تبیین نظام مسائل دانش آموزان از امور غفلت شده در نظام آموزش و پرورش است. بررسی وضعیت فعلی دانش آموزان در حیطه مشکلات متعدد آنان و تلاش برای رساندن آنان به وضع مطلوب از اهم مسائل دانش آموزان در این زمان است.
یکی از ابزارهای بهبود عملکرد سازمان ها، تدوین نظام مسائل آنهاست. نظام مسائل عبارت است از بیان مسائل و چالشهای موجود در یک مجموعه به صورت منظم و اولویت بندی شده، تا پژوهشگران و کسانی که قصد توسعه و بهبود سازمان را دارند به صورت شفاف و روشن مسائل را بشناسند و در حل آن اهتمام ورزند.
اولین مسئله برای تدوین نظام مسائل، ارزیابی از وضعیت فعلی است. در این ارزیابی تلاش می شود تمام ابعاد، ارکان و مسائل پیرامون مسئله مورد نظر، نسبت به محیط خارج بررسی شود. پس از بررسی و شناخت وضعیت فعلی، به دنبال وضعیت مطلوب و شاخصه های مورد نظر رفته و با مقایسه وضعیت فعلی و وضعیت مطلوب، فاصله بین این دو وضعیت به عنوان چالش و مسئله مطرح می شود.
در این مختصر به بررسی وضعیت فعلی برخی دانش آموزان و مشکلات آنها در حیطه مسائل فردی و اجتماعی، خانوادگی و اعتقادی می پردازیم.
بخش اول: مشکلات خانوادگی
منظور از مشکلات خانوادگی، مسائلی است که در حیطه خانه و خانواده برای دانش آموز اتفاق می افتد. در اینجا برخی از آنها را می آوریم.
طلاق والدین، فوت والدین، فوت بستگان، اعتیاد والدین، پدر خواندگی، زن پدر، بیماری و حوادث در بین اعضای خانواده، برادر خواندگی و خواهر خواندگی، فرزند خواندگی، تک فرزندی، بزهکاری والدین، پایبند نبودن والدین به مسائل شرعی و دینی، عدم توجه والدین به نیازهای عاطفی فرزندان، برخوردهای ناشایست والدین نسبت به فرزندان، عدم حضور پدر در منزل، شاغل بودن مادر در بیرون از منزل و پیامدهای پیرامون آن، کاهش سطح اطلاعالت والدین درباره فرزند پروری.
بخش دوم: مشکلات فردی و اجتماعی
منظور از مشکلات فردی، آن دسته از مشکلاتی است که دانش آموز به طور مستقیم با غیر مستقیم و از ناحیه دیگران با آن درگیر است. برخی از آنها عبارتند از:
نقص عضو، بیماری و اشکالات جسمی، بی پولی و مشکلات اقتصادی، مشکلات تحصیلی که در دو بخش افت تحصیلی و ترک تحصیل مطرح می شود. اعتیاد به مواد مخدر، بزهکاری، مشکلات اخلاقی و جنسی، مشکلات رفتاری و سوء معاشرتی، کم آگاهی از مسائل اطراف، کمبودهای عاطفی و محبتی.
بخش سوم: مشکلات اعتقادی و دینی
بدون شک یکی از مشکلات اصلی بسیاری از دانش آموزان مربوط به مسائل دینی و اعتقادی است که در دو حوزه اندیشه و عملکرد مطرح می شود که در اینجا به برخی از آنها اشاره می کنیم.
عدم درک صحیح و کافی از مسائل اعتقادی و دینی، دین گریزی علنی، تفکرات منفی و اشتباه در مورد دین و مسائل اعتقادی، عدم پایبندی به مسائل اعتقادی و دینی، نگاه سطحی به مسائل دینی، پایین بودن سطح اطلاعات و آگاهی های دینی، تفکر غلطی بنام پایان دوره دین و عقاید، ضعف بنیه اعتقادی و دینی، درک ناقص از دین و تاثیر آن در زندگی، ضعف ایمان و باور نسبت به خدا و معاد.
عامل بروز مشکلات، تامین نشدن نیازهای واقعی است. نتیجه اینکه مهمترین عامل در رفع مشکلات، تامین نیازهاست.
جمع بندی و نتیجه گیری:
بررسی مشکلات دانش آموزان در سه بخش خانوادگی، فردی و اجتماعی و مشکلات اعتقادی و تلاش برای رسیدن به وضعیت مطلوب نیامند امور متعددی است. طی مراحل متعدد و مستمر در رساندن دانش آموز به وضع مطوب لازم است با هماهنگی خانواده ها و مدرسه باشد.
دانش آموزان یکی از گروه های آسیب پذیر جامعه اند. نجات آنها از آسیب های پیش رو و رشد آنها مستلزم عوامل متعددی است. بخش عمده مشکلات آنها به عدم شناخت کافی از آنها برمی گردد که تبیین نظام مسائل برای حل این معضل ضروری است.