در کل "طلا و مس" را میتوان یکی از آثار خوب و به یاد ماندنی در موضوعات مرتبط با روحانیت دانست و با وجود گذشت سالها دیدن این فیلم برای طلاب و مخاطب عام خالی از لطف نیست.
در این مطلب نگاهی داریم به فیلم طلا و مس (ساخته سال ۱۳۸۹) با کارگردانی همایون اسعدیان. طلبهای به نام سید رضا به همراه همسر و فرزندانش برای شرکت در درس اخلاق یک استاد معروف به تهران آمده و دچار مشکلاتی میشود. انتخاب "درس اخلاق" به عنوان عامل مهاجرت اتفاقی نبوده و اهمیت این بحث را برای شخصیت اصلی داستان نشان میدهد. سید رضا شخصیت خوشاخلاقیست، اما اخلاق در سختیها آزموده میشود و آزمون سید رضا هم حفظ مبادی اخلاق در خانه و خانواده میباشد.
برخلاف سایر فیلمهای مربوط به روحانیون که رابطه روحانی و جامعه و یا هویت روحانیون را کاوش میکنند، "طلا و مس" دغدغهای جزئیتر داشته و به مانند فیلم "نخستین اصلاح شده" (First Reformed 2017) ما عملکرد یک مرد متدین را در هنگام گرفتاری و بلا مشاهده میکنیم و ایمان او را میسنجیم.
فیلمساز به درستی دست بر روی یکی از مشکلات اصلی خیلی از طلاب، یعنی ضعف در ارتباط و تعاملات اجتماعی مخصوصا در محیط خانه و خانواده گذاشته و شاهد ناتوانی سید رضا در ابراز محبت به همسر و یا رفتار مناسب با فرزندانش هستیم. با وجود گذشت بیش از یک دهه از این فیلم، مسئله عدم توازن بین تحصیل، معیشت و خانواده را میتوان معضل و چالشی امروزی برای بسیاری از طلاب دانست.
البته موضوع اصلی فیلم نه تعاملات خانوادگی، بلکه سبک زندگی طلبگی بوده که در تمامی اجزای فیلم (مخصوصا میزانسن) نمود دارد. سید رضا مانند بسیاری از طلاب دارای مشکلات معیشتی بوده و ساده زیست میباشد که فیلمساز این ساده زیستی را به نوعی ساده گرایی (مینیمالیسم) تعمیم داده است. شاید از همین رو شهرت سید رضا به مانند خیام "نیشابوری" بوده که به گفته منتقدین، مینیمالیسم در سبک هنری آثار وی و محتوای آن کاملا مشهود است. فیلمساز کاملا از این سبک زندگی دفاع کرده (به واکنش شخصیت پرستار در حین بازدید از خانه سید رضا توجه کنید) و حتی برای آن از قرآن و سوره انشراح دلیل و سند میآورد.
در کنار این سبک زندگی، فرهنگ خانواده ایرانی/اسلامی نیز کاملا در فیلم پذیرفته شده است. همسر سید رضا (نگار جواهریان) علاوه بر انجام وظایف تعیین شده برای نقش همسر در خانواده سنتی، قناعت پیشه کرده و از کاستیهای زندگی و کمتوجهی همسرش چشمپوشی میکند. البته فیلمساز اطاعت محض همسر از شوهر را نیز رد کرده و شخصیت پرستار (سحر دولتشاهی) با مشورت گرفتن از همسر سید رضا، تصمیم به طلاق گرفتن از شوهرش میگیرد.
در طول فیلم، شخصیتهای "طلا و مس" به خوبی میتوانند با مخاطب ارتباط برقرار کرده و کاملا باور پذیر جلوه کنند؛ مهران رجبی بار دیگر نقش خود را به عنوان مدیر حوزه علمیه تکرار کرده و جواد عزتی نیز با هنرنمایی خود، یک نقش فرعی دوست داشتنی را ایفا میکند. البته در میان بازیگران نگار جواهریان با به نمایش گذاشتن یکی از بهترین عملکردهای خود در نقش یک همسر شهرستانی، ساده و معصوم، یک سر و گردن بالاتر از سایر بازیگران قرار دارد. تنها نکته منفی بازی او از دست دادن لهجهاش در صحنههای حساس (مانند صحنه کلایمکس فیلم و سکانس دعوا کاملا) میباشد.
در کل "طلا و مس" را میتوان یکی از آثار خوب و به یاد ماندنی در موضوعات مرتبط با روحانیت دانست و با وجود گذشت سالها دیدن این فیلم برای طلاب و مخاطب عام خالی از لطف نیست.
در این مطلب نگاهی داریم به فیلم طلا و مس (ساخته سال ۱۳۸۹) با کارگردانی همایون اسعدیان. طلبهای به نام سید رضا به همراه همسر و فرزندانش برای شرکت در درس اخلاق یک استاد معروف به تهران آمده و دچار مشکلاتی میشود. انتخاب "درس اخلاق" به عنوان عامل مهاجرت اتفاقی نبوده و اهمیت این بحث را برای شخصیت اصلی داستان نشان میدهد. سید رضا شخصیت خوشاخلاقیست، اما اخلاق در سختیها آزموده میشود و آزمون سید رضا هم حفظ مبادی اخلاق در خانه و خانواده میباشد.