رسانه ها نقش مهمی در فرهنگ سازی و نهادینه کردن ازدواج و فرزندآوری در کشور دارند. بنابراین رسانه ها با تولید محتوا و فیلم، می توانند جامعه را به فرزندآوری ترغیب کنند و از برنامه هایی که به مقوله ی ازدواج و فرزندآوری آسیب می زند، پرهیز کنند.
جمعیت ونیروی جوان، یکی از مؤلفه‌های قدرت در یک کشور محسوب می‌شود. کاهش جمعیت و فرزندآوری می‌تواند یک تهدید برای یک کشور محسوب شود که اگر ادامه یابد کشور را با مخاطرات جدی روبرو میکند. از این رومقام معظم رهبری به این موضوع اشاره می‌فرماید: «مسئله جمعیّت را جدّی بگیرید! جمعیّت جوان کشور دارد کاهش پیدا میکند. یک جایی خواهیم رسید که دیگر قابل علاج نیست»[1] متأسفانه در کشور ما یک زمانی به‌خاطر مسائل اقتصادی فرزند کمتر و زندگی بهتر، در کشور تبلیغ شد. رسانه‌ها در این زمینه افکارعمومی را به تک‌فرزندی یا فرزند کمتر، سوق دادند که در بلندمدت برای کشور ضررغیرقابل‌جبران می‌زند. ازاین‌جهت است که رسانه‌ها نقش مهمی در فرهنگ‌سازی ازدواج و فرزندآوری دارند. رسانه‌ها می‌توانند با برنامه‌های تولیدی مناسب، جامعه را به فرزندآوری و افزایش جمعیت، تشویق کنند. در این مقاله به بخشی از نقش رسانه‌ها در مقولة فرزندآوری را می‌پردازیم.
1-تغییر نگرش درباره فرزندآوری
گاهی کاهش علاقه نسبت به داشــتن تعداد فرزندان بیشتر، از نگرش زوجین به فرزندآوری نشئت می‌گیرد. وقتی افکارعمومی جامعه‌پذیرش فرزند بیشتر را ندارد طبیعتاً زوجین نیز، تحت‌فشار جامعه قرار گرفته و نمی‌توانند فرزند بیشتر داشته باشند. چه‌بسا مدتی در کشور ما همین‌طور بود کسی که فرزند بیشتر داشت مورد ملامت اطرافیان قرار می‌گرفت. متأسفانه نقش نهادهای دولتی هم در تغییر نگرش مردم بی‌تأثیر نبود؛ بنابراین در این میان رسانه‌ها می‌توانند نقش مهمی در تغییر نگرش مردم نسبت به امر ازدواج و فرزندآوری داشته باشند.
2- فرهنگ‌سازی در فرزندآوری
رفتار آدمی در جامعه برگرفته از فرهنگ آن جامعه می‌باشد. ازاین‌رو اگر بخواهیم در کشور فرزندآوری نهادینه شود؛ باید رسانه‌ها، به بحث ازدواج و فرزندآوری اهمیت ویژه‌ای دهند. رسانه‌ها با برنامه‌های متنوع می‌توانند فرزندآوری را در جامعه نهادینه کنند؛ بنابراین رسانه‌ها باید از تولید محتوایی که به مقوله ازدواج و فرزندآوری آسیب وارد میکند دوری کنند. از جمله از برنامه‌هایی که تجملات و تشریفات را تبلیغ میکند پرهیز کنند در عوض می‌توانند با تولید برنامه‌های اسلامی از جمله: قناعت و ساده‌زیستی را در جامعه فرهنگ‌سازی کرده و مردم را به ازدواج و فرزندآوری تشویق کنند.
