رسول خدا با بیان این حدیث، فضایل را درجه بندی نموده، ضمن تایید ورزش، به ویژه کشتی، جایگاه «علم و فرهنگ» را بالاترین دانسته و میرساند که مسئولان محترم اسلامی، بالاترین نگاه ارزشی، بودجه مملکتی، تشویقهای اجتماعی و تبلیغات رسانهای را باید به ...
اسلام، آیین فرهنگ است. آغازین بنای آن، با «علم و قلم» شروع گردیده است.
(اولین آیات نازل شده بر پیامبر اسلام، ۵ آیه اول سوره علق است که از علم و قلم بحث میکند؛ «علم بالقلم»)
در نگاه اسلامی، هیچ فضیلت و ارزشی، به ارزش علم و فرهنگ نمیرسد [۴۶] [۴۷] و قرآن مجید به صراحت به این موضوع تاکید دارد....
( «امن هو قانت آناء اللیل... قل هل یستوی الذین یعلمون والذین لایعلمون؟» ) [۴۸]
امام حسین علیهالسّلام ، علاوه بر فضایل ذاتی، از دوران کودکی در آغوش ارزشمند علم و فرهنگ پرورش یافت و خود پیوسته به این موضوع همت گماشت، جامعه را به سوی آن تشویق کرد و عالمان و معلمان را دوست داشت.
حسین با برادرش امام حسن، در دوران کودکی «کشتی» میگرفت. روزی برای داوری به حضور پیامبر خدا رسیدند و از آن حضرت خواستند تا برنده را تعیین نماید.
رسول خدا فرمود:
«ان التصارع لایلیق بکما، ولکن اذهبا فکاتبا؛ [۴۹] کشتی گرفتن، مناسب شان شما نیست. بروید در خطاطی (و امور فرهنگی) مسابقه دهید».
رسول خدا با بیان این حدیث، فضایل را درجه بندی نموده، ضمن تایید ورزش، به ویژه کشتی، جایگاه «علم و فرهنگ» را بالاترین دانسته و میرساند که مسئولان محترم اسلامی، بالاترین نگاه ارزشی، بودجه مملکتی، تشویقهای اجتماعی و تبلیغات رسانهای را باید به «فرهنگ و علوم» اختصاص دهند. (آمار کشور نشان میدهد که بودجه و توجه مسئولان محترم به حوزههای علمیه، فرهنگ و علوم و تحقیقات، نسبت به ورزش، بسیار ناچیز است)
سیره پیامبر و اهل بیت او، به ویژه امام حسین علیهالسّلام ، توجه به فرهنگ و دانش بود و همیشه تلاش میکردند از این طریق پیش روند و برای ترویج آن هزینههای فراوانی مینمودند؛ تا جایی که حضرت امام عسکری علیهالسّلام در این باره میفرماید:
«اللهم انی اشهد انه... بذل مهجته فیک، لیستنقذ عبادک من الجهالة، و حیرة الضلالة؛ [۵۰]
خدایا! من شهادت میدهم که حسین علیهالسّلام جان خود را در راه تو داد، تا بندگان تو را از جهالت و نادانی و گمراهی نجات دهد».
این فرازهای ارزشمند امام معصوم، جایگاه علم و فرهنگ را نشان میدهد که امام حسین با آن ارزش بی پایان، خودش را برای آن فدا کرد.
سیره امام حسین علیهالسّلام در ترویج فرهنگ و علوم
امام حسین علیهالسّلام با تمام توان، و به تناسب افراد و شرایط زمان و مکان، در ترویج علم و دانش و فرهنگ همت گماشت و جهاد علمی را بر سایر جهادها مقدم داشت. اینک به چند مورد میپردازیم:
نمونه هایی از جهاد علمی امام
مورد اول
حسین بن علی علیهالسّلام در یکی از سالها در موسم حج، در سرزمین عرفات غرق در عبادات و مناجات بود و اشک چشمش فرو میریخت. در این اثنا، یکی از شیعیان به حضور رسیده، یک سؤال شرعی را مطرح ساخت. آن حضرت توجه خود را به وی معطوف داشته، به آموزشش پرداخت [۵۱] و نشان داد: در صحرای عرفات که زمان عبادت و مناجات بود، آموزش علم و فرهنگ مقدم است. این سیره، از سنت پیامبر خدا الهام گرفته که میفرماید: علم بر همه چیز، حتی عبادت، مقدم است.
