درمان بدبینی

23:40 - 1400/08/30

بدبینی مثل هر بیماری جسمی، درمان دارد و چون یک بیماری درونی است دوای آن هم در ظرف درون محقق می شود که گاها با ورزش ذهنی قابل درمان است.

درمان بدبینی و شکاکی از ذهن اندیشه برتر

انسان طبیعتاٌ اجتماعی است و یکی از لوازم این طبیعت ارتباطات اجتماعی است. ممکن است ارتباطات انسانی از نیاز نشأت گرفته شده باشد اما انسان ذاتاً نوع دوست است و از ارتباط صمیمانه با دیگران لذت می برد و خاستگاه این حب و دوستی که در ارتباطات وجود دارد، قلب و دل آدمی است. اما گاهی قلب آدمی بیمار می شود و همچون بدن، آفت می گیرد. بعضی از این آفات مانع ارتباط صمیمانه با دیگران می شود. یکی از این آفات بدبینی است.
عوامل بدبینی
1- بدبینی گاهی ناشی از نقصان در شناخت و چینش گزاره های منطقی در کنار هم است که این عامل معمولا موردی بوده و راه درمان آن کسب شناخت کافی و وافی از سوژه است. چنانچه قرآن می فرماید: «وَلا تَقفُ ما لَيسَ لَكَ بِهِ عِلمٌ؛ [1]  و از چيزى كه به آن علم ندارى [بلكه برگرفته از شنيده ها، ساده نگرى ها، خيالات و اوهام است] پيروى مكن». به عنوان مثال اگر پدری، فرزندش را می زند، شخصی که ناظر این قضیه است بلافاصله این پدیده را حمل بر بدی می کند و به قول معروف با قضاوت زود هنگام، شخصِ پدر را محکوم می کند، بدون اینکه نگاه منطقی به این قضیه داشته باشد که اینطور نیست که «هر کسی که به دیگری می زند ظالم است». مثال دیگر بدبینی به خداست. آن هم بخاطر حوادث ناگواری که در دنیا و زندگی برای شخص پیش آمده، بدون اینکه شناخت کافی از علل و عوامل آن پدیده داشته باشد یا شناخت کافی به ماهیت دنیا داشته باشد و یا بدون اینکه احاطه علمی به مصلحت یا مفسده ای که در پشت این حوادث است، اطلاع کافی داشته باشد.

2- بدبینی گاهی ناشی از اوصاف و حالات روانی آدمی است. که شخص به حالتی از روح متصف می شود که به طور ناخوداگاه نسبت به پیرامون خود بد گمان است. انسان نوعاً با عینک درون به اشیاء نگاه می کند. اگر درونش انسان زیبا و پیراسته باشد، پیرامون خود را زیبا خواهد دید. به افراد خوشبین خواهد بود مگر اینکه خلافش ثابت شود. اما اشخاص بدبین به همه افراد و قضایا تفسیر و حکم منفی خواهند داشت مگر اینکه خلافش ثابت شود. چنین اشخاصی نوعاً منزوی هستند و دچار خودبرتر بینی و خودپسندی هستند.با همان نگرش منفی درونی، دائم از دیگران خُرده می گیرند و فقط خودشان را قبول دارند.

 درمان این نوع بدبینی چیست؟
1- یکی از راههای حل مشکل این نوع بدبینی این است که تعمداً روی نقاط مثبت تمرکز شود. تعمدا به جستجوی نقاط مثبت یک سوژه پرداخته شود. ما حتی از دشمن خود که به دشمنی او مطمئن هستیم، اگر "بخواهیم" می توانیم نقاط مثبتی رو استخراج کنیم. تا چه برسد به سوژه ای که به دشمنی او اطمینان نداریم و صرفا احتمال به «بد بودن» او می دهیم. و این نیاز تمرین دارد. ورود اطلاعات مثبت به ذهن در مورد افراد باعث می شود پیشفرض و ذهنیت منفی نسبت به افراد مختل شود. با این روش روی نقاط مثبت افراد مثل پیدا کردن یک سوزن روی فرش کلیک می کنیم.

2- راه دوم درمان بد بینی این است که اگر با یک پدیده مشکوکی مواجه شدیم، وجه مثبت برای خود بتراشیم که " ان شاء الله اینطور بوده یا اونطور بوده "، یا به خود بگوییم احتمالا نکته ای بوده که من ازش بی اطلاعم. علی علیه السلام می فرماید: «ضَعْ أمرَ أخيكَ على أحسَنِهِ حتّى يَأتِيَكَ مِنهُ ما يَغلِبُكَ، و لا تَظُنَّنَّ بكَلِمَةٍ خَرَجَت مِن أخيكَ سُوءا و أنتَ تَجِدُ لَها في الخَيرِ مَحمِلاً؛[2] رفتار برادرت را به بهترين وجه آن تفسير كن، تا زمانى كه از او کاری سر بزند كه راه توجيه را بر تو ببندد و هيچ­گاه به سخنى كه از دهان برادرت بيرون می‌آيد، تا وقتى براى آن توجيه خوبى مى‌يابى، گمان بد مبَر».

3- راه سوم: خود سرزنشی است. باید خود رو خطاب قرار داد که چرا بی جهت در مورد دیگران نظر بد دارم. بدبینی، از نفس سرکش ما ناشی می شود و مبارزه با نفس، فضیلت است. از همین بابت خوش بینی در روایت عبادت محسوب شده است. چون خوشبینی در واقع جنگ با نفس محسوب می شود. پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم می فرمایند: «إنَّ حُسنَ الظَّنِّ مِنَ العِبادَةِ[3]؛ حسن ظن و خوش‌بینی انسان خود یكی از مصادیق عبادت است».

4-راه چهارم: بدبینی، موجب کدورت می شود. با هدیه دادن به شخصی که به او بدبین هستیم یا دعای پنهانی در حق او، هم بدبینی و هم کدورت از بین خواهد رفت.

پی‌نوشت:
1. سوره اسراء، ایه 36
2. اصول کافی: ج ‏2، ص 362
3. شهاب‌الاخبار، ص ٣٥٧

یکی از امراض قلبی که لذت زندگی را در ارتباطات جمعی از انسان می گیرد، بدبینی است.

کلمات کلیدی: 

نظرات

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
3 + 10 =
*****