در روز عاشورا بعد از شهادت امام حسین (علیهالسلام) از زیر سنگها خون جاری میشود.
شهادت امام حسین(علیهالسلام) نه تنها بر جامعه انسانی تاثیر داشته و باعث رسوایی ستمگران برای همیشه تاریخ شده است، بلکه تمام آفرینش و موجودات از حادثه عاشورا متاثر شدهاند. ظالمان و ستمگران که یاد و خاطره سیدالشهداء مانع از گسترش فعالیتهای آنان است، همواره در تلاشند با کمرنگ یاد امام حسین اثرات آن را در جامعه از بین ببرند. انکار اتفاقات و معجزاتی که بعد از شهادت امام حسین رخ داد، یکی از همین تلاشهاست. به اذعان آنچه در تاریخ و روایات شاهدان حادثه کربلا آمده است، بعد از شهادت ایشان از زیر سنگها خون جاری گشت. اما برخی بدون توجه به گزارشهای تاریخی امکان رخ دادن چنین حادثهای را از لحاظ علمی زیر سوال میبرند و آن را شبیه داستانهای کودکانه تلقی میکنند.
عظمت حادثه کربلا
ابتدا باید توجه کنیم حادثه عاشورا یک رویداد معمولی نبوده است. هزاران انسان بزرگ مانند پیامبران، عباد و عرفاء و حکمای بزرگ در طول تاریخ از دنیا رفتهاند. برخی از ایشان هم به دست حاکمان ظالم کشته شدهاند اما هیچ کشته شدنی به اندازه شهادت سیدالشهداء در تاریخ زنده و پویا باقی نمانده است. طبق روایات شیعه خداوند برخی پیامبران را از این رخداد عظیم خبردار کرده است. در روایت آمده که حضرت موسی(ع) با یوشع بن نون در بیابان مشغول گردش بود. وقتی که به زمین کربلا رسید، کفشش پاره شد و خاری در پایش فرو رفت و از آن خون جاری شد. پس عرض کرد: پروردگارا! چه از من سر زد (که برایم چنین پیشامدی کرد)؟ پس خداوند به او وحی کرد: انّ هنا یقتل الحسین و هنا یسفک دمه فسال دمک موافقةً لدمه؛ در اینجا حسین(ع) کشته می شود و خونش ریخته می شود و خون تو به جهت همراهی خون او جاری شد.»[۱] بدون شک سرّی در این شهادت است. سرّی که نه در تنها در انسان بلکه در تمام کائنات و هستی اثر میگذارد.
معجزه با علوم تجربی قابل راستیآزمایی نیست
همانطور که میدانیم معجزه امری غیر عادی است. انکار تاثیرات شهادت امام حسین(علیهالسلام) در مخلوقات و هستی به بهانه عدم توجیه پذیری با علوم تجربی ادعای بیاساسی است. بیش از نیمی از جمعیت جهان که شامل مسلمانان، مسیحیان و یهودیان میشود معتقدند عصای حضرت موسی(علیهالسلام) تبدیل به مار بزرگی شده است. بدون شک با ضوابط علوم تجربی چنین چیزی قابل اثبات نیست. با این وجود نمیتوان شواهد تاریخی که از طریق کتابهای مقدس و سنتهای شفاهی به دست ما رسیده است، انکار کرد. حوادثی مانند جاری شدن خون در سرزمین کربلا نیز از جمله این حوادث غیر عادی است که قابلیت راستیآزمایی با علوم تجربی را ندارد. علوم تجربی تنها در حیطه مسائل عادی در جهان ماده می تواند اظهار نظر کند.
شعور موجودات
طبق تصریح قرآن تمام موجود مشغول تسبیح و حمد خداوند هستند: «تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فيهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لكِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبيحَهُمْ إِنَّهُ كانَ حَليماً غَفُوراً؛[۲] آسمانهاى هفتگانه و زمين و كسانى كه در آنها هستند، همه تسبيح او مى گويند؛ و هر موجودى، تسبيح و حمد او مى گويد؛ ولى شما تسبيح آنها را نمى فهميد؛ او بردبار و آمرزنده است.»
