- بنده دختر سه ساله‌ای دارم که خیلی حساس و نسبت به همسن و سالان و دیگران حسادت می‌کند. هرگاه به خانه کسی می‌رویم، دخترم به فرد میزبان می چسبد و می‌گوید: "تو مامانم هستی، تو بابام هستی!" و تا به خانه برگردیم کلی قشرق به پا می‌کند و داد و فریادش را باید تحمل کنیم.
بنده دختر سه ساله‌ای دارم که خیلی حساس و نسبت به همسن و سالان و دیگران حسادت می‌کند. هرگاه به خانه کسی می‌رویم، دخترم به فرد میزبان می چسبد و می‌گوید: "تو مامانم هستی، تو بابام هستی!" و تا به خانه برگردیم کلی قشرق به پا می‌کند و داد و فریادش را باید تحمل کنیم. من و پدرش از کار این دخترمان تعجب می‌کنیم و نمی‌دانیم باید چگونه با او رفتار کنیم؟
پاسخ مشاور:
نگرانی شما درباره کودکتان قابل درک است. در واقع شما با دو مسئله درباره کودک خردسالتان مواجه است: 1- حسادت و حساسیتش 2- چسبندگی‌اش به دیگران.
1- حسادت و حساسیت کودک
حسادت یک حسی است که کم کم با بزرگ شدن کودک ایجاد می‌شود و از طریق مقایسه خود با خواهر، برادر، همسن و سالان و دیگران اتفاق می‌افتد؛ مثلا خیلی ساده وقتی کودک ببیند که خواهر یا دوستش یا همسن و سالش، یک اسباب بازی جدیدی می‌خرد، ممکن است موتور حسادت در او روشن شود. طبیعتا وقتی حسادت در کودک تشدید می شود، باعث نگرانی والدین می‌گردد و آن‌ها هم شروع می‌کنند تا در مقابل حسادت کودکشان مقابله کنند، ولی نتیجه مطلوبی هم نمی‌گیرند!
نکته اینجاست که حسادت حالتی است که در موقعیت اتفاق می‌افتد؛ مثلا کودک شما در حضور خواهر یا برادر، همسن و سال خود یا حضور دیگران، احساسات منفی رقابت جو در او فعال می‌شود و شروع می‌کند به رفتارهای حسادت گونه!
اینجاست که برخی رفتارهای والدین می‌تواند آتش حسادت را در کودکشان شعله ور کند؛ مثلا اگر زیاد از حد به کودک توجه نشان دهند، امکان شعله ور شدن حسادتش بیشتر می‌شود؛ چرا که در چنین حالتی کودک احساس می‌کند بی‌رقیب است و همه چیز متعلق به اوست. لذا وقتی چنین کودک پرتوقعی با بچه‌ای رو به رو می‌شود، حس ناامنی به سراغش می‌آید و تصور می‌کند آن بچه رقیب تازه اوست که می‌خواهد جای او را بگیرد. درنتیجه شروع می‌کند به رفتارهای حسادت گونه؛ نظیر زدن آن بچه، ناسازگاری، دادو فریادهای بیجا و ...
از طرفی دیگر؛ ایجاد محدودیت‌های زیاد نسبت به کودک هم می‌تواند آتش حسادت بچه را بیشتر کند؛ یعنی مقررات سفت و سخت در خانه، توقع زیاد از حد از کودک هم باعث می‌شود که کودک در مواجهه با کودکان دیگر احساس منفی از جمله حسادت را تجربه کند. اما راهکار چیست و باید چکار کرد تا این حس منفی حسادت در کودک کاهش پیدا کند؟
پاسخ این است که شما باید سعی کنید تا رفتارهای مشارکتی کودکتان افزایش پیدا کند؛ یعنی اگر فرزندتان در خانه تک و تنهاست، باید سعی کنید او را در موقعیت‌های اجتماعی و حضور دیگر کودکان قرار بدهید و او را به بازی‌های دو نفره، سه نفره و گروهی ترغیب کنید. این کار، کم کم آن حس منفی حسادت کودک به حس مثبت مانند همبازی و دوستی تبدیل می‌شود و حس بهتری نسبت به کودکان اطراف خود پیدا می کند و یاد می‌گیرد که در مواجهه با کودکان، حس مشارکت داشته باشد و با آن‌ها بازی کند، نه اینکه حسادت کند و حس طردشدگی را داشته باشد.
2- چسبندگی کودک به دیگران
اینکه چرا کودکتان به دیگران می‌چسبد و آن‌ها را مامان و بابا خطاب می‌کند، باید عرض کنم که وقتی پدر و مادر ارتباط اجتماعی خوب و مثبتی با بچه برقرار نمی‌کنند، بالطبع احتمال اینکه بچه به اطرافیان خود؛ مانند خاله، عمه، عمو، دائی یا ... گرایش پیدا کند و دوست داشته باشد پیش آن‌ها بماند وجود دارد.
مثلا پدر و مادری که هردو شاغلند یا کمتر برای بچه وقت می‌گذارند یا مثلا بچه در خانه احساس تنهایی شدید می‌کند و سرگرمی خاصی در خانه توسط والدین برایش فراهم نمی‌شود، کم کم کودک نسبت به محیط بیرونی، بیشتر توجه نشان می‌دهد و چه بسا جذب آن‌ها شود و یک حالت چسبندگی را نسبت به اطرافیانش پیدا کند.
بنابراین اگر می‌بینید که کودک سه ساله شما در مواجهه با دیگران در محیط بیرون از خانه حالت وابستگی و چسبندگی پیدا می‌کند و دوست دارد پیش آن‌ها بماند، احتمال اینکه در خانه توسط والدین دیده نمی‌شود یا والدین او را سرگرم نمی‌کنند و حوصله‌اش سر می‌رود وجود دارد. لذا صِرف محبت و علاقه نشان دادن از سوی والدین به کودک کفایت نمی‌کند، بلکه باید والدین بتوانند کودکشان را در خانه از طریق بازی و تفریح سرگرم کنند تا حس بهتری در کودک نسبت به محیط خانه و والدینش داشته باشد.
درنتیجه به شما پدر و مادر دغدغه‌مند توصیه می‌کنم توجه و زمان بیشتری را برای کودکتان درنظر بگیرید و خانوادگی به پارک، تفریح و... بروید. هرچه رابطه عاطفی شما با فرزندتان بیشتر و صمیمی‌تر باشد، میزان گرایش کودکتان به دیگران کمتر و متعادل خواهد شد.
اگر می‌بینید که کودک سه ساله شما در مواجهه با دیگران در محیط بیرون از خانه حالت وابستگی و چسبندگی پیدا می‌کند و دوست دارد پیش آن‌ها بماند، احتمال اینکه در خانه توسط والدین دیده نمی‌شود یا والدین او را سرگرم نمی‌کنند و حوصله‌اش سر می‌رود وجود دارد. لذا صِرف محبت و علاقه نشان دادن از سوی والدین به کودک کفایت نمی‌کند، بلکه باید والدین بتوانند کودکشان را در خانه از طریق بازی و تفریح سرگرم کنند تا حس بهتری در کودک نسبت به محیط خانه و والدینش داشته باشد. درنتیجه به شما پدر و مادر دغدغه‌مند توصیه می‌کنم توجه و زمان بیشتری را برای کودکتان درنظر بگیرید و خانوادگی به پارک، تفریح و... بروید. هرچه رابطه عاطفی شما با فرزندتان بیشتر و صمیمی‌تر باشد، میزان گرایش کودکتان به دیگران کمتر و متعادل خواهد شد.