اسلام همه انواع سگ را نجس می‌داند، سگ شکاری، نگهبان، ولگرد، سگ زینتی و...؛ در نتیجه باید از محل زندگی انسان دور باشند.
یکی از مسائلی که امروزه دامنگیر جامعه شده است و برای برخی از انسان‌های ناآگاه به عنوان یک ضرورت تلقی می‌شود داشتن و نگهداری سگ است.
دیدگاه اسلام در مورد سگ
اسلام کامل‌ترین دینی است که همگان به آن اذعان دارند؛ زیرا در تمام مسائل ریز و درشت زندگی از قبل از تولد تا ابد، برای انسان برنامه سعادت و خوشبختی دارد. این نگاه جامع به تمام مسائل باعث جاودانگی این دین شده است. در نتیجه اگر در مورد مساله‌ای حکمی را صادر می‌کند حتما در آن حکمتی وجود دارد.
سگ یکی از حیواناتی است که اسلام در جاهای مختلف و برای کاربردهای متفاوت در مورد آن نظر داده است. اسلام همه انواع سگ را نجس می‌داند، سگ شکاری، نگهبان، ولگرد، سگ زینتی و...؛ در نتیجه باید از محل زندگی انسان دور باشند.[1] نجاست به معنای پلشتی، کثیفی و پستی نیست؛ بلکه یک اعتبار از طرف خداست و به معنای پلیدی ظاهری و باطنی است.[2] در روایتی امام صادق (علیه السلام) به نجس بودن سگ تصریح کرده است. «أَنَّهُ سَأَلَ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) عَنِ الْکَلْبِ فَقَالَ رِجْسٌ نِجْسٌ لَا یُتَوَضَّأْ بِفَضْلِهِ وَ اصْبُبْ ذَلِکَ الْمَاءَ وَ اغْسِلْهُ بِالتُّرَابِ أَوَّلَ مَرَّةٍ ثُمَّ بِالْمَاءِ؛[3] امام صادق(علیه السلام) دربارۀ سگ فرمود: پلید و نجس است. آب نیم‌خوردۀ سگ را دور بریزید و با آن وضو نگیرید، ظرف آب را ابتدا با خاک و سپس با آب بشویید.»
اگر چه در قرآن کریم به صراحت به نجس بودن سگ اشاره نشده است، ولی به صورت ضمنی به نجس بودن آن اشاره شده است. از باب نمونه وقتی که از سگ اصحاب کهف نام می‌برد، محل زندگی او را از محل زندگی و استراحت اصحاب کهف جدا می‌داند؛ یعنی این حیوان باید از زندگی روزه مره انسان‌ها دور باشد.[4] یکی از علت‌های دور بودن این حیوان از محل زندگی نجاست اوست.
از جمله بهانه‌های دین‌گریزان، نبودن بعضی از مسائل دلخواه آن‌ها در قرآن است غافل از اینکه در قرآن کریم کلیات آمده است و بیان جزئیات بر عهده پیامبر (صلی الله علیه و آله) گذاشته شده است؛[5] زیرا مسائل و معارف دین، از سه منبع قرآن، سنت، و عقل است. پس تبیین معارف منحصر در قرآن نیست که اگر چیزی در قرآن نبود دیگر زیر بار دیگر منابع نرویم.
علت نجاست و دوری از محل زندگی
1. دور شدن ملائکه از محل زندگی انسان؛ در نتیجه احساس معنویت در انسان کاسته شده و نمی‌تواند ارتباط معنوی خوبی با خدا داشته باشد.[6]
2. آلوده کردن محل زندگی؛ زیرا مدفوع سگ علاوه بر نجس بودن سمّی است، حتی به عنوان کود برای کشاورزی نیز قابل استفاده نیست تا چه برسد به اینکه بخواهد به لباسی باشد و با آن لباس نمازی خوانده شود.
3. علاوه بر این‌ها هزینه‌های هنگفتی که برای نگهداری این حیوان، صرف می شود و سرمایه عمری را که خدا در اختیار انسان قرار داده است و از آن سوال می‌کند[7] صرف تربیت و نگهداری سگ می‌کند. متاسفانه آن‌قدر تهاجم فرهنگی در این زمینه زیاد شده است که سگ از فرزند و احساسات انسانی برای برخی مقدم شده است، حتی از بیان انوع بیماری‌هایی که از طریق این حیوان به انسان منتقل می‌شود جلوگیری می‌کنند.
ویژگی‌های دیگر سگ
هر حیوانی صفات خوبی دارد که انسان را تشویق کرده‌اند انسان دارای این صفات باشد. از باب نمونه 1.سگ به آنچه دارد قانع است. 2. سگ هرگز به صاحبش خیانت نمی‌کند. 3. دشمن صاحبش را می‌گزد، ولی به دوستش کاری ندارد. 4. پرخوری نمی‌کند و...[8] آیا کسانی که این‌قدر دست و پا می‌شکنند برای داشتن سگ و ... متخلق به یکی از این صفات هستند!؟ از طرفی آن‌هایی که خود را سگ ابالفضل و... می‌دانند منظورشان، وفاداری و عدم خیانت است، اگر چه به کار بردن این الفاظ دور از شان مومن است. پس رفتارهای خودسرانه عده قلیلی از هیئتی ها مثل به کار بردن چنین تعابیری ملاک قضاوت در مورد دین نیست.
مذمت سگ گردانی
در نگاه اسلام سگ‌گردانی مذمت شده است و این ربطی به خود سگ ندارد، بلکه به خاطر یک رفتار ناهنجار اجتماعی است؛ زیرا خصوصیت وفادار بودن سگ، وابستگی روحی روانی شدید در انسان ایجاد می‌کند، و این وابستگی باعث می‌شود که انسان کم کم احساس خود را نسبت به نزدیکانش از دست بدهد، نسبت وظائفی که در قبال اطرافیان دارد بی‌احساس شده، حتی نسبت به همسر خود و فرزندآوری، احساس وظیفه نمی‌کند. در نتیجه دچار جامعه‌ای منحط، و دور از آرمان‌های انسانی و الهی می‌شود. پس در این پدیده، رفتار افراد و عشق‌ورزی آن‌ها به سگ مورد مذمت قرار داده شده است. ضمن اینکه این رفتارها الگوبرداری سطحی و تقلید کورکورانه از فرهنگ غرب است. علاوه بر اینکه این نوع رفتارها با احساس تفاخر نسبت به دیگران نیز همراه شده است.
پی نوشت
[1]. وسائل الشیعه، ج1، ص226. جواهر الکلام، ج5، ص366؛ الفقه علی المذاهب الخمسة، مغنیه، ص55.
[2]. مفردات راغب ذیل کلمه نجس.
[3]. تهذیب الاحکام، ح1، ص225.
[4]. سوره کهف، آیه18.
[5]. سوره نحل، آیات44و 64.
[6]. الطرائف، ج1، ص220.
[7]. الکافی، ج7، ص73.
[8]. لئالی الاخبار، ج5، ص387.
یکی از مسائلی که امروزه دامنگیر جامعه شده است و برای برخی از انسان‌های ناآگاه به عنوان یک ضرورت تلقی می‌شود، داشتن و نگهداری سگ است در حالیکه اسلام سگ را نجس اعلام کرده و دستور داده است که سگ باید از محل زندگی روزمره انسان دور نگه داشته شود، ولی از خصوصیات خوب سگ در جاهای مختلف استفاده کرده است.