حضرت مریم بهترین زنان زمان خود است در حالی‌که حضرت فاطمه (سلام الله علیها) برترین زنان گذشته و آینده است و این فضیلتی بی نظیر است.
طبق نقل قرآن کریم فرشتگان خطاب به حضرت مریم می گویند: «يٰا مَرْيَمُ إِنَّ اَللّٰهَ اِصْطَفٰاكِ وَ طَهَّرَكِ وَ اِصْطَفٰاكِ عَلىٰ نِسٰاءِ اَلْعٰالَمِينَ؛[1] ای مریم خداوند تو را برگزیده و بر زنان جهانیان برتری داده است.»
در ذیل این آیه شریفه روایات متعددی از وجود مبارک پیامبر (صلی‌الله علیه وآله) در مورد زنان برتر عالم نقل‌شده و علما و مفسرین شيعه و سني به آن‌ها اشاره کرده‌اند. محمود آلوسی بغدادی در ذیل این آیه شریفه در مورد زنان برتر عالم، بحث مفصلی کرده و با نقل روایات موجود و ترجیح برخی بر بعضی دیگر ثابت می‌کند که حضرت فاطمه (علیها السلام) برترین زنان عالم از گذشته تا آینده است.
حضرت مریم سیده بانوان زمان خود بود
آلوسی می‌گوید: گفته‌شده مراد از نساء العالمین در آیه شریفه همه زنان در همه عصرها هستند و به این آیه بر افضلیت حضرت مریم بر حضرت فاطمه (علیها السلام) و خدیجه (علیها السلام) استدلال شده است و در تأیید این گفتار روایاتی نیز وجود دارد.
اما قول دیگر این است که در این آیه شریفه منظور از زنانی که حضرت مریم بر آن ها برتری یافته، زنان عصر خود حضرت مریم است. پس از این آیه، افضلیت حضرت مریم بر حضرت فاطمه (علیها السلام) ثابت نمی‌شود.
در تأیید این نظر روایاتی وجود دارد. برای نمونه، ابن عساکر از ابن عباس نقل می‌کند که پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) فرمود: «اَرْبَعُ نِسْوَة سَیِّداتُ ساداتِ عالَمِهِنَّ: مَرْیَمُ بِنْتُ عِمْرانَ؛ وَ آسِیَةُ بِنْتُ مُزاحِم؛ وَ خَدیجَةُ بِنْتُ خُوَیْلِد؛ وَ فاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّد؛ وَ اَفْضَلُهُنَّ فاطِمَةُ؛[2] چهار زن بانوى بانوان جهان خود بودند: مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم و خدیجه دختر خویلد؛ و فاطمه دختر محمّد(صلى الله علیه وآله) و از همه آن ها برتر فاطمه(علیها السلام) بود.»
همچنین روایت مرسله دیگری که اسنادش صحیح است و حرث بن اسامه در مسندش نقل کرده «مَريمُ خيرُ نِساء عَالمِها؛[3] مریم بهترین زنان عالم خود بود.» او در ادامه می گوید نظر امام باقر(علیه السلام) و ائمه شیعه نیز همین است.[4]
فاطمه بتول (علیها السلام) افضل زنان گذشته و آینده
آلوسی بغدادی در ادامه مطالب خود می‌گوید: نظر من این است که حضرت فاطمه بتول (علیها السلام) از این‌جهت که پاره تن پیامبر (صلی‌الله علیه وآله) است و همچنین از جهات دیگر افضل زنان گذشته و آینده است.
او در توجیه روایاتی که مریم را از فاطمه (علیها السلام) برتر می‌داند می‌گوید: اما روایاتی که دیگران را از فاطمه (علیها السلام) برتر می‌داند با مطلب ما منافات ندارد چون ممکن است مراد از آن‌ها برتری مریم از بعضی از جهات بر فاطمه (علیها السلام) باشد و این‌گونه بین روایات جمع می کند.[5]
بضعة الرسول فضیلتی بی نظیر
محمود آلوسی می گوید: حتی اگر قائل به نبوت مریم هم باشیم باز فاطمه (علیها السلام) افضل است چون او بضعة الرسول و پاره‌ای از روح وجود و سید همه موجودات است و این فضیلت قابل‌مقایسه با هیچ‌چیز دیگری نیست و هیچ دستی را یارای رسیدن به ستاره ثریا نیست. [6]
جمع بندی
هرچند در آیه شریفه، ملائکه مریم را سیدة نساء العالمین خطاب می کنند اما آلوسی به مثابه مفسران متعدد شیعه و سنی و با استناد به روایات متعدد از پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله) و ادلّه دیگر، حضرت فاطمه(علیها السلام) را برترین زنان گذشته و آینده می داند؛ چرا که او بضعة الرسول و بخشی از خیر الوجود است و این فضیلت را نه تنها حضرت مریم بلکه احدی نداشته، ندارد و نخواهد داشت.
پی نوشت:
[1] سوره ال عمران، آیه42.
[2] ذخائر العقبى، ص 44؛ الدر المنثور: ج 2، ص 23؛ روح المعاني، ج2، ص: 149.
[3] روح المعاني، ج2، ص: 149.
[4] همان.
[5] همان.
[6] همان.
مریم دختر عمران، آسیه دختر مزاحم و خدیجه دختر خویلد؛ و فاطمه دختر حضرت محمّد(صلى الله علیه وآله) برترین زنان عالم هستند. قرآن کریم خطاب به حضرت مریم او را سیدة نساء العالمین خطاب می کند. آلوسی بغدادی با توجه به روایات متعدد ثابت می کند که حضرت مریم برترین زنان در عصر خود بود ولی حضرت فاطمه(سلام الله علیها) برترین زنان گذشته و آینده است.