اهمیت رده بندی در آثار نمایشی

12:21 - 1400/07/19

متاسفانه در کشور ما در زمینه این امر مهم غفلت شده است. یکی از دلایل عدم اجرای این سیستم را می‌توان مافیای سینمایی دانست که با علم به کاهش چشمگیر فروش گیشه در صورت عملی شدن این سیستم، با فشار به دستگاه‌های مربوطه مانع اجرای این رده‌بندی شده‌اند. فقط در موارد محدودی برای برخی فیلم‌ها محدودیت سنی قرار داده شده که برای سینماها به مانند یک شوخی می‌ماند و عملا اجرا نمی‌شود.

رده بندی

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مخاطبین آثار نمایشی و به‌خصوص والدین، آسیب‌های اخلاقی و روحی این آثار می‌باشد. البته با وجود چندین دستگاه متولی در زمینه اعطای مجوز، نظارت و بازبینی نهایی که گاهی اوقات دچار همپوشانی و تعارض با یکدیگر نیز می‌شوند، تا حدود زیادی این مشکل برطرف شده، اما این مسئله همچنان از معضلات رسانه‌های آثار نمایشی باقی مانده است. هر از چند گاهی یک تابوشکنی و یا سانسور در اثری خبر ساز می‌شود که البته سازندگان آثار نیز از این حواشی استقبال می‌کنند.

جدا از بحث نظارت کلی، یکی از راه حل‌های پذیرفته شده در دنیا برای جلوگیری از این آسیب‌ها رده‌بندی سنی آثار می‌باشد. در بسیاری از کشورها مطابق با فرهنگ و آداب و رسوم آن منطقه رده‌بندی‌های متفاوتی بر اساس آسیب‌هایی مانند بددهانی، استفاده از الکل و مواد مخدر، خشونت، برهنگی، هرزه‌نگاری و محتوای جنسی شکل گرفته‌ است. در آمریکا "انجمن تصاویر متحرک" متولی این امر بوده که در آن گروهی ناظر (عمدتا از بین والدین و مردم دغدغه‌مند) فیلم‌های خواستار مجوز سنی را بررسی کرده و آن‌ها را رده بندی می‌کنند. این رده‌بندی از درجه G (مناسب برای تمامی سنین) شروع شده و در مواردی مانند درجه R تماشای یک اثر توسط نوجوان، مستلزم حضور والدین او برای توضیح بدآموز‌ی‌ها می‌باشد. سالن‌های نمایش سینمایی نیز از فیلم‌هایی که درجه سنی عمومی‌تری دارند استقبال کرده و در نتیجه فیلم‌های بسیار آسیب‌زا به حاشیه رفته و حتی به دلیل عدم صرفه اقتصادی به مرحله تولید نمی‌رسند. در اروپا نیز چنین سیستمی با تفاوتی اندک (حساسیت بیشتر بر محتوای خشونت‌آمیز و حساسیت کمتر بر محتوای جنسی) به ارزیابی فیلم‌ها می‌پردازد و فیلمسازان مطرح دنیا آثار خود را با توجه به این سیستم درجه بندی تولید می‌کنند.

متاسفانه در کشور ما در زمینه این امر مهم غفلت شده است. یکی از دلایل عدم اجرای این سیستم را می‌توان مافیای سینمایی دانست که با علم به کاهش چشمگیر فروش گیشه در صورت عملی شدن این سیستم، با فشار به دستگاه‌های مربوطه مانع اجرای این رده‌بندی شده‌اند. فقط در موارد محدودی برای برخی فیلم‌ها محدودیت سنی قرار داده شده که برای سینماها به مانند یک شوخی می‌ماند و عملا اجرا نمی‌شود. آثار پخش شده از صدا و سیما و شبکه خانگی نیز وضعیت مشابهی داشته و در آن‌ها به یک اخطار محدودیت سنی اکتفا می‌شود. ناگفته نماند در چند سال پیش "شورای سنی درجه بندی فیلم" توسط سازمان سینمایی ایجاد شد که با پیش آمدن حواشی مختلف ناموفق بود.

البته در ایران برخلاف آثار نمایشی، در برخی محصولات رسانه‌ای دیگر این سیستم رده‌بندی اجرا شده و تاثیرات فوق‌العاده مثبتی داشته است. در سال ۱۳۸۶ بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای با مسئولیت دکتر مینایی سیستم رده‌بندی "اسرا" را اجرا نمود که باعث سازماندهی بازی‌های رایانه‌ای در کشور شد و حتی در سطح جهانی نیز بازتاب داشت. به نظر می‌آید در زمینه رده‌بندی آثار نمایشی می‌توان از طرح موفق اسرا الگوبرداری کرد.

اما فعلا در نبود یک سیستم نظام مند وظیفه ما چیست؟ دلسوزان تربیت فرزندان این مرز و بوم و افراد تاثیرگذار می‌توانند به صورت آتش به اختیار و با یادگیری و گسترش سواد رسانه‌ای بر محیط پیرامون خود تاثیر گذارند. ما می‌توانیم به اطرافیان و فرزندان خود بیاموزیم که در درجه اول همان‌طور که در آیه ۳۰ و ۳۱ سوره نور آمده غضّ بصر کرده و برای چشم‌های خود ارزش قائل شوند و دوما آثار نمایشی صرفا خوب یا بد نیستند و برخی آثار با توجه به مسئله‌های مطرح شده در آن برای درجه سنی خاصی مناسب می‌باشند.

جدا از بحث نظارت کلی، یکی از راه حل‌های پذیرفته شده در دنیا برای جلوگیری از این آسیب‌ها رده‌بندی سنی آثار می‌باشد. در بسیاری از کشورها مطابق با فرهنگ و آداب و رسوم آن منطقه رده‌بندی‌های متفاوتی بر اساس آسیب‌هایی مانند بددهانی، استفاده از الکل و مواد مخدر، خشونت، برهنگی، هرزه‌نگاری و محتوای جنسی شکل گرفته‌ است.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
6 + 0 =
*****