دین، مذهب، خودکشی

خودکشی و اُتانازی(مرگ شیرین، مرگ سفید و...) در اعصار مختلف سابقه ای طولانی دارد. از اُتانازی برای بیماری های سخت، دردناک، صعب العلاج و لاعلاج که توسط پزشکان صورت می گرفته تا تسریع در مرگ و کمتر کردن درد و رنج افرادی مثل سرباز بد حال در جنگ، کشتن نوزاد ناقص الخلقه، انسان به دار آویخته، کشتن سالمندان دارای شرایط بحرانی و....همه از انواع خودکشی و اُتانازی هستند. خودکشی در ظاهر ساده و آسان است اما فردی که به این نتیجه و عمل می رسد، روند پیچیده ای را طی می کند تا تصمیم بگیرد. به طور خلاصه، هر مرگی که حاصل اقدام مثبت یا منفی فرد و با آگاهی و اطلاع از اقدام خود باشد، خودکشی محسوب می شود.

تفاوت مرگ طبیعی و خودکشی
مرگ طبیعی با اذن و اراده خداوند صورت می گیرد و همه مُردِگان به صورت مساوی در پیشگاه خدا حاضر می شوند تا به اعمالشان رسیدگی شود. کسی که با مرگ طبیعی می میرد بر اثر باورهای مذهبی که دارد، دارای نوعی آرامش بدنی و روحی است ولی کسی که خودکشی می‌کند، چه قبل از مرگ و چه بعد از مرگ هیچ آرامشی ندارد و از آنجایی که یک نفر را کشته؛ لذا به عنوان یک قاتل و مجرم در پیشگاه خداوند حاضر می‌شود، چون آن شخص کشته شده خود فرد است. بنابراین خودکشی همان قتل است و فردی که خودکشی کرده، قاتل محسوب می‌شود به همین دلیل بر اساس روایات کسی که خودکشی می‌کند بسیار سخت جان می‌دهد و فرشته‌های عذاب، در حالی که به خود ظلم کرده، بر او نازل می‌شوند، چنانکه در قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ الَّذِینَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِی أَنْفُسِهِمْ....[1]؛ ‌آنان که فرشتگان، جانشان را در حالی که ظالم به خود بوده‌اند می‌گیرند....»

تفاوت شهادت طلبی و خودکشی
در موضوع شهادت و شهادت طلبی، انسان بر اساس باورها و اعتقادات مذهبی خود و به خاطر رسیدن به یك هدف برتر، رضای خدا، دفاع از وطن و دیگران، جان خود را فدا می كند و از هیچ تهدیدی نمی ترسد و مرگ با عزت را بر زندگی با ذلت ترجیح می دهد. آنچه سبب تفاوت بین خودكشی و شهادت می شود آن است كه خودكشی ناشی از عدم اعتقاد به باورهای مذهبی و اهداف ساده و زودگذر و بی ارزش است، اما شهادت طلبی، ناشی از عزت و اعتماد به نفس، اعتماد و اعتقاد به باورهای مذهبی و... است.

عوامل خودکشی
خودکشی علل و عوامل بسیاری دارد که در این مقال نمی گنجد ولی بارزترین و رایج ترین آنها عبارتند از:
1-افسردگی2-روابط جنسی نامشروع3-ضعف خانواده4-مشروبات؛ ریشه و اساس این موارد و بسیاری موارد دیگر در عدم اعتقاد به باورهای مذهبی و دینی است و از آنجایی که فکر خودکشی مقدمه و وسوسه ای ذهنی  برای اقدام به آن است؛ لذا اعتقاد به باورهای مذهبی و دینی از بروز فکر و وسوسه خودکشی جلوگیری می نماید.

اگر زندگی پوچ، بی هدف و بی معنا باشد بهترین زمینه را برای خودکشی فراهم می کند. دین و باورهای مذهبی بهترین و مهمترین منبع معنا دهی به زندگی و مانع از پوچی و بی هدفی هستند. برخی از روانشناسان در مورد نقش و تأثیر دین و باورهای مذهبی در معنابخشی به زندگی سخنانی گفته اند؛ ویلیام جیمز: «ایمان مذهبی یک ابزار قوی در برابر خودکشی است، زیرا خودکشی یک بیماری مذهبی است»[2] یونگ: «دینداری را موجب شفای دردها و اختلال های روحی و روانی انسان می داند و معتقد است که خلأ دین موجب بیماری می گردد.»[3]

در این لحظه به مواردی از باورهای مذهبی که به زندگی انسان معنا می دهد اشاره می نماییم:
1-نعمت زندگی 2-توبه 3-امید به آینده 4-آزمایش و امتحان 5-صبر 6-توکل 7-یادآوری مرگ و آخرت 8-ذکر، راز و نیاز و ارتباط با خدا 9-اعتقاد به قضا و قدر الهی

کلام آخر
خودکشی تصمیمی لحظه ای، تحت تأثیر علل و عوامل روانی، اجتماعی، جسمی، عاطفی، اقتصادی و... می باشد، زندگی بدون هویت، پوچ و بی هدف بستر مناسبی برای خودکشی است. در جوامع دارای عقاید و باورهای مذهبی این عمل مورد تحریم قرار دارد؛ زیرا باورهای مذهبی، انسان را از پوچ گرایی و بی هویتی باز می دارد و نقش مهمی در مفهوم دادن به زندگی ایفا می کنند و می توانند مانع پوچی و بدبینی شوند. پس می توان نتیجه گرفت، افراد دارای باور و اعتقادات مذهبی نسبت به وسوسه خودکشی، مقاومت و حتی تنفر و انزجار بیشتری دارند.

پی نوشت
[1] سوره نسا،آیه97
[2] اروین استنگل،خودکشی،ص83
[3] مسعود آذربایجانی،روان شناسی دین از دیدگاه جیمز،ص 243.