یکی از برجسته ترین شاخصه‌ها و ویژگی‌های مهم بندگان خوب خدا، محبت‌ورزی و اطاعت‌پذیری در برابر ولی خدا و حضرات معصومین است و این محبت به ولی خدا، از باب اطاعت از اولوالامر، همان اطاعت از خداوند متعال است.
ضرورت ولایت پذیری
بعد از وجود پیغمبر صلی الله علیه وآله امیرالمؤمنین علی علیه السلام دربردارنده جمیع فضایل است. شخصیتی که خود را چنین وصف نمودند: «سَلُونِی قَبلَ اَنْ تَفقِدُونِی، فِإنّی بِطُرُقِ السَّماءِ أعلَمْ مِنّی بِطُرُقِ الأرض؛ [1] از من بپرسيد پيش از آن که مرا از دست دهيد، که من راه‌هاي آسمان را بهتر از راه‌هاي زمين مي‌دانم.» و چه کسی می‌تواند چنین ادعایی داشته باشد که از آسمان و زمین، هر چی می‌خواهید بپرسید؛ من می دانم! هرکس غیر از علی علیه السلام باشد خود را رسوا خواهد کرد. آری او مظهر العجایب است و با قاطعیت باید گفت که در عالم خلقت، روزگاراز آوردن مثل علی بن ابی طالب عاجز است. باید این شخصیت بی‌بدلیل را مظهر این آیه دانست: «لیسَ کمِثلِهِ شَیء؛[2] هیچ چیز همانند او نیست.» در این نوشتار کوتاه تلاش داریم به اهمیت و جایگاه ولایتمداری اشاره نماییم.
ولایتمداری شرط قبولی اعمال
در باب اهمیت نعمت ولایت، می‌توان یک نخ تسبیح را مثال زد که بدون او هیچ کدام از مهره‌ها کارایی ندارند. یعنی اصول و فروع دین شبیه همان مهره‌های تسبیح هستند که با نبود نخ ولایت، نقش خود را از دست خواهند داد. باطن همه احکام و دستورات دین، علی بن ابی‌طالب علیه السلام است او باید بیاید و برای ما تشریح کند؛ ازاین‌رو خداوند متعال در ماجرای غدیر به پیغمبر صلی الله علیه وآله فرمود: «یاأَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ؛[3] ای پیامبر! آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، کاملاً (به مردم) برسان! و اگر نکنی، رسالت او را انجام نداده‌ای!» یعنی همه این 23 سال از رسالت پیغمبر صلی الله علیه وآله که برخی را در جهاد بودند و زخم‌ها و جراحت‌ها متحمل شدند و در بسیاری از اوقات مشغول درست کردن بنای توحید، معاد و نبوت مردم بودند، همه این مشقت‌ها بر باد خواهد رفت؛ مگر اینکه ولایت و جانشینی علی‌علیه السلام را به مردم معرفی کنند.
پایی که بر سر ولایت لغزید
شاید خداوند متعال از این مطالبه می‌خواهد این مطلب را به مردم بفهماند که من عبادتی را می‌خواهم که در زیر سایه‌ی اطاعت از ولی خدا باشد و الا شیطان هم عمری را به عبادت خدا مشغول بود اما وقتی پای ولی خدا یعنی حضرت آدم به میان آمد خود را کنار کشید و تمام آن عبادات چندین هزارساله‌ی او سوخت و باطل گردید. امام صادق علیه السلام فرمودند: «نخستین چیزی که از بنده به هنگامی که در پیشگاه خدا می‌ایستد، پرسیده می‌شود، از نمازهای واجب و زکات واجب و روزۀ واجب و حج واجب و از ولایت ما اهل‌بیت است؛ اگر اقرار به ولایت ما کرده و بر آن مرده باشد نماز و روزه و زکات و حجش پذیرفته می‌شود و اگر در پیشگاه خدا جل جلاله بر ولایت ما اقرار نکند خدای عزوجل چیزی از اعمالش را نخواهد پذیرفت.»[4]
محور و خط کش برای سنجش اعمال
شیعه معتقد است که باید نگاهش به لب‌های مبارک امام خود باشد؛ چرا که کلام او فصل الخطاب است و هرچه ایشان می‌گوید کلمه حق است و از مدار حق خارج نمی‌شود. ما اگر حق بودن چیزی را بخواهیم بفهمیم و درک کنیم، باید نگاه کنیم امام ما در کجا قرار گرفته است. آن چیزی که امام و پیشوای ما قبول داشت ما هم می‌پذیریم و اگر رد کرد ما هم رد می‌کنیم. از این‌روعلی علیه السلام محور و خط کش برای سنجش اعمال است. پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «عَلِيٌّ مَعَ الْحَقِّ وَ الْحَقُّ مَعَ عَلِيٍّ يَدُورُ حَيْثُمَا دَارَ؛[5] على با حق است و حق با على، حق بر مدار او مى گردد.» علی علیه السلام میزان حق است.
همه دنیا یک طرف، علی مرتضی یک طرف
پیامبرصلی الله علیه و آله به عمار یاسر فرمود: «یاعمّارُ اِنْ رَاَيْتَ انَّ علياً قَدْ سَلَكَ وادياً وَسَلَكَ النّاسُ وادياً غَيْرَهُ فَاسْلُكْ مَعَ عَليٍّ وَدَعِ النّاسَ إنّهُ لَنْ يَدُلُّكَ عَلى رَدى ولَنْ يُخرجُكَ مِنَ الهُدى؛[6] ای عمار اگر دیدی علی از راهی می رود و همه مردم از راه دیگر. تو با علی برو و سایر مردم را رها کن. یقین بدان او هرگز ترا به راه هلاک نمی برد و از شاهراه رستگاری خارج نمی سازد.» چرا که آنان سفینه وکشتی نجات هستند که هرگز صاحبان خود را غرق نخواهند کرد:«الْفُلْكِ الْجَارِيَةِ فِي اللُّجَجِ الْغَامِرَةِ يَأْمَنُ مَنْ رَكِبَهَا؛ (کسانی که) کشتی روان در گرداب های خطرناک [می باشند] آنان کشتى دریاى معرفتند و روان در اعماق آن دریا، هر کس بر آن کشتى در آید از غرق ایمن است؛ وَيَغْرَقُ مَنْ تَرَكَهَا؛[7] وهر کس در نیاید، به دریاى هلاکت غرق خواهد شد.»
پی نوشت:
[1]. شرح نهج البلاغه ابن ابی‌الحدید، ج2، ص286؛ بحار الأنوار، ج 10، صص 117 ـ 128.
[2]. سوره شوری: آیه 11.
[3]. سوره مائده: آیه 67.
[4]. بحار الانوار، ج27، ص 167.
[5].الکافی، ج1، ص294
[6]. بحارالانوار، ج27 ،ص145.
[7]. مصباح المتهجد ،شیخ طوسی ص۸۲۸ .
مکتب اهل‌بیت‌علیهم السلام تنها مکتبی است که نمایانگر اسلام ناب محمدی صلی الله علیه وآله است. ازاین‌رو هر کس به این چشمه‌های معنوی نزدیک‌تر و در ولایتمداری استوارتر باشد، بهره‌های فراوانی نصیبش خواهد شد. پس از شناخت و معرفت به خداوند متعال، اطاعت از معصومین علیهم السلام، مایه خرسندی خداوند متعال است. در اسلام مهمترین جایگاه به ولایتمداری اختصاص دارد و از اهمیت ویژه آن همین بس که به منزله سر در بدن می‌باشد.