ماهیت مسائل شرعی آزادی یا اسارت؟

آیا انجام مسائل شرعی از سوی مکلف با ماهیت آزادی در تضاد است؟ آیا اگر فردی اعمال عبادی خود را در زمانش انجام نداد و فرد دیگری قضای اعمال عبادی او را پس از فوتش انجام داد، می شود نام این موضوع را اسارت گذاشت؟ آیا می شود گفت به جا آوردن قضای مسائل دینی نوعی اسارت برای رسیدن به مسائل مالی است؟ چرا باید عده ای پول بگیرند تا امور عبادی افراد را انجام دهند؟ و ...

در پاسخ به این سؤالات می گوییم:

1. انجام اعمال عبادی با اختیار مکلف و بدون هیچ جبری صورت می گیرد. هر مکلفی پس از رسیدن به سن بلوغ به عنوان یک وظیفه دینی و برای رسیدن به سعادت و کمال نسبت به مسائل شرعی اهمیت داده و آن را انجام می دهد. در مقابل عده زیادی از گذشته تا کنون بوده اند که نسبت به مسائل شرعی خود تقیدی نداشته و انجام نمی دادند.

از این رو انجام مسائل شرعی هیچ تضادی با آزادی و حریت انسان ندارد علاوه بر اینکه آزادی خود تعریفی دارد و شبهه کننده خود بهتر می داند انجام مسائل شرعی چون با اختیار فرد و به عنوان یک تکلیف الهی صورت می گیرد مؤید آزادی است چنان که در امور عقیدتی نیز چنین است و فرد با اختیار خود و پس از تحقیق دین خود را بر می‌گزیند.

2. رحمت الهی به قدری فراگیر است که انسان های گناه کار را نیز در بر می گیرد. خدای متعال نسبت به قضای امور عبادی تارکان نماز و روزه، این فرصت را داده تا اعمال آنها از سوی فرد دیگری جبران شود، این فرصت دهی ناشی از همان رحمت واسعه الهی است که شامل بنده های گناه‌کار نیز شده است.

در مقابل انجام این عمل فرد اجرتی نیز می گیرد که این اجرت با رضایت صاحب مال و از ثلث میت برداشته می شود. آیا می شود نام این را اسارت گذاشت؟ آیا اگر کسی با رضایت و بنابر وصیت یا بنابر مصالحی از ثلث مالش برداشتند تا تکالیفی که از او سهوا ترک شده انجام دهند این سوء استفاده مالی است که منفعت آن به جیب عده ای می رود؟

3. آیا اگر کسی با اختیار خود بخواهد پولی به فرد دیگری بدهد تا قضای نمازهای پدرش یا برادرش و ... بخواند، نام این جبر است؟ علاوه بر این که فردی که نماز می خواند تلکیفی به گردن او نیست تا بخواهد بدون اجرت بخواند و برای وقتی که می گذارد از لحاظ عرف، عقل و شرع هیچ اشکالی ندارد بلکه مورد مدح هم قرار می گیرد.