سخن گفتن امام حسن عسکری به زبان های مختلف

سخن گفتن امام عسکری به زبان های مختلف

امام حسن عسکری، یازدهمین امام شیعیان و پدر بزرگوار مهدی موعود(عجّل الله تعالی فرجه) در سال 232 هجری به دنیا آمد. بعد از آنکه پدرشان؛ امام هادی (علیه‌السّلام) توسط متوکل عباسی به سامرا احضار شد، ایشان نیز به همراه پدر به آن شهر رفته و تا زمان شهادت در همانجا زیر نظر ماموران خلفای عباسی بود. حضرت بعد از امام هادی(علیه السلام) به مدت ۶ سال امامت امت اسلامی را به عهده داشت و در 8 ربیع الاول سال ۲۶۰ قمری به دستور معتمد عباسی مسموم و در سن 28 سالگی به شهادت رسید و در شهر سامراء کنار مزار پدرشان به خاک سپرده شد.[1]

معروف است که امام حسن عسکری (علیه السلام) به زبان های مختلف صحبت می کردند؛ ایشان با هندی ها به زبان هندی، با ترک ها به زبان ترکی و با ایرانی ها به زبان فارسی تکلم می نمودند.[2]
سوالی که مطرح می شود این است که تسلط امام عسکری(علیه السلام) بر زبان های مختلف و تکلم با اهل هر منطقه با زبان خودشان نشان از چه چیزی دارد؟
آیا امام حسن عسکری(علیه السلام) زبان های مختلف را در نزد اساتید و اهل زبان آموخته بودند یا قدرت ایشان در تکلم با زبان های مختلف به اراده الهی و متصل به علم پرودگار می باشد؟

نظریه اندیشمندان غربی در مورد توانایی امام
دونالدسون؛ مستشرق شیعه پژوه، در بیان زندگی امام حسن عسکری(علیه السلام) به این نکته اشاره کرده و می گوید: امام حسن عسکری(علیه السلام) در خردسالی قرآن و شریعت را آموخت و به مطالعه و علم آموزی پرداخت و حتی موفق شد چند زبان مانند فارسی، ترکی و هندی را بیاموزد.[1]
از آن جا که دونالدسون و همفکرانش اعتقادی به علم الهی امامان معصوم ندارند، توانایی و تسلط امام را منتسب به آموختن در نزد دیگران می کنند و جالب اینجاست که فقط ادعا می کند که امام در کودکی زبان های مختلف را آموخت و دلیلی بر گفتار خود نمی آورد.

رد گفتار دولاندسون درباره امام عسکری(ع)
گفتار دونالدسون صحیح نیست؛ زیرا: 
1- تسلط امام بر زبان های مختلف آن هم در عمر کوتاه 28 ساله و در حالی که ایشان سال ها در شرایط حصر و حتی زندانی بودند نمی تواند حاصل کلاس های درس و تعلیم و تعلم باشد. 
2- کسی به شاگردی امام عسکری در نزد هیچ استادی اشاره نکرده و کسی نگفته امام این زبان را نزد فلان استاد آموخت.
3- روایاتی که در کتاب های شیعه هست توانایی امام بر تکلم به زبان های مختلف را از طرف خدا و علم الهی می داند. که به برخی از این روایات اشاره می کنیم:

ابوحمزه خادم امام عسکری(علیه السلام) نقل می کند: «سَمِعْتُ أَبَا مُحَمَّدٍ ع غَيْرَ مَرَّةٍ يُكَلِّمُ غِلْمَانَهُ وَ غَيْرَهُمْ بِلُغَاتِهِمْ وَ فِيهِمْ رُومٌ وَ تُرْكٌ وَ صَقَالِبَةٌ فَتَعَجَّبْتُ مِنْ ذَلِكَ وَ قُلْتُ هَذَا وُلِدَ بِالْمَدِينَةِ وَ لَمْ يَظْهَرْ لِأَحَدٍ حَتَّى قَضَى أَبُو الْحَسَنِ وَ لَا رَآهُ أَحَدٌ فَكَيْفَ هَذَا أُحَدِّثُ بِهَذَا نَفْسِي فَأَقْبَلَ عَلَيَّ وَ قَالَ إِنَّ اللَّهَ بَيَّنَ حُجَّتَهُ مِنْ بَيْنِ سَائِرِ خَلْقِهِ وَ أَعْطَاهُ مَعْرِفَةَ كُلِّ شَيْ‏ءٍ فَهُوَ يَعْرِفُ اللُّغَاتِ وَ الْأَنْسَابَ وَ الْحَوَادِثَ وَ لَوْ لَا ذَلِكَ لَمْ يَكُنْ بَيْنَ الْحُجَّةِ وَ الْمَحْجُوجِ فَرْقٌ؛[2] غلامان امام حسن عسکری علیه السلام اهل سرزمین‌های مختلف بودند و در میان آنها رومی، ترک، و از اهالی صقالبه وجود داشت اما امام با آنان با زبان خودشان سخن می‌گفت. من همیشه شگفت‌زده می‌شدم و پیش خود می‌گفتم امام در مدینه متولد شده و تا هنگام وفات پدرش امام هادی(علیه السلام) نیز به سرزمین دیگری نرفته است. پس چگونه به زبان های گوناگون صحبت می کند.

روزی در همین افکار غوطه‌ور بودم که امام حسن عسکری (علیه السلام) رو به من کرد و فرمود: خداوند حجت خودش را در میان سایر مخلوقاتش ممتاز ساخته و او را به هر چیز آگاه ساخته است. او به تمام زبان‌ها آگاه است و همه‌ی نسبت‌ها و حوادث را می‌داند. اگر حجّت خدا چنین موقعیتی را نداشت، میان او و مردم عادی که باید پیرو حجت باشند فرقی نبود.»

البته این روایات با مضامین مشابه در کتاب های دیگر نیز نقل شده است اما آن چه قابل توجه می‌باشد این است که این خادم از توانایی امام از تکلم با زبان های مختلف توسط امام عسکری(علیه السلام) تعجب می کند؛ چراکه امام فرصتی نداشته تا این همه زبان را بیاموزد پس توانایی ایشان از کجا ناشی شده است؟ امام عسکری (علیه السلام) او را آگاه می کند که خداوند حجت خودش را در میان سایر مخلوقاتش ممتاز ساخته و او را به هر چیز آگاه ساخته است و توانایی امام بر سخن گفتن به چند زبان وقتی به اراده خدا باشد چیز عجیبی نیست.

جمع بندی
در نقل های تاریخی موارد متعددی از تکلم امامان معصوم(علیه السلام) به زبان های دیگر نقل شده؛ از جمله معروف است که امام حسن عسکری(علیه السلام) به زبان فارسی، ترکی و هندی و... حرف می زدند. مستشرقان سعی دارند توانایی امام را منتسب به آموختن از دیگران بدانند، اما حقیقت آن است که حجت خدا و معصومین با علم الهی این قدرت را داشتند و امام عسکری(علیه السلام) نیز در دوران کوتاه و پر مشقت زندگی خود نمی توانست از طریق آموختن به این توانایی برسد.

پی نوشت:
[1] ویکی فقه
[2] ویکی پدیا - تصویرامام حسن عسکری در آثار غربیان، علیرضا دهقانی، دوفصلنامه علمی ترویجی سیره پژوهی اهل بیت، ش7، ص47.
[3]همان.
[4] بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج‏50، ص: 268.