3- استفاده از ظرفیت سلبریتی‌های دارای فرزند
پدیده سلبریتی با گسترش شبکه‌های اجتماعی به مسئله‌ای همه‌گیر درجهان تبدیل شده است. رسانه ملی می‌تواند با ساخت برنامه‌هایی از سلبریتی‌های موفق و دارای فرزند، به جامعه به‌عنوان الگو، معرفی کند. متأسفانه امروزه اغلب این افراد که به برنامه‌های پربیننده دعوت می‌شوند یا تشکیل زندگی نداده‌اند و یا فرزندی ندارند و نهایتاً افراد کمی از آن‌ها دارای یک فرزند هستند. ازاین‌رو رسانه ملی می‌تواند با استفاده بهتر از ظرفیت افراد مشهوری که مورد توجه مردم هستند و درعین‌حال زندگی موفقی را تجربه کرده‌اند و همچنین سلبریتی‌هایی که فرزندانی بیشتری دارند قادر است در فرهنگ‌سازی مقوله افزایش جمعیت نقش پررنگ‌تری ایفا کنند. البته باید توجه داشت که رسانه باید سلبریتی‌هایی که از سبک زندگی اسلامی به‌دور است، دارای زندگی اشرافی و لاکچری هستند دوری کند.
4- تولید محتوا و فیلم
رسانه ملی می‌تواند با تولید محتوا و فیلم در راستای ازدواج و فرزندآوری افکارعمومی را برای فرزند بیشتر، ترغیب کند. متأسفانه اخیراً رسانه ملی با نشان‌دادن خانواده‌های متمول و زندگی تجملاتی، این ذهن را در جامعه القا میکند که اگر می‌خواهید زندگی متمولی داشته باشید نباید فرزند بیشتری داشته باشید. کم‌رنگ‌شدن بعد خانواده و فرزندآوری در بیشترِ برنامه‌های نمایشی جامعه می‌تواند ذهن مخاطبین را از فرزندآوری دور کند، گاهی رسانه ملی خانواده‌هایی را به تصویر می‌کشید که یا فرزندی ندارند، یا حداکثر یک یا دو فرزند دارند. این در حالی است که خانواده‌های پرجمعیت گاهی اوقات در سریال‌ها، خانواده‌هایی ناموفق با مشکلات عدیده بسیار و بستری برای معضلات اجتماعی تصویر می‌شوند.
بنابراین رسانه ملی بایستی برنامه‌هایی که در جهت ترغیب به ازدواج و فرزندآوری است نمایش داده و فضا را برای فرزندآوری در جامعه فراهم کند.
اما راهکار
1- عمل به نسخة دین
پیامبر گرامی می‌فرماید: «تَنَاكَحُوا تَنَاسَلُوا تَكْثُرُوا فَإِنِّي أُبَاهِي بِکُمُ اَلْأُمَمَ یَوْمَ اَلْقِيَامَةِ وَ لَوْ بِالسِّقْطِ؛[2] . نكاح كنيد تا بسيار شويد بدرستى كه من فخر مي کنم به شما امّتها در روز قيامت و اگر چه از شكم ساقط شود». رسانه ملی سند چشم انداز خود را براساس این حدیث قرار دهد و باید در تولید محتوا وفیلم رویکرد دینی داشته باشد.
2-لزوم باور به فرزندآوری و دوری از سبک زندگی غربی
لازمة فرهنگ‌سازی فرزندآوری این است که مسئولین در رسانه خودشان به این امر باور قلبی داشته به آن عمل کنند که وقتی خودشان عمل کردند می‌توانند جامعه را به فرزندآوری تشویق کنند. رسانه ها باید در تولید محتوا رویکرد مادی و غربی نداشته باشتد و در تولیدات خویش به فرهنگ دینی و ساده‌زیستی در جامعه اهمیت بدهد.
3-توجه به سیاست‌ها و راهبرد‌های مدون در امر جمعیت
رسانه‌ها باید بر اساس سیاست و راهبردی که شورای‌عالی فرهنگی ترسیم کرده عمل کنند و نگرانی عمیق مقام معظم رهبری را در زمینه فرزندآوری درک کرده وبه آن عمل کنند.
پی‌نوشت.
[1] بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اعضای شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، 92/9/19
[2]جامع الاخبار،ج1ص101.
رسانه ها نقش مهمی درفرهنگ سازی در مقوله ی ازدواج وفرزندآوری دارند.