معاهدات بین المللی همواره برای کشورهای عضو ملزوماتی را به دنبال دارد اما اگر هر کشوری پایبندی به معاهدات را مغایر با منافع ملی خود ببیند ناگزیر تصمیماتی را اتخاذ خواهد کرد که در برخی موارد شاید به مزاج مستکبران خوش نیاید اما باید توجه داشت تصمیمات اتخاذ شده بی مهابا و ناگهانی نباشد و عواقب هر کاری سنجیده شود.
معاهده NPT در سال 1968 و در اوج جنگ سرد مورد توافق کشورها قرار گرفت تا بتواند موضوعاتی از قبیل استفاده صلح‌آمیز از انرژی هستهای، منع گسترش سلاح هستهای و خلع سلاحهای هستهای موجود را مورد بررسی قرار دهد. این معاهده دربرگیرنده تعهدات متمایز متقابلی بود و دو دسته از کشورها را شامل میشد: کشورهای دارنده سلاح هستهای (آمریکا، انگلستان، فرانسه، روسیه و چین) از یک سو و در طرفی دیگر، تمام کشورهای فاقد سلاح هستهای.براساس ماده 9 پیمان NPT، کشورهای جهان به دو دسته «کشورهای دارنده سلاح هستهای» و «کشورهای فاقد سلاح هستهای» تقسیم شده‌اند. (1)
ماده اول معاهده یاد شده تصریح دارد: «هیچیک از کشورهای دارای سلاح هستهای حق واگذاری مستقیم یا غیرمستقیم سلاحهای هستهای یا سایر ادوات انفجاری اتمی را به کشورهای فاقد سلاح هستهای ندارند و نباید به هیچ طریقی در ساخت سلاح اتمی به کشورهای دیگر کمک کنند.». این درحالی ست که آمریکا، انگلیس و فرانسه به اعتراف خود، رژیم اشغالگر قدس را به سلاح اتمی مجهز کرده‌اند. (2) کشورهای یاد شده در تولید تسلیحات هستهای پاکستان و هندوستان نیز نقش برجسته‌ای داشته‌اند. که تمام اینها نقض معاهده NPT بشمار می‌آید.
پس از خروج امریکا از برجام و عدم اجرای سایر بند های آن توسط کشورهای اروپایی جمهوری اسلامی در نوامبر ۲۰۱۸ به خانم موگرینی نوشت، ایران مکانیزم حل و فصل اختلافات را شروع کرده و به پایان رسانده است و از آنجایی که طرفهای برجام به تعهدات خود عمل نکردند، ناگزیریم که برنامه کاهش تعهدات برجام را اجرایی کنیم؛ البته در صورتی که اروپایی‌ها به تعهدات خود برگردند ایران هم کاهش تعهدات را متوقف می‌کند اما اگر اروپایی‌ها به رویه خود بر اساس بازی‌های سیاسی ادامه دهند و موضوع به شورای امنیت ارجاع شود، خروج ایران ازNPT مطرح خواهد شد. (3) «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه نیز گفت: اگر ایران تهدید خود مبنی بر خروج ازNPT را عملی کند یک نکته منفی برای امنیت جهانی خواهد بود. البته خروج احتمالی ایران هم از این معاهده چیزی خلاف قانون نیست؛چنانچه در ماده ۱۰ NPT آمده است: «اگر هر یک از اعضای پیمان تشخیص بدهد که حوادث فوق‌العاده مربوط به این پیمان، منافع عالیه کشورش را به مخاطره انداخته است، این حق را خواهد داشت که در اِعمال حاکمیت ملی خود از پیمان خارج شود».
از این رو ابراز نگرانی شدید دشمنان از احتمال خروج جمهوری اسلامی ایران از معاهده NPT به وضوح نشان می‌دهد که پیشنهاد خروج از NPT شلیک به پاشنه آشیل دشمن است. حسین شریعتمداری مدیر مسئول روزنامه کیهان طی یادداشتی خواستار خروج ایران از این معاهده شد؛ اما می توان گفت: خروج از NPT امری‌ست که همواره برای ایران مقدور است و جمهوری اسلامی از آنجایی که در پی ساخت سلاح هسته ایی نیست عجله و اجباری برای خروج از این معاهده ندارد، اما این تصمیم همواره می‌تواند اهرم فشاری برای ایران علیه زیاده خواهی دشمنان باشد. از طرفی شاید خروج بی مهابای ایران از NPT هم یک اهرم فشار را از دستمان خارج کند و هم بهانه ایی به دست دشمنان برای تشدید تنش ها و ایجاد یک جنگ رسانه‌ایی علیه کشومان دهد.
پی‌نوشت؛
1. خبرآنلاین ( https://b2n.ir/r21353 )
2. تسنیم ( https://b2n.ir/s22491 )
3. تسنیم ( https://b2n.ir/m06361 )
معاهده NPT در سال 1968 و در اوج جنگ سرد مورد توافق کشورها قرار گرفت تا بتواند موضوعاتی از قبیل استفاده صلح‌آمیز از انرژی هستهای، منع گسترش سلاح هستهای و خلع سلاحهای هستهای موجود را مورد بررسی قرار دهد. این معاهده دربرگیرنده تعهدات متمایز متقابلی بود و دو دسته از کشورها را شامل میشد: کشورهای دارنده سلاح هستهای (آمریکا، انگلستان، فرانسه، روسیه و چین) از یک سو و در طرفی دیگر، تمام کشورهای فاقد سلاح هستهای. براساس ماده 9 پیمان NPT، کشورهای جهان به دو دسته «کشورهای دارنده سلاح هستهای» و «کشورهای فاقد سلاح هستهای» تقسیم شده‌اند.