این نشان میدهد تمام موجودات عالم دارای شعور هستند و با خداوند ارتباط دارند.[۳] بدون شک وقتی خون خدا (ثارالله) به شهادت میرسد، کائنات و تمام هستی متاثر میشوند. قرآن نسبت به مرگ فرعونیان میفرماید: «فَما بَكَتْ عَلَيْهِمُ السَّماءُ وَ الْأَرْضُ وَ ما كانُوا مُنْظَرِينَ؛[۴] نه آسمان بر آنان گريست و نه زمين، و نه به آنها مهلتى داده شد.» فرعونیان چون اهل طاغوت و دشمن خدا بودند، هیچ تاثیری در کائنات نداشتند و هیچ موجوداتی برای آن عزاداری نکرد.[۵] این آیه نشان میدهد اگر دوست و ولی خداوند به شهادت برسد تمام عالم برای او عزاداری میکنند. چنانکه در روایات داریم: «لما قتل الحسين بن على بن ابى طالب(علیهالسلام) بكت السماء عليه و بكائها حمرة اطرافها؛[۶] هنگامى كه حسين بن على[علیهالسلام) شهيد شد آسمان بر او گريه كرد، و گريه او سرخى مخصوصى بود كه در اطراف آسمان نمايان شد.
در زیارت ناحیه مقدسه گریه تمام مخلوقات در مصیبت امام حسین(علیهالسلام) ذکر شده است: «آسمان و ساکنانش، و بهشت و نگهبانانش، و کوهها و دامنههایش، دریاها و ماهیانش، باغهای بهشت و نوجوانانش، خانه کعبه و مقام ابراهیم(علیهالسلام)، مشعرالحرام و حرم خانه خدا و اطراف آن، همگی در ماتم تو گریستند.[۷]
شواهد تاریخی
جاری شدن خون در عاشورا مطلبی نیست که فقط شیعیان مطرح کنند. کتابهای تاریخ و کتب روایی اهل سنت نیز به این مطلب اشاره کردهاند. در روایات اهل سنت آمده است ابو بكر بیهقی از معروف روایت كرده كه ولید بن عبد الملك از زهری پرسید سنگ های بیت المقدس در روز كشته شدن حسین بن علی چه حالتی به خود گرفتند؟ زهری گفت: به من خبر دادند كه در روز شهادت حسین بن علی هر سنگی را كه از زمین بر می داشتند، در زیر آن خون تازه می دیدند.[۸] ابن عساکر و ذهبی نیز در کتابهای تاریخی خود به این مسئله اشاره کردهاند. طبق نقل این تاریخنویسان عبد الملك شخصی را نزد پسر راس الجالوت فرستاد تا از وی بپرسد كه آیا نشانه ای از كشته شدن حسین در عالم دیده شده است یا نه؟ او در پاسخ گفت: هیچ سنگی از زمین بر داشته نشد مگر اینكه خون تازه در زیرش دیده می شد.[۹]
پینوشت
[۱] بحارالانوار،ج44، ص243.
[۲] اسراء آیه ۴۴.
[۳] تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۱۳۲.
[۴] دخان، آیه ۲۹.
[۵] المیزان، ج ۱۸، ص ۱۴۱.
[۶] مجمع البیان، ج۹، ص۶۵.
[۷] بحارالانوار، ج۵۳، ص۲۳.
[۸] تهذیب التهذیب، ج۲، ص۳۰۵.
[۹] تاریخ الاسلام ج۵، ص۱۶. تاریخ مدینه دمشق ج۱۴ ص۲۲۹.
حادثه کربلا، رویداد عظیمی بود که اثرات فراوانی در هستی و کائنات بر جای گذاشت. از جمله اینها جاری شدن خون از زیر سنگها در روز عاشوراست. این قبیل حوادث را باید با معجزات پیامبران مقایسه کرد و نمیتوان به بهانه عدم انطباق با قواعد علوم تجربی آنها را انکار کرد. گزارش شاهدان و شواهد نقلی صحت وقوع این اتفاق را تایید میکنند.