سقف و درب خانه فاطمه زهرا سلام الله علیها

گاه انسان به نقل‌هایی برخورد می کند که در نگاه ابتدایی قابل هضم نبوده و با ایجاد شبهه، ذهن او را درگیر می کند و حال آنکه با دقت جواب آن روشن می شود، مانند اینکه آیا خانه حضرت زهرا سلام الله علیها درب داشته است؟

خانه های قدیم و درب آنها
در قرآن کریم از «مفاتیح؛ کلیدها» سخن به میان آمده است و نشان از وجود درب دارد و آن درب نیز دارای قفل و کلید بوده است. پس معلوم می شود که حداقل در زمان نزول قرآن کریم درب و قفل بوده است.

آیه چنین است. «لَيْسَ عَلَى الْأَعْمى‏ حَرَجٌ... أَنْ تَأْكُلُوا مِنْ بُيُوتِكُمْ أَوْ بُيُوتِ آبائِكُمْ... أَوْ ما مَلَكْتُمْ مَفاتِحَهُ؛[1] بر نابينا... گناهى نيست كه از خانه‏ هاى خودتان، یا خانه‌های پدرانتان غذا بخوريد... يا خانه‏ اى كه كليدش در اختيار شماست.»

حتی قرآن کریم با جمله «وَ غَلَّقَتِ‏ الْأَبْوابَ‏؛[2] زلیخا درها را بست» از وجود درب در زمان حضرت یوسف خبر می‌دهد.

وقتی در زمان ذوالقرنین از آهن مذاب برای ساختن سد استفاده می‌شود،[3] یا خداوند آهن را برای حضرت داود علیه السلام نرم می‌کند تا با آن زره درست کند،[4] جای هیچ شبهه ای باقی نمی‌ماند که به طریق اولی در زمان پیامبر آخر الزمان، درب‌های محکمی بوده، حتی از میخ‌های آهنی در آن بهره برده‌اند.

علاوه بر اینکه در روایات فراوانی از درب و کلید و... سخن به میان آمده است از باب نمونه: راوی می‌گوید: «أَتَيْنَا النَّبِيَّ، صلي الله عليه وسلم، فَسَأَلْنَاهُ الطَّعَامَ فَقَالَ «يَا عُمَرُ اذْهَبْ فَأَعْطِهِمْ ». فَارْتَقَي بِنَا إِلَي عِلِّيَّةٍ فَأَخَذَ الْمِفْتَاحَ مِنْ حُجْزَتِهِ فَفَتَحَ؛[5] خدمت پيامبر رفتيم و تقاضاي غذا كرديم، پیامبر صلی الله علیه و آله، به عمر فرمود: برو و به آنان غذا بده. عمر ما را به اتاق بالا برد، سپس كليد را از كمربندش بيرون آورد و در را باز كرد.»

درب خانه همسر و دختر پیامبر صلی الله علیه و آله
راوی می گوید: از محمد بن هلال درباره خانه عایشه پرسيدم، گفت: درب خانه‌اش به طرف شام باز مي‌شد، پرسيدم: يك لنگه داشت يا دو لنگه؟ گفت: يك لنگه بيشتر نداشت، گفتم: جنسش از چه بود؟ گفت از چوب درخت عرعر يا ساج.[6]

همچنین روایات شیعه و سنی تصریح کرده که خانه امیر المومنین؛ علی علیه السلام، زمان ازدواج با حضرت زهرا سلام الله علیها درب داشته است.[7]

توهم درب نداشتن خانه های اهل بیت علیهم السلام
برخی با استناد به قسمتی از روایت خصال، وجود درب را از اساس منکر شده‌اند. «لا سُقُوفَ لِبُيُوتِنَا وَ لا أَبْوَابَ وَ لا سُتُورَ؛[8] خانه‌هاي ما اهل بيت، نه سقف دارد و نه درب و نه دیوار!»

این جمله، بخشی بریده شده از روایت مفصلی است که حضرت امیر المومنین؛ علی عليه السلام، از فقر ناراحت كننده‌اي كه مسلمانان و خاندان پيامبر صلي الله عليه وآله و سلم، در ابتدای اسلام، با آن دست و پنجه نرم مي‌كردند سخن مي‌گويد.

حضرت برای ترسیم فقر و فشاری که از مشرکان داشتند، چنین می فرماید: «خانه‏ هاى ما خاندان محمد صلی الله علیه و آله، سقف و درب و دیواری جز شاخه‏ هاى خرما و مانند آن نداشت و ما فرش و رواندازى نداشتيم و بيشتر ما در نماز از يك لباس استفاده مى‏ كرديم و همه ما شب‏‌ها و روزها گرسنه مى‏ مانديم و...»[9]

تامل و دقت!
نکته اول. با توجه به معنایی که این معاندین توهم کرده اند، باید گفت گویا از اساس سرمای زمستانی نبوده است!؟ و اینها فقط زیر برگ‌های درختان خرما زندگی می‌کردند! شگفت اینکه اینان خود را عاقل می‌دانند.  

ولی گاه برخی بگونه‌ای جاهلانه از زمان قدیم سخن به میان می‌آورند که گویا انسان‌های اولیه بوده و در بین شاخه‌های درختان مانند پرندگان و... زندگی می‌کرده‌اند.

نکته دوم. حضرت در ادامه روایت، «الا» