حدیثی از امام باقر نقل شده است که از آن کراهت ازدواج در گرمای وسط روز تابستان برداشت می‌شود.
سوال: آیا صحیح است که امام باقر علیه‌السلام فرموده‌اند: «هرکس در ساعت وسط روز تابستان که هوا گرم است ازدواج کند قطعا به طلاق می‌انجامد؟»
پاسخ:
سند روایت:
این روایت از جمله روایات صحیحه می‌باشد که می‌توان به مفاد آن عمل کرد.
در چندین کتاب معتبر این روایت نقل شده است: «... عَنْ ضُرَیْسِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِکِ قَالَ لَمَّا بَلَغَ أَبَا جَعْفَرٍ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ أَنَّ رَجُلًا تَزَوَّجَ فِی سَاعَةٍ حَارَّةٍ عِنْدَ نِصْفِ النَّهَارِ فَقَالَ أَبُوجَعْفَرٍ علیه‌السلام مَا أَرَاهُمَا یَتَّفِقَانِ فَافْتَرَقَا؛[1] ... از ضریس بن عبدالملک نقل شده است که وقتی به امام باقر علیه‌السلام گفتند که مردی در ساعت گرم در وسط روز ازدواج کرده است امام فرمودند: به نظرم تفاهم و توافق نخواهند داشت پس آن دو از هم جدا شدند.» علامه مجلسی در کتاب مرآة العقول این حدیث را موثق دانسته است.[2]
محتوای روایت:
یکی از دلایل پذیرش محتوای حدیث معتبر، تعبد داشتن به سخنان حکیمانه معصوم است و از همین رو ما می‌توانیم با وجود این دلیل کلی عمل به تمامی روایات صحیحه را بدون چون و چرا بپذیریم.
اما در اینجا سخن در مورد برداشتی است که از این روایت می شود؛ در منطوق این حدیث، گرمی هوا به عنوان دلیل مستقیمی برای طلاق بیان نشده است بلکه عبارت «وسط روز» به کار برده شده است و شاید از همین رو است که حکم به کراهت ازدواج در این بازه زمانی داده شده است.[3]
احتمالات برداشت شده از روایت:
1. همان گونه که در روایت نیز آمده است تفاهم و توافق در ازدواج امری مهم است زیرا با نبود آن احتمال طلاق بیشتر است.
2. انتخاب ساعت مناسب در امر تصمیم‌گیری و توافق، تاثیرگذار است؛ چنان که در حدیث به نیمه روز تصریح شده است. از این رو این احتمال می رود کراهت این کار مربوط به زمان اذان و اقامه نماز اول وقت باشد.
3. احتمال می‌رود علت نامناسب بودن ساعت ازدواج در وسط روز تابستان، گرمیِ بیش از حد سرزمین حجاز باشد. در فرض درستی این احتمال، گرما می تواند به عنوان مانعی برای تصمیم‌گیری بدون شتابزدگی شمرده شود.
پی نوشت
1. کلینی، الکافی، ج ۵، ص۳۶۶.
2. مرآة العقول، ج 20، ص 84.
3. همان
برخی مدعی شده اند که امام باقر علیه‌السلام در حدیثی ازدواج در وسط روز گرمای تابستان را دلیلی بر طلاق دانسته است درحالی که امام دلیل جدا شدن آن دو زوج را عدم توافق‌شان دانسته است. در واقع گرما می‌تواند عاملی باشد که بر روی تصمیم گیری تاثیر بگذارد و در نهایت احتمال دارد در آن شرایط نامناسب، توافق از روی شتابزدگی و بدون دیدن ضعف های هر دو طرف صورت گرفته باشد.