دقت و تأمل در صفات امام زمان «ارواحنا له الفداء» ما را با شئون مختلف آن بزرگوار آشنا می نماید و فرهنگ ظهور را در دل ها زنده نگه می دارند.
حکومت امام زمان علیه السلام آرمان و آمال همه اولیای الهی و پیشوایان معصوم علیهم السلام می باشد؛ چنان که امام صادق علیه السلام با آن عظمت خود، که مکتب شیعه به نام ایشان رقم خورده است؛ وجود مقدس امام زمان را این گونه یادآور می شوند:«اگر من او را درک کنم و در زمان او باشم، تمام زندگی و حیاتم را در خدمت به ایشان سپری می کنم.»[1]
حکومت صالحان با قیام حضرت «ارواحنا له الفداء» شروع می شود. طبق روایات با قیام خود زمین را پر از عدل و داد خواهد نمود. حتی القاب حضرت نیز در این راستا و همسو با هدفشان می باشد که به اختصار به تعدادی از آن ها اشاره می کنیم:
وصف قائم
«قائم» در لغت اسم فاعل و به معنای قیام کننده است.
صفت قائم در اصطلاح نیز به معنی قیام کننده در راه حق و مختص به امام زمان علیه السلام می باشد. رسول خدا صلی الله علیه واله در این باره می فرمایند: «از این جهت قائم را قائم نامیدند که پس از فراموش شدن نامش قیام می کند.»[2]
امام جواد علیه السلام نیز در این باره می فرمایند: «بعد از آن که نامش از خاطره ها فراموش شود و اکثر معتقدین به امامتش از دین خدا برگردند قیام می کند.»[3]
وصف مهدی
یکی از معروف‌ترین صفات امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف صفت«مهدی» می باشد و در این باره روایات متعددی از ائمه صادر شده است:
1. امام باقر علیه السلام ميفرمايد: «قائم آل محمّد علیهم السلام را به اين دليل، مهدي مينامند که او، مردم را به آن دسته از اموري که برايشان پوشيده است، هدايت خواهد کرد.»[4]
2. امام صادق علیه السلام نيز در اين باره ميفرمايد: «به آن حضرت، مهدي گفتهاند؛ زيرا او مردم را به امري که آن را گم کرده‌اند، هدايت ميکند.»[5]
وصف منتظَر
یکی دیگر از صفات امام زمان علیه السلام وصف منتظر برای حضرت می باشد. امام جواد علیه‌السلام در این باره می فرمایند: «حضرت را منتظَر می‌نامند؛ چون دوران غیبت، بسیار طولانی خواهد بود. با طولانی شدن این دوره، شیعیان خالص منتظر ظهور او می شوند و انتظار می کشند، ولی شک کنندگان، دچار تردید خواهند شد و او را انکار می کنند.»[6]
همچنین آن حضرت را منتظِر نیز نامیده‌اند؛ زیرا مطابق با روایت امام صادق علیه السلام، حضرت در دوران غيبت در حال ناچاری به سر مي‌برند و هر لحظه، منتظر پايان اين دوران هستند.[7]
وصف بقیة الله
راوی از امام صادق علیه السلام سوال می نماید: چگونه می توانیم به قائم(علیه السلام) سلام بدهیم؟ حضرت فرمودند: این گونه سلام بدهید: «سلام بر تو ای بقیة الله» سپس اين آيه شريفه را تلاوت فرمود: «بَقيتُ اللهِ خَيرٌ لَكُم اِنْ كنتُم مُؤمنين؛[8] بقیة الله بهتر است بر شما اگر مؤمن هستید.»[9]
حضرت حجت نیز برای اطمینان قلب احمد ابن اسحاق در مورد امامت می فرماید: «من بقيةالله بر روي زمين و منتقم از دشمنان او هستم. اي احمد بن اسحاق بعد از ديدن اين کرامت، نشانه ای طلب نكن.»[10]
وصف اباصالح
خطاب امام زمان با وصف اباصالح در روایات بیان نشده است؛ ولی مردم در زمان گرفتاری متوسل به اباصالح می شوند و در بین عرب زبان ها معروف است که امام زمان را در هنگام گرفتاری با «اباصالح» صدا می زدند.[11]
موعود
موعود، یکی دیگر از القاب حضرت می باشد. این لقب به این خاطر است که نوید ظهور او توسط انبیای الهی به تمام امت ها رسیده است. اعتقاد به ظهور منجی بزرگ جهانی از آموزه های غالب ادیان و مذاهب می باشد؛ زیرا تمام انبیاء و صالحان، منتظر حضرت بوده اند تا با ظهور خود زمین را با قسط و عدل سیراب نماید.[12]
در نتیجه اوصاف امام زمان علیه السلام به صورت کلی در راستای وظیفه امامت ایشان و بیان کننده این نکته می باشند که حضرت همان ذخیره الهی است که خداوند توسط او زمین را پر از عدل و داد می کند.
پی نوشت
[1] الغیبه النعمانی، ص 245.
[2] معانی الاخبار شیخ صدوق، ص 65.
[3] کمال الدین و تمام النعمه، ص 378.
[4] نوادر الأخبار فیما یتعلق بأصول الدین، جلد1، صفحه۲۷۱.
[5] همان.
[6] كمال الدین و تمام النعمه، ج 2، ص 72.
[7] تفسير قمي ج2، ص129.
[8] سوره هود، آیه86.
[9] بحارالانوار، ج 51، ص 58 .
[10] کمال الدین، ج 2، ص 56 .
[11] النجم الثاقب، ج2 ص425.
[12] مجمع البیان، ذیل آیه 55 سوره نور .
امام زمان علیه السلام ذخیره الهی و موعودی است که تمام انبیاء بشارت داده اند و جهان به انتظار آن حضرت نشسته است؛ حضرت همان بارانی است که خداوند بر بیابان خشک عالم نازل می نماید تا وعده خویش را برعالم عملی سازد.