بعضی روايات درباره کشتارهای زمان ظهور از مجهولات است كه با انگيزه خدشهدار كردن چهره حضرت مهدى (علیه السلام)، يا توجيه کشتارها در زمان فتوحات خلفا وارد كتاب‌هاى روايى شده است.
با توجه به برخی روایات، حجم وسيعى از خونريزىها، مربوط به دوران پيش از قيام امام عصر(عليهالسّلام) و حتی قبل از نداى آسمانى است. ولی با ظهور حضرت پایان سختی‌ها کلید می‌خورد. همچنین نوع رفتار حضرت مهدی (علیه السلام) با عموم مردم با مهربانی و عطوفت خواهد بود و تنها با ستمگران و ظالمان، که تعداد اندکی را تشکیل می‌دهند، وارد جنگ می‌شود.
برخى از معاندین با سوء برداشت از رواياتى که به كشته شدن دو سوم مردم پس از ظهور امام زمان(علیه السلام) اشاره دارد، در صدد ساختن چهره‌ای خشن از ایشان و یارانش، بر آمده اند. اگر چه برخى ديگر، تفريط كرده که در زمان ظهور حتّى به مقدار خون حجامتی، خون‌ريزى نمىشود. بیشتر روایات در این زمینه مربوط به ملاحم و فتنه‌های قبل از ظهور است و هيچ ربطى به دوران ظهور ندارد و تنها ناظر به اوضاع نابسامان جهان پيش از ظهور دارد.
انديشه تفريطى در كشتار به هنگام ظهور
مطابق روايات متعدد نمىتوانيم ادعا كنيم كه در هنگام ظهور، هيچ قتل و كشتارى رخ نمىدهد؛ زيرا در آن دوران بحث از انتقام، اجراى حدود الهى و اقامه حكومت عدل جهانى است و به یقین مخالفانی نیز وجود دارند. از طرفى تاريخ گواه است كه پيامبر اكرم و امامان (عليهمالسلام) سعى داشتهاند امور را به طور عادى و در مسير طبيعى انجام دهند.[1] اگر چه امدادهای غیبی نیز به کمک حضرت خواهد آمد[2]
ولی با توجّه به احاديث زير و دقت نظر در دلالت آن‌ها، به اين واقعيت پى مىبريم كه جهان، پيش از ظهور، دچار جنگ‌هاى خونين خواهد بود و این اتفاقات قبل از ظهور است:
1. مرگ و میر قبل از قیام: امام صادق (عليهالسلام) فرمود: «...قُدَّامُ القائِمِ مَوْتَتانِ...؛[3] قبل از قيام قائم (علیه السلام) دو نوع مرگ و مير رخ مىدهد: مرگ سرخ و مرگ سپيد. تا اين كه از هر هفت نفر، پنج نفرشان از بين بروند. مرگ سرخ با شمشير، مرگ سفيد، با طاعون است.»
2. مرگ و میر قبل از ندای آسمانی: امام صادق (عليهالسلام) در جواب زراره فرمود: بلی، ندای آسمانی حقیقت دارد. به خدا قسم! چنان است كه هر قومى با زبان خودشان، آن را مىشنوند. آن حضرت فرمود: اين امر محقّق نمىشود تا اين كه نُه دهم مردم از ميان بروند.» به یقین ندای آسمانی از نشانه‌های حتمی قبل از ظهور است.[4]
پس حجم وسيعى از خون ريزىها، مربوط به دوران پيش از قيام امام عصر(عليه السّلام) و حتی قبل از نداى آسمانى است. ولی با ظهور حضرت پایان سختی ها کلید می خورد. «امام صادق (عليه السّلام) فرمود: همانا، اهل حقّ، از هنگامى كه در شدّت و سختى بودهاند، پيوسته در آن حال خواهند بود و همانا بدانيد كه پايان آن سختىها نزديك و عافيتاش طولانى است.[5]
علاوه بر اینکه برخی روايات مربوط به خونريزىهای زمان ظهور از مجهولات و اسرائيليات است كه با انگيزه خدشهدار كردن چهره حضرت مهدى(علیه السلام)، يا توجيه کشتارها در زمان فتوحات خلفا وارد كتاب‌هاى روايى شده است.[6]
شيوه رفتار امام زمان (عليهالسّلام) با دشمنان
در طول تاریخ ستمگران در همه نقاط عالم، بر ملّتهاى مظلوم سيطره داشته و جامعه اسلامى و در راس آن پیامبران و امامان (علیهم السلام) را مورد اذیت و آزار زیادی قرار داده‌اند. به یقین در زمان ظهور نیز ستمگرانی خونريز وجود دارند كه از هيچ جنايتى فروگذار نیستند و در زمان ظهور نیز در مقابل حركت اصلاحگرانه و نهضت امام، ايستادگى مىكنند و حضرت با قاطعیت تمام با این دشمنان روبرو می‌شوند.[7]
اتمام حجت قبل از جنگ
حضرت مهدى(علیه السلام) مانند جد و پدرانش، ابتدا اتمام حجت می‌کند؛ زیرا فرمودند: «پس ما (اهل بیت) بر خلق خدا، اتمام حجّت مىكنيم تا اين كه همگان، نسبت به دين، شناخت پيدا كنند بر روى زمين، كسى باقى نماند كه دين به او ابلاغ نشده باشد.»[8]
نوع رفتار امام زمان با عامه مردم از روی رأفت، رحمت و دلسوزی است. امام رضا (عليه السّلام) مىفرمايد: «امام، همدمى رفيق، پدرى دل سوز، برادرى برابر، مانند دو نيمه خرما كه به هم متصل باشند، مادر مهربانى نسبت به فرزند خردسالش، پناه امّت در گرفتارىهاى هولناك است،[9] ولی رفتارش با مخالفان بعد از اتمام حجت، جنگ خواهد بود.[10] بنابراين اكثريّت مردم، مظلوم و ستمديده و طالب خير و صلاح هستند و مورد لطف قرار مىدهد و تنها گروهى اندك مقاومت نشان مىدهند. در چنين شرايطى، صلح و تقيه و رحمت و رأفت با اين‌گونه افراد و گروهها، معنا ندارد و چارهاى جز جنگ و اِعمال قدرت نخواهد بود.
گروه‌های معدودی که بعد از اتمام حجت، باز بر ستمگری و ظلم خود ادامه می‌دهند و باید بر علیه آن‌ها اعمال قدرت شود عبارت‌اند از:
یکم. قبیله‌هایی از مکه که مردم را علیه اهل بیت تحریک می‌کنند؛[11]
دوم. گروهی از عراق «اهل سواد»؛[12]
سوم. مقدس نماها که كتاب خدا را تأويل و بر مبناى آن با حضرت می‌جنگند؛[13]
چهارم. ناصبىها[14] و منافقان.[15]
پس سياست امام زمان، همان سياست پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) است؛ زیرا گاهى مقتضاى رأفت و گستراندن عدالت بر جامعه، مبارزه با دشمنان لجوج و ظالم است که تعداد آن‌ها اندک است.
پی‌نوشت
[1]. بحار الانوار، ج 20، ص 54؛ سفينه البحار، ج 1، ص 565.
[2]. چشماندازى به حكومت مهدى (علیه السلام) ص 131.
[3]. كمال الدين، ج 2، ص655.
[4].الغيبة، نعمانى، ص 274.
[5]. الغيبة، نعمانى، ص274.
[6]. تاظهور، نجم الدین طبسی، ص 220.
[7]. نهج البلاغة، حكمت 110.
[8]. بحارالانوار، ج 60، ص 213.
[9]. الغيبة، نعمانى، ص 231.
[10]. اصول كافى، ج 1، ص 200.
[11]. بحارالانوار، ج 52، ص 307.
[12]. بصائر الدرجات، ص 152.
[13]. الغيبة نعمانى، ص 297.
[14]. بحارالانوار، ج 52، ص 376.
[15]. تهذيب، ج 6، ص 172.