( «العلم افضل من العبادة») [۵۲]
مورد دوم
امام حسین علیهالسّلام برای تجلیل علم و معلم، «عبدالرحمن سلمی» را که معلم یکی از بچه هایش بود، به خانه اش دعوت کرد و مجلس با شکوهی تشکیل داد و در حضور مردم ضمن قدردانی از آموزگار، هزار دینار طلا، هزار دست لباس مرحمت کرد و دهانش را پر از در و جواهر نمود و... [۵۳] [۵۴] برخی از حاضران، نسبت به این رویه اعتراض کردند! حضرت فرمود: عطای مادی من، در برابر عطای فرهنگی معلم، کم است! سپس اشعاری در این باره سرود. [۵۵]
مورد سوم
عرب فقیر و مستمند به حضور سیدالشهداء علیهالسّلام رسید و گفت: ای پسر پیامبر،! هزار دینار قرض دارم، نمیتوانم پرداخت کنم. با خود گفتم: مشکل خویش را برای مرد کریمی چون شما بیان کنم. اینک خواهان مساعدت میباشم. امام حسین علیهالسّلام با شنیدن این سخن، کلاس علم و دانش را باز کرد و فرمود: ای برادر عرب! سه سؤال میپرسم و در برابر هر جواب مثبت، یک سوم قرضت را میپردازم.
عرب بی نوا به تمام سؤالات حضرت پاسخ صحیح داد [۵۶] و هزار دینار را گرفت و با تمام ثنا و خوشحالی راهی خانه گشت. [۵۷]
نتیجه بحث
از این وقایع ارزشمند تاریخی و فرهنگی، نتیجه میگیریم که اسلام، به ویژه مکتب اهل بیت، آیین فرهنگی و علم و دانش است و به هر بهانهای باید از آن استفاده کرد و کشور و جامعه را به آحاد علمی و دانشی تبدیل ساخت؛ در آن صورت، میهن ما سیادت جهانی را دنبال میکند و نیروهای متخصص علمی و صنعتی صادر مینماید و به جای تاثیرپذیری، تاثیرگذاری و ترویج فرهنگ اسلامی و ایرانی را جامه عمل میپوشاند. (سپاس خدای رحمان را که بعد از تشکیل جمهوری اسلامی ایران، کشور ما هر روز در مسائل علمی و صنعتی در حال پیشرفت میباشد)
خداوندا! توفیق رسیدن به چنین روزگاری را مرحمت بفرما.
پی نوشتها:
۴۶- غررالحکم، ح۵۲۳۴.
۴۷- ری شهری، میزان الحکمة، ج۳، ص۲۰۶۲، ح۱۳۶۳۰.
۴۸- زمر/سوره۳۹، آیه۹.
۴۹- مجلسی، بحارالانوار، ج۴۵، ص۱۹۰.
۵۰- مفاتیح نوین، زیارت اربعین حسینی، ص۴۱۵.
۵۱- سفینة البحار (۲ جلدی)، ج۱، ص۲۵۸.
۵۲- کنزالعمال، ج۱۰، ص۱۳۲، ح۲۸۶۵۷.
۵۳- سفینة البحار، ج۱، ص۶۰۹.
۵۴- مجلسی، بحارالانوار، ج۴۴، ص۱۹۱.
۵۵- سیمای امام حسین علیهالسّلام، ص۹۵.
۵۶- سیمای امام حسین، ص۹۳.
۵۷- جلاء العیون شبر، ج۲، ص۲۸.
بر گرفته از سایت منبرها