تفکر بسیجی برای مقابله با چالش‌های فضای مجازی

رحمت و رضوان خداوند نثار روح ملکوتی امام خمینی (رضوان‌الله‌علیه) که با درایت و ژرف‌اندیشی خود به بنای نهاد مبارک بسیج در ایران اسلامی همت گماشت و ملت و مملکت را از برکات فراوان آن بهره‌مند ساخت. از بسیج سازندگی در اوایل انقلاب که هنوز خاطره‌ی خوش آن در ذهن و فکر مردم باقی مانده تا حضور فعال و موثر نیروهای بسیجی در جنگ نابرابر هشت ساله که سبب شد ورق به کلی به نفع ما برگردد و دشمن را از پای درآورد، مجموعه‌ای از افتخارات این نهاد مبارک به شمار می‌رود.
تجربه‌ی چند دهه فعالیت این درخت پربار نشان می‌دهد هر جا تفکر بسیجی در عرصه‌ای وارد شد، موفقیت آن تضمین گشت و ثمرات آن در دسترس قرار گرفت که به برخی موارد آن در بالا اشاره شد. اکنون که نفوذ فضای مجازی در تمام دنیا و از جمله کشور ما سبب شده تا شاهد محوریت این پدیده در اغلب قریب به اتفاق موضوعات مورد ابتلای انسان‌ها باشیم، باید دید که چگونه می‌توان راهکاری را برای جریان تفکر بسیجی در مدیریت این فضا ترسیم کرد تا سبب به حداقل رسیدن آسیب‌ها و ازدیاد منافع و بهره‌وری گردد.
حقیقت این است که فضای مجازی در کشور ما توسط جریانی خارج از مرزها مدیریت می‌شود و با شگردهای مختلفی به خبررسانی، خبرسازی و تحلیل داده‌ها می‌پردازد که در نهایت، ذهن و فکر مخاطب ایرانی را به دست بگیرد و در جهت منافع خود -که غالبا بر ضد منافع ملی است- جهت‌دهی کنند. اینکه در چنین شرایطی مردم را بی‌پناه به حال خود رها کنیم مثل این است که درمقابل بمباران و گلوله‌باران شهرها کاری انجام ندهیم و دست روی دست بگذاریم! این شیوه قطعاً با تفکر بسیج که همواره خود را موظف به دفاع از جسم و روح مردم می‌داند، مطابقت ندارد و از این رو است که مطالبه‌ی شبکه‌ی ملی اطلاعات باید به عنوان یک اقدام فوری و ضروری در دستور کار قرار بگیرد که متاسفانه در سالهای اخیر چنین نشده است.
در سالهای اخیر بارها شاهد بودیم که از طریق پلتفرم‌های معروف دنیا، اخبار کذب و جهت‌دار یا محتوای اهانت‌آمیز و موهن و یا محتواهای بسیار زننده‌ای مخصوص کودکان و نوجوانان ایرانی، منتشر می‌شود و کاری از ما ساخته نیست چون مدیریت فضای مجازی در اختیار ما نیست. در این میان، این شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های معروف هم هیچ نوع پاسخگویی نسبت به کارهای خود ندارند چون نه سِرور آنها در کشور وجود دارد و نه حتی اینجا نماینده‌ای دارند تا بتوان از او بازخواست نمود!
در نقطه‌ی مقابل هم همین‌طور است، یعنی اگر ما بخواهیم محتوای فاخری را در دنیا پخش کنیم، -به دلیل همان مدیریتی که خارج از اراده‌ی ماست- با سانسور و بایکوت همین پلتفرم‌ها مواجه می‌شویم که نمونه‌ی آن را در ماجرای نامه‌های رهبر معظم انقلاب به جوانان غربی مشاهده کردیم.
تفکر بسیجی همواره اهل ابتکار و نوآوری بوده است که سبب گره‌گشایی‌های زیادی شده و این ویژگی مهم را باید در فضای مجازی هم اجرا کرد. امروزه قوی‌شدن در فضای مجازی از مولفه‌های مهم در جنگ نرم و قدرت نرم به حساب می‌آید که معنای آن قدرت اثرگذاری بر افکار عمومی، توانایی نفوذ در کاربران و نیز تغییر محاسبات غلط حاکم بر ذهن‌ها است. اگر در شرایط کنونی شاهد اثرپذیری بخش زیادی از مردم جهان از قدرت‌های موجود هستیم، به این دلیل است که تقریباً تمام نرم‌افزارها و -به طور مشخص- تمام اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های جذاب و کاربردی را همان قدرت‌ها طراحی و عرضه کرده‌اند.
به عبارت دیگر، زمین و میدان بازی در فضای مجازی توسط دولت‌هایی نظیر آمریکا طراحی و تعریف می‌شود و دیگران در این زمین و تحت اِشراف تسلط این دولت به فعالیت می‌پردازند. بنابراین، تفکر بسیجی می‌گوید باید با ابتکار و نوع‌آوری، زمین بازی را از دیگران گرفت تا نتوانند هر گونه که بخواهند، امور خود  را بر دیگران دیکته کنند.
از امور فنی و ساختاری فضای مجازی که بگذریم، یک موضوع مهم دیگر به نوع فعالیت کاربران مربوط می‌شود که اگر بر اساس تفکر بسیجی باشد، حتما نتایج مهم و بزرگی به دنبال خواهد داشت. حقیقت این است که حضور در این فضا بدون داشتن برخی ابزارهای لازم نه تنها مفید نخواهد بود بلکه در نهایت، سبب ضرر نیز خواهد شد.
کاربری که از سواد رسانه‌ای کافی برخوردار نیست و خیلی راحت، بازی و فریب می‌خورد هرگز نمی‌تواند در جهت پیشبرد جبهه‌ی حق فعالیت نماید. نمونه‌ی این موضوع در فضای واقعی، همان بصیرت و هوشیاری است که اگر فردی فاقد آن باشد، قطعاً در تحلیل خود دچار اشتباه خواهد شد و گل را به دروازه‌ی خودی خواهد زد. این در حالی است که ویژگی مهم یک بسیجی این است که تحت هیچ شرایطی، قدرت تشخیص حق از باطل را از دست ندهد و دچار فتنه نشود. همین ویژگی اگر در فعالیت کاربران در فضای مجازی لحاظ گردد، شاهد خواهیم بود که بسیاری از نقشه‌های دشمنان نقش بر آب خواهد شد.
رعایت تقوا و شناخت حد و مرزها یکی دیگر از مصادیق تفکر بسیجی است که در فضای مجازی کاربرد فراوانی دارد. شخصی که با ادعای انقلابی‌گری، هر چه که می‌شنود را -بدون تحقیق- بازنشر می‌کند یا بدترین الفاظ و توهین‌ها را -به اسم دفاع از انقلاب- به کار می‌برد، قطعاً در مسیر اشتباهی قرار گرفته است که برخلاف اهداف مقدس تعریف‌شده است. تنگ‌نظری و عدم اعتقاد به جذب حداکثری نیز از دیگر آفت‌های موجود است که صد در صد برخلاف تفکر بسیجی می‌باشد و متأسفانه آسیب‌های زیادی را به دنبال داشته است. بنا بر تفکر بسیجی، باید از تکروی پرهیز نمود و در قالب کار تشکیلاتی به فعالیت پرداخت. همچنین وجود یک مرکز اندیشه‌ورز برای ساماندهی نیروها -مثل آن چه در جنگ سخت وجود دارد- و تلاش برای ایجاد جریان در فضای مجازی از دیگر خصوصیاتی است که برای موفقیت، چاره‌ای جز اجرای آنها وجود ندارد.
به هر ترتیب، آن چه که امروز به عنوان فضای مجازی و چالش بزرگ دوران معاصر از آن یاد می‌شود، برای ساماندهی و کاستن از آسیب‌ها نیاز به یک سلسله اقداماتی دارد که مجموعاً در قالب تفکر بسیجی می‌گنجد. همان گونه که در عرصه‌های مختلف سیاسی، نظامی، بهداشتی و غیره با بهره‌گیری از روحیه و فکر بسیجی توانستیم به موفقیت‌های مهمی دست یابیم و موانع بزرگی را از مقابل برداریم، در این موضوع نیز به لطف خداوند خواهیم توانست از گردنه‌های خطرناک عبور کنیم و معایب موجود را به شدت کاهش دهیم.