مولفه های تربیت جنسی در اسلام

13:12 - 1400/04/27

- هنگامی که آموزه های دینی برای مسافر، آدابی دارد، جهت سلامتی و شفای بیمار، دعا و ذکری توصیه می کند، برای هر دردی؛ از جمله درد گوش، سرد یا درد وضع حمل برای خانم ها ترتیب و آدابی دارد، چگونه ممکن است در ارتباط با مسائل تربیتی کودک به ویژه تربیت جنسی نسبت به آن غافل باشد!؟

تربیت جنسی

هنگامی که آموزه های دینی برای مسافر، آدابی دارد، جهت سلامتی و شفای بیمار، دعا و ذکری توصیه می کند، برای هر دردی؛ از جمله درد گوش، سرد یا درد وضع حمل برای خانم ها ترتیب و آدابی دارد، چگونه ممکن است در ارتباط با مسائل تربیتی کودک به ویژه تربیت جنسی نسبت به آن غافل باشد!؟  

تربیت جنسی؛ «عبارت است از این که فرد در دوره های رشد کودکی، نوجوانی و جوانی به گونه ای پرورش یابد که با جنسیت خود آشنا شود و آن را بپذیرد. نقش زن و مرد بودن از لحاظ اجتماعی را یاد بگیرد، احکام و آداب دینی در ارتباط با مسائل جنسی مربوط به خود، روابط با همجنس و جنس مخالف را فرا بگیرد. آمادگی روانی برای ازدواج وتشکیل خانواده را پیدا کند. با مسایل مربوط به زندگی خانوادگی و روابط با همسر آشنا گردد. به گونه ای توانمند شود که عواطف و فعالیت های خود را در جهت قرب به خداوند و جلب خوشنودی او به کارگیرد.»[1] طبق این تعریف، تربیت جنسی، گستره وسیعی از آغاز زندگی کودک، بلوغ جنسی، ازدواج و بعد از آن را دربرمی گیرد.

متاسفانه عده ای در جامعه بدون توجه به اصول تربیتی، تنها بر بخش آموزش جنسی تاکید می کنند و مباحثی را به خانواده القاء می کنند که تنها در بستر آموزش جنسی به کودک و نوجوان امکان پذیر است، غافل از اینکه آموزش جنسی تنها بر یادگیری رفتار و مسائل توالد و تناسل، آماده سازی فرد برای فهمیدن و کنترل تحریکات جنسی خود و مسائل جنسی بین زن و مرد تاکید دارد، حال آنکه تربیت جنسی دایره وسیع تری نسبت به آموزش جنسی دارد.

شکی نیست که آموزش مقدمه تربیت می باشد، ولی تربیت جنسی به صورت کامل و صد در صد منوط به آموزش نیست. برهمین اساس اسلام تاکید دارد که اولا آموزش مسائل جنسی به اندازه فهم و درک آنهاست تا جایی که باعث به انحراف کشیده شدن آنان نشود. ثانیا اهداف تربیت جنسی این است که رشد جنسی کودکان در شرایط سالم و طبیعی و به دور از هرگونه کج روی ها، بلوغ زودرس و سایر انحرافات اخلاقی انجام گیرد. کودک نیاز دارد تا همواره در شرایطی آرام و به دور از استرس و اضطراب و مشغله های جنسی مراحل رشد را سپری نماید. اما مولفه های مهم تربیت جنسی در آموزه های اسلام چیست؟

1- مهرورزی به کودک
متاسفانه در بعضی از خانواده ها مشاهده می شود که مادر زیاد از حد به دختر بچه توجه و محبت می کند، ولی توجه خاصی به پسر نمی کند. چنین وضعیتی می تواند منجر به احساس تنفر در پسربچه شود و چه بسا در آینده به سمت تنهایی و انزوا فرو رود و با خودارضایی به فکر رفع این کمبود برآید و در حالت بدبینانه به مازوخیسم و سادیسم گرایش پیدا کند. امام محمد باقر (ع) در راستای جلوگیری از تبعات کمبود محبت کودکان می فرماید: »به خدا سوگند، من در ارتباط با بعضی از فرزندانم، شخصیت او را می سازم. او را روی زانوی خود می نشانم و بسیار به او محبت می کنم. زیاد به او محبت می دهم و او را به عنوان نعمت خداوند بزرگ می بینم. با آن که این همه احترام و محبت، شایسته فرزند دیگر من است، امّا این نوع کارها را می کنم تا او به عوارضی مبتلا نشود. جان فرزند شایسته ام از شرّ او مصون باشد و با او رفتاری را که برادران یوسف با وی نمودند، ننماید.»[2]

2- سبک تربیتی خانواده مقتدر
سختگیری یا سهل گیری در امر تربیت هردو عوارض و تبعات منفی در حوزه تربیت جنسی دارد به طوری که توقعات زیاد والدین از فرزند بدون توجه به نیازهای اساسی کودک از جمله نیاز به بازی، نیاز به توجه و ... این القاء را در کودک و نوجوان پدید می آورد که تو همواره نیاز به مراقبت داری و نمی توانی از عهده وظایف خودت برآیی! پیامبر اکرم (ص) در این باره فرموده است: «أکِرمُو أَوالدَکُم و أَحسِنُوا آدَابَهُم؛ به فرزندانتان احترام کنید و با آداب و روش پسندیده با آن ها معاشرت نمایید.»[3]

سبک های تربیتی مبتنی بر خشونت و سخگیری های زیاد نسبت به کودکان باعث می شود که میزان ارتباط بین کودک و والدین به حداقل ممکن برسد و فاصله ها افزایش پیدا کند و درنهایت کودک از خانواده کناره جویی عاطفی می کند که نتایج ناگواری از جمله هراس عاطفی، بدبینی، منفی نگری و انحرافات جنسی را برای او به همراه خواهد داشت.

سهل گیری در امر تربیت نیز از آنجایی که همراه با بی توجهی به نیازهای کودک رخ می دهد باعث افزایش توقعات کودک و قطع تبادل عاطفی میان کودک و والدین خواهد شد و این مسئله نیز زمینه برای انحرافات اخلاقی را فراهم می کند.

3- رعایت حریم های جنسی زن و شوهر نسبت به کودکان
بی شک بی توجهی والدین به حریم زناشویی خود نسبت به کودکان می تواند زمینه انحرافات جنسی فرزندان را ایجاد کند. پیامبر اسلام (ص) در این باره فرمود: «سوگند به آن که جانم در دستان او است، اگر هنگام روابط زناشویی والدین در خانه، ‌کودک بیدار باشد و آنان را بنگرد و سخنانشان را بشنود و نفس آنها را احساس کند، آن کودک رستگار نخواهد شد. اگر آن کودک، ‌پسر باشد، زنا کار می‌شود، و چون دختر باشد، ‌ به زنا تن می‌ دهد.»[4]

از سویی دیگر علاوه بر رعایت حریم زناشویی، توجه به نوع پوشش در خانه نیز امری ضروری است. برهنه‌گی والدین در مقابل کودکان، از دو جهت اثر نامطلوبی خواهد داشت: 1- از بین رفتن حیا 2- تحریک تمایلات جنسی در کودک. امام صادق (ع) می ‌فرماید: «بدترین جای خانه حمام است ... ادب حکم می‌کند که مرد، پسرش را با خود به حمام نبرد تا چشم فرزندش به عورت پدر نیفتد.»[5]

4- پاسخگویی به سوالات جنسی کودکان
گاهی کودکان از روی کنجکاوی و گاهی به خاطر رشد شناختی خود ممکن است سوالاتی در حوزه مسائل جنسی از والدین یا اطرافیان بپرسند. بی شک اجتناب از پاسخگویی مناسب به سوالات آنان، زمینه ای را فراهم می کند تا از روشها و منابع دیگری برای دریافت سوالات خود اقدام کنند که می تواند زمینه برای انحرافات جدی آنها را فراهم کند. لذا به نظر می رسد در سطح فهم کودک، باید به سوالاتش در این زمینه پاسخ های قانع کننده و صحیحی داد.[6]

پی نوشت‌ها:
1- تمایلات و رفتارهای جنسی انسان، ص 35.
2- تفسیر نور الثقلین، ج 2، ص 408.
3- بحار الأنوار ، ج۱۰۱،  ص ۹۵. 
4- الکافی، ‌ ج۱۱، ‌ص ۱۴۳.
5- من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۴۳۶.
6- مستدرک الوسایل، ج۱۵، ص۱۴۶

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
1 + 4 =
*****