشی خدا و پیامبر (ص) و اهل بیت علیهمالسلام از مسائلی است که دشمنان اسلام آنها را هر بار در قالب یک عنوان جدید مطرح میکنند.
پینوشت
1. المحاضرات فی الالهیات، ص ۹۶.
2. نهایة الحکمة، ج۲، ص ۲۴۶.
3. حجر (15): 94.
4. معرفت، علوم قرآنی، ص 53.
5. مرآة العقول، ج ۵، ص ۱۷۰.
6. السیرة النبویة، ج ۱، ص ۱۵۸؛ دلائل النبوة، ج 1، ص ۷۴.
7. البدء و التاریخ، ج۴، ص ۱۳۲.
8. مصباح المتهجد، ج۲، ص۷۹۳، دلائل الامامة، ص ۱۳۴؛ مناقب آلابیطالب، ج۳، ص ۱۳۷؛ شهادت فاطمه (س)، ص ۳۴۷.
9. دلائل الامامة، ص ۱۳۴؛ کشف الغمة، ج ۱، ص ۴۲۷.
10. الکافی، ج۱، ص۲۴۱ - ۴۵۸.
11. مناقب آلابیطالب، ج ۳، ص ۱۳۲.
12. کشف الغمة، ج ۲، ص ۱۲۵.
یک از نسبت های ناروایی که دشمنان اسلام به خدا و پیامبر و امام می دهند، نسبت فراموشی است. آنها خداوند را به سبب بی خبری از تاریخ نزول قرآن، پیامبر را به سبب بی خبری از تاریخ تولدش و حضرت علی (ع) را به خاطر بی خبری از شهادت حضرت زهرا (س) محکوم به فراموشی کرده و به تبع آن دین اسلام را دین اختلاف، تعارض و فراموشی می دانند.