سهم انسان در گمراهی خود

اصالت انسان در «اندیشه» اوست و امتیاز او در «قدرت انتخاب» اوست.

اگر این دو را از انسان بگیرند، اصل انسانیت او را گرفته اند. این انتخابهای ناصوابِ خُرد و کلان انسان است که او را به ورطه گمراهی می کشاند. شیطان هر چند وسوسه می کند؛ اما با وجود مکر ضعیف شیطان [1]، انتخاب نهایی با انسان است. چنانچه در مخاصمه شیطان و جهنمیان، شیطان، صرفاً دعوت کننده و انسان، اجابت کننده شمرده شده است. و کسی که شایسته سرزنش است، انسان است.[2]

و بعد از انتخابِ بدِ انسان است که خداوند طبق سنّت و حکمتش، اسبابی مطابق انتخاب او به سمت گمراهی فراهم می کند. پس هر چند زمینه و محرکهای گمراهی هم وجود داشته باشد، اما در نهایت همه چیز به انتخاب انسان بسته است و بخاطر همین خداوند می فرماید: «هر آنچه از بدی به تو می رسد، از جانب خود توست»[3]

پی‌نوشت:
1. 76 نساء
2. 22 ابراهیم
3. 79 نساء