پیشرفت شیعیان، در گرو به پا داشتن عزای حسینی است

23:20 - 1392/08/24
رهروان ولایت ـ عظمت حادثه کربلا تا اندازه ای هست که نظریه پردازان غیر مسلمان را نیز به تحلیل وا داشته است. در این جا مناسب است به طرح سخنان دکتر جوزف فرانسوی در تحلیل نهضت حسینی و بیان اسرار شهادت و فلسفه وجودی حادثه کربلا از نظر او، بپردازیم...
باز این چه شورش است که در خلق عالم است

دکتر جوزف فرانسوی در کتاب اسلام و مسلمانان در فصلی تحت عنوان شیعه و پیشرفت های حیرت زا سخنی طولانی دارد. از جمله اينكه می‏ نویسد: این فرقه (یعنی شیعه) پدیده ‏ای از پدیده‏ های قرن نخست، همانند پدیده سنت نیست، و کمی تعداد آنان را می‏ توان معلول دو چیز دانست:

 یکی حکومت و ریاست و فرمانروایی که سبب فزونی پیروان یک فرقه و مذهب می‏ شود که در دست فرقه دیگر (سنت) بود. دوم، قتل و غارت های پی در پی، شیعه را تهدید کرد و عامل کمی نفرات آنان شد. به طوری که در اوایل قرن دوم هجری، یکی از امامان اهل بیت برای جلوگیری از نسل کشی و براندازی شیعه، دستور تقیه صادر کرد و همین موجب شد که پیروان امامان اهل بیت، از خطر جستند و دشمن بهانه پیدا نکرد که آنان را قتل و غارت کند و در نتیجه شیعه نیرو گرفت، زیرا دیگر آشکار نمی ‏شدند، اما پنهانی و در پوشش تقیه (و به صورت زیرزمینی) مجالس تشکیل می‏ دادند و بر مصایب حسین (علیه السلام) می‏ گریستند.

 این کار، به احساس عاطفی در وجود شیعه نیرو بخشید و در اندک زمانی پیشرفت کردند، تا جایی که از میان ایشان خلفا، سلاطین، و وزرا پدید آمدند. برخی مذهب و تشیع خود را پنهان می‏ داشتند و بعضی دیگر آن را آشکار هم می‏ ساختند و پس از امیر تیمور گورکانی، که در ایران سلطنت به صفویه رسید، ایران مرکز شیعه شد و به گمان برخی جهانگردان فرانسوی، شیعه امروزه (هنگام نگارش کتاب مزبور) یک ششم و یا یک هفتم کل جمعیت مسلمانان را تشکیل می‏ دهند.

پیشرفت شیعیان در گرو به پا داشتن عزای حسینی

نويسنده اين كتاب مي نويسد: نظر به این که شیعه در زمانی اندک، بدون زور و اکراه به چنان پیشرفتی رسیده، می ‏توان گفت که آنان پس از یکی دو قرن، بر سایر فرقه‏ های اسلامی، فایق خواهند آمد و سبب آن، همین به پا داشتن عزای حسینی است؛ که در واقع هر شیعه، مبلّغ مذهب خویش است و امروز جایی یافت نمی ‏شود که در آن، یک و یا دو نفر از شیعیان باشد، مگر آنکه آنان عزای حسینی را به پا دارند و در این راه اموال فراوانی، بذل و هزینه می ‏کنند تا جایی که حتی من در نزل مارسل یک نفر شیعه عرب از اهل بحرین دیدم که به تنهایی مجلس سوگواری حسین (علیه السلام) را بر پا می ‏داشت و خود بر منبر می‏ رفت و از روی کتابی می‏ خواند و می‏ گریست. آنگاه طعامی را که پیشتر آماده کرده بود، بین فقرا قسمت می‏ نمود.

بذل مال شیعیان در راه اهل بیت، موثرترین راه تبلیغ

این خاور شناس پس از ارائه مثال هایی از هزینه های مصرفی در راه اهل بیت، این گونه تحلیل می کند: ...موقوفه‏ های این طایفه دو برابر، بلکه سه برابر اوقاف سایر مسلمانان است و چنان که گفتیم هر یک از شیعیان، در حقیقت مُبلِّغ مذهب خود است. به طوری که بر دیگر طوایف مسلمین پنهان است، بلکه خود شعیان هم از فایده ‏ای که بر عملکردشان مترتب است، بی اطلاعند.

 آنان فقط پاداش اخروی را در نظر دارند، اما از آنجا که در این میان، هر کار دارای اثر طبیعی است، چه فاعل آن قصد آن را داشته باشد یا نه، این فرقه از آن فواید در عالم اجتماع بهره ‏مند می‏ شوند و معلوم است، مذهبی که پنجاه و یا شصت میلیون مُبلِّغ دارد، لابد صاحبان آن به تدریج به شان لایق خود، می‏ رسند و حتی روسای روحانی، سلاطین و وزیران این فرقه شیعه، هر کدام در حد خود یک مُبلِّغ‌اند و فقرا و ضعیفانشان هم در برپا داشتن سوکواری حسین (علیه السلام) تلاش می ‏کنند، از آن جهت که استفاده آنان در آن زمینه از اعیان و بزرگان بیشتر است، زیرا آنان خیر دنیا و آخرتشان را در آن می‏ بینند و به همین جهت، بسیاری از خردمندان شیعه، مشاغل و کار و کسب خود را رها کرده و با فراغت به این کار پرداخته ‏اند.

نقش سخنرانان در بیداری و فهم عمومی

 ایشان سپس به نقش مهم علما و سخنرانان اشاره کرده ادامه مي‌دهد: سخنرانان شیعه در مجالس عمومی و بر بالای منبر با زحمت فراوان عبارت های زیبا و جمله‏ های شیوا در طرح فضایل روسای دینی و مصایب اهل بیت، به کار می‏ برند و به همین سبب خطبا و سخنرانان شیعه بر دیگر خطبای فرقه‏ های اسلامی، تفوُّق دارند و چون تکرار یک مطلب، موجب خستگی و کسالت دل ها می‏ شود و از تاثیر کلام می‏ کاهد، مبلغان این جماعت، تمام مسائل اسلامی راجع به مذهبشان را به همان عنوان (سوگواری) بر منبرها مطرح می‏ سازند و در پرتو همین کار و به فضل این سخنرانان و خطیبان، عوام شیعه به مسائل مذهبی‏ شان از پیروان سایر فرقه ‏های اسلامی، آشناترند؛ چنان که چنین حرفه هایی در میان شیعه از دیگران زیادتر است.

شیعیان با دانش و معرفت، نفوذ دارند نه با زور شمشیر

 امروزه اگر به نواحی مختلف جهان بنگریم، می‏ بینیم کسانی که به معرفت، دانش، تکنیک و ثروت، شایسته ترند، در بین شیعه یافت می‏ شوند و تبلیغ شیعه برای مذهب طایفه مبلغ دینی اند و آنان در میان هیچ امتی وارد نشدند مگر آنکه در دل ها نفوذ کردند و تعداد شیعه‏ ای که امروز در هندوستان می‏ بینیم، جز از آثار عزاداری های شیعه نمی‏ باشد.

 شمشیر و زوری در کار نبوده، حتی در عصر صفویان، بلکه شیعه به این پایه از پیشرفت حیرت زا نرسید، مگر در نیروی کلام و دعوتی که برنده ‏تر از شمشیر است. شیعه در انجام مراسم مذهبی خود به اندازه ‏ای کوشا است که دو سوم مسلمانان را پیرو روش خود ساخته است، بلکه بسیاری از هندوها، مجوسی ها و پیروان سایر مذاهب در عزاداری های ایشان شرکت می‏ کنند.

هوشیاری و پشتکار شیعه، باعث شده که دیگران نیازمند آنان باشند

 دكتر جوزف در بخش ديگري از تحليل هاي خود مي گويد: ...این فرقه از دیگر فرقه‏ ها به مقتضیات زمان حاضر آشناتر و در کسب معاش و تحصیل معارف، از دیگران کوشاترند و کارگران این فرقه، به نسبت، از دیگر فرقه‏ ها زیادترند، چون غالب آنان اشتغال دارند و لازمه داشتن شغل، آن است که مردم از آن ها پیروی می‏ کنند؛ به علاوه آنکه هوشیاری و پشتکار شیعه، باعث شده که دیگران نیازمند آنان باشند.
همچنین پیروان این فرقه با پیروان سایر فرقه ‏ها آمیزش بیشتری دارند و روابط دوستی محکم ‏تری برقرار می‏ کنند و همین امر باعث می‏ شود که دیگران در مجالس و محافل شیعیان شرکت کرده، به سخنان آنان گوش داده و اصول مذهبشان را می‏ شنوند و چون این وضع به طور مکرر رخ می ‏دهد، دیگران با طریقه و مذهب شیعه آشنا می‏ شوند و این همان روند طبیعی دعوت و تبلیغ است و حاصل این رفتار، همان است که سیاستمداران غرب با تحمل هزینه ‏های سنگین برای ترویج مسیحیت، آن را می‏ جویند.

به هر ترتیب، اثری که از نمایش صحنه و توجه دل های خواص و عوام شایسته است به دست آید، حاصل شده و معلوم است که برپا داشتن پی در پی مجالس سوکواری، یاد مصایب وارد بر بزرگان دین و ذکر ظلم و ستم در حق امام حسین (علیه السلام) به اضافه آن همه احادیث در فضیلت گریستن بر مصایب آل محمد (صلي الله عليه و آله)، وقتی توام با شبیه سازی و نمایش صحنه‏ ها باشد، اثر بسیاری داشته و در دل خواص و عوام شیعه، فوق العاده راسخ خواهد ماند و در پرتو همین کارهاست که از ابتدای پیشرفت مذهب شیعه تاکنون شنیده نشده است که یک شیعه دین اسلام را رها کند و یا از تشیع به فرقه اسلامی دیگری گرایش پیدا کند.

عزاداری و تعزیه عامل پیشرفت شیعه

از جمله چیزهایی که موجب شده كه شیعیان پیشرفت کنند و در هر جا مشهور و شناخته شوند، همین عزاداری و تعزیه خوانی هاست. یعنی طایفه شیعه، بدین وسیله و با تشکیل مجالس سوکواری، شبیه سازی، سینه زنی و حرکت در کوچه و بازار و حمل پرچم ها و علم های (رنگارنگ) در عزای حسینی (علیه السلام)، دل های مردم مختلف را از حیث جاه و نیرو و شوکت و اعتبار، به سوی خود جلب می‏ کنند و معلوم است که هر جمعیت و گروهی به مرتبه‏ ای نظر مردم را به خود جلب می‏ کنند.
مثلا اگر در شهری ده هزار نفر پراکنده وجود داشته باشد، اما در محلی فقط هزار نفر دور هم گرد آیند. عظمت و ابهت این هزار نفر مجتمع از آن ده هزار نفر پراکنده در نگاه مردم خاص و عام، بیشتر خواهد بود. علاوه بر آنکه هزار تن دیگر از سایر فرقه ‏ها به عنوان تماشاچی و یا در اثر دوستی و رفاقت با برخی از شیعیان و یا به مقاصد دیگر، به ایشان ملحق می‏ شوند و به همین میزان عظمت آن هزار تن و نیروی نمایش آنان، مضاعف می‏ گردد.

مظلومیت سیدالشهداء جهان را متاثر می کند

 از کارهای دیگری که طبیعتا به رواج تشیع مدد می‏ رساند و موجب تاثر دل های پیروان سایر فرقه‏ ها می‏ شود، آن است که آنان مظلومیت بزرگان دینشان را آشکار می‏ کنند و تاثیر چنین عملی، فطری است، زیرا هر انسانی به طور طبیعی دست مظلوم را می‏ گیرد و ناتوان و ستمدیده را در برابر ستمگر و قوی، نصرت می‏ کند و طبیعت بشری به سوی مردم ضعیف و مظلوم هر چند باطل باشند، بیشتر از توجه به ستمگران است، هر چند (در موردی) حق با آنان باشند. به ویژه اگر بر آن ماجرا سال ها و روزگار فراوانی بگذرد.

 مولفان اروپایی را ببینید که هر چند به اسلام عقیده ندارند، با این وصف جریان شهادت امام حسین (علیه السلام) را در کتاب های خود به تفصیل آورده و به مظلومیت او اعتراف می‏ کنند و به ستمگری و تجاوز قاتلان او اقرار دارند و هرگز نام آن ها را به نیکی نمی‏ برند، بلکه از ستمگران واقعه کربلا با نفرت یاد می‏ کنند و این، از امور طبیعی است که هیچ امری در برابر آن نمی ‏ایستد و این راز، از مویدات طبیعی فرقه شیعه می‏ باشد.

در آخر خوب است يادآور شويم كه اين سخنان را يك كارشناس فرانسوي كه نه تنها شيعه بلكه مسلمان هم نيست، نقل مي‌كند. به اقرار خود او، شيعيان از يك ظرفيت عظيم بهره مند هستند به نام عزاداري بر ابي عبدالله (عليه السلام) كه البته خودشان شايد از آن آگاه نباشند، امّا اين كار چه با آگاهي و چه بدون آگاهي انجام شود، اثر خود را دارد.
به هر ترتيب، واضح است كه اگر ما علم به اين ظرفيّت داشته و با توجّه به آن، هدفمند و با برنامه در عزاداري ها شركت كنيم، قطعاً آثار آن دوچندان شده و نتايج بهتري خواهيم گرفت.

منبع:

برگرفته از کتاب سوگنامه امام حسین و یارانش به انضمام گزیده ای از سیره مقدس پیامبر، سید عبدالحسین شرف الدین موسوی، ترجمه سید ابراهیم سید علوی

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
1 + 0 =
*****