آیا آیاتی از قرآن که شب‌ها را مایه آرامش انسان‌ها اعلام می‌کند، با روز و شب‌های چند ماهه قطبی سازگار است؟
در سوره قصص آیه 73 می‌فرماید شب قرار داده شده است تا در آن آرامش گیریم. سؤال این است که؛ در مناطقی(مناطق قطبی) که شش ماه روز و شش ماه شب است، آیا تناقضی با این آیات ندارند؟ آیا در این آیه شریفه مراد از آرامش، خواب و استراحت است؟
پاسخ:
خداوند متعال در آیات متعددی به تأثیر شب در آرامش انسان اشاره کرده است:
1. «فالِقُ الْإِصْباحِ وَ جَعَلَ اللَّیْلَ سَکَناً وَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ حُسْباناً ذلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ»؛[1]
او شکافنده صبح است و شب را مایه آرامش و خورشید و ماه را وسیله حساب [اوقات] قرار داده است. این اندازه‌‌گیرى خداوند تواناى دانا است.
2. «هُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ اللَّیْلَ لِتَسْکُنُوا فِیهِ وَ النَّهارَ مُبْصِراً إِنَّ فِی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَسْمَعُونَ»؛[2]
او کسى است که شب را براى شما آفرید، تا در آن آرامش یابید و روز را روشنى بخش [تا به تلاش زندگى پردازید] در اینها نشانه‌‌هایى است براى کسانى که گوش شنوا دارند.
در ارتباط با این آیات باید گفت؛ این فرازهای قرآنی، در مورد بیشتر مناطق جغرافیایی جهان است که گردش فصل‌ها و روزها و شب‌ها در آن‌جا نسبتاً متناسب بوده و انسان‌ها در آن‌جا سکونت فعّال دارند و می‌دانیم که در مناطقی که شش ماه تمام روز و شش ماه تمام شب است، به دلیل سرمای شدید و نیز دیگر مشکلات، محل‌های مهمی برای سکونت فعال انسان‌ها شکل نگرفته و تنها اندکی از انسان‌ها - آن هم در قرن‌های اخیر - برای مقاصد پژوهشی، گردشگری، تفریحی و ... در آن‌جا سکونت دارند.
خداوند متعال با توجه به وضعیت اکثریت مردم سخن می‌گوید، و مطمئناً شب‌ها برای اکثریت مردم مایه آرامش است.
در تأیید این مطلب، در همان زمان پیامبر اسلام(ص)، برخی مردم همان منطقه و شاید خود حضرتشان در سفرهای تجاری و برای کسب درآمد، شب‌هنگام به سفر می‌پرداختند، اما با این وجود خدا می‌فرماید: «وَ جَعَلْنَا النَّهارَ مَعاشا»؛[3] و ما روز را برای کسب درآمد قرار دادیم!
بدیهی است که مراد از آیه آن نیست که هیچ فردی در شب امرار معاش نمی‌کند، بلکه مشخص است که آیه، ناظر به رویکرد اکثریت مردم است.
پی نوشت:
[1]. انعام، 96.
[2]. یونس، 67.
[3]. نبأ، 11.
منبع: اسلام کوئست