قرآن؛ معجزه پیامبر و از طرف خداست، بنابر این هر آنچه را که در سعادت و رستگاری او نقش دارد در آن وجود دارد.
قرآن جامع ترین کتاب
از جمله اعتقادات مسلمانان، به خصوص شیعیان بر این است که قرآن کریم کامل‌ترین کتاب برای بشریت تا آخر دنیاست. از طرفی برای تمام ریز و درشت زندگی انسان‌ها در تمام جهات طرح و برنامه دارد که اگر انسان‌ها از آن بهره‌مند شوند دنیا و آخرت خود را آباد می‌کنند. در این زمینه برخی از شبهه‌کنندگان خواستار آوردن چند آیه در موضوعات مختلف شده‌اند که به اختصار به آن‌ها اشاره می‌شود.
یک. تاکید قرآن بر مساوات حقوق زن و مرد
شیعه که یکی از بالاترین الگوهای خود را در طول تاریخ، حضرت زهرا (سلام الله علیها) می‌داند، تا جایی که امام زمان (علیه السلام) او را الگوی نیکویی برای خود می‌داند.[1]
اینجاست که قرآن کریم بین زن و مرد از نظر شخصیتی هیچ تفاوتی قائل نیست؛ زیرا آن‌ها را از یک خلقت واحد می داند. در این زمینه به دو آیه اشاره می‌شود.
1.«هُنَ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُن؛[2] آنان برای شما لباسی هستند و شما برای آنان لباسی هستید.»
2. «يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ؛[3] ما شما را از مرد و زن آفریدیم و شما را ملّت‌ها و قبیله ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید. هر آینه گرامی‌ترین شما نزد خدا باتقواترین شماست.»
آنقدر قرآن کریم به حقوق زن‌ها احترام می گذارد تا جایی که زن فرعون را به عنوان الگو برای همه مردم معرفی می‌کند.[4] تنها امتیاز بین همه انسان‌ها تقواست.
دو. تاکید قرآن بر نفی برده داری
یکی از رسم‌هایی که در دوران جاهلیت بسیار ریشه دوانده بود و تا مدتی بعد از اسلام ادامه داشت، برده داری بود. اسلام به شکل‌های مختلف با آن مبارزه کرد؛ زیرا خدا انسان‌ها را با کرامت خلق کرده است.[5]
پس به هر بهانه‌ای به آزاد کردن برده‌ها دستور داده است، حتی یکی از مصارف هشت‌گانه زکات در اسلام خریدن بردگان و آزاد کردن آن‌ها است. «إِنَّمَا الصَّدَقَتُ لِلْفُقَرَاءِ وَ الْمَسَاكِينِ وَ الْعَمِلِينَ عَلَيهْا وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبهُمْ وَ فىِ الرِّقَاب...؛[6] زكات‌ها مخصوص فقرا و مساكين و كاركنانى است كه براى (جمع آورى) آن زحمت مىكشند، و كسانى كه براى جلب محبّتشان اقدام مىشود، و براى (آزادى) بردگان...»
سه. آزادی بیان و عقیده در قرآن
قرآن کریم در آیه 256 سوره بقره، برای آزادی بیان و عقیده، ارزش قائل شده و فرموده: در دين، هيچ اكراه و اجبارى نيست و كسى حق ندارد دیگری را از روى اجبار وادار به پذيرفتن دين كند؛ بلكه هر كسى بايد آزادانه با به كارگيرى عقل و با تكيه بر مطالعه و تحقيق دين را بپذيرد.
از این روی بندگان خود را چنین توصیف می‌کند. «الَّذينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِكَ الَّذينَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِكَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ؛[7] آنان[بندگان] كه سخن را مىشنوند و از بهترينش پيروى مىكنند، اينان كسانى هستند كه خدا هدايتشان كرده، و اينان همان خردمندانند.»
چهار. احترام به عقائد دیگر اندیشان
همچنین قرآن کریم به عقائد دیگران نیز احترام گذاشته، و با استدلال و برهان با آن‌ها روبرو می‌شود، از جمله آن‌ها، آیات احتجاج حضرت ابراهیم با خورشید پرستان.[8] نیز احتجاج پیامبر با کافران در سوره کافرون، که بعد از احتجاج می فرماید: «لَكُمْ دينُكُمْ وَ لِيَ دينِ؛[9] دين شما براى خودتان، و دين من براى خودم.»
پنج. تاکید قرآن بر صلح و دوستی میان تمام انسان‌ها
درستی و راستی از آموزه‌های زیبای قرآن است؛ زیرا ابتدا با نفی هر گونه زشتی مانند، سوء ظن و بدگمانی،[10]عدم خیانت در امانت،[11] به آموزه‌هایی که باعث صلح و آرامش و دوستی می شود. اشاره می‌کند، از باب نمونه می توان به آموزه هایی از قبیل تقوی[12] علم و دانش،[13] عقل و خرد،[14] اشاره کرد.
سپس همه را تشویق می کند که در پرتو صدق و راستی همراه راستگویان عالم باشید.«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقينَ؛[15] اى كسانى كه ايمان آوردهايد! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد، و با صادقان باشيد!»
نفی و تحریم کشتار غیر مسلمان
قرآن کریم یک مجموعه به هم پیوسته و معنی‌دار است که هر آیه‌ای از آن را باید با آیات دیگر نظر کرد. آیات قرآن در این زمینه چنین است.
نخست قرآن کریم با مهربانی انسان‌ها را به رستگاری دعوت می‌کند،[16] سپس به احتجاج روی می‌آورد،[17] بعد اگر کارساز نشد، به بخشش و مدارا دستور می‌دهد، «خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلينَ؛[18] بعد از آن اگر کسی قصد ضربه زدن به دین و مسلمانان را داشت و جان و مال مسلمانان را به خطر اندخت، دستور به جنگ با او صادر شده است.[19]
پی نوشت
[1]. الغیبة، طوسی، ص286.
[2]. سوره بقره، آیه187.
[3]. سوره حجرات، آیه13.
[4]. سوره تحریم آیه11.
[5]. اسراء، آیه70.
[6]. سوره توبه، آیه60.
[7]. سوره زمر، آیه18.
[8]. سوره انعام، آیات76-79.
[9]. سوره کافرون، آیه6.
[10]. سوره حجرات، آیه12.
[11]. سوره نساء، آیه58.
[12]. سوره زخرف، آیه 67.
[13]. سوره اسرا، 36.
[14]. سوره حج، آیه46.
[15]. سوره توبه، آیه119.
[16]. سوره یوسف، آیه108؛ سوره نحل، آیه125.
[17]. آل عمران، آیه20.
[18]. سوره اعراف، آیه199.
[19]. سوره بقره، آیه193.
اعقتاد شیعه بر آن است که قرآن کریم کتابی جامع و جاودان است و خدای حکیم همه آنچه که انسان تا روز قیامت نیاز دارد را در آن آورده است. به عبارت دیگر آنچه که در سعادت بشر در دنیا و آخرت نقش ایفا می‌کند و به شکلی در هدایت و رستگاری او تاثیرگذار است در قرآن کریم آمده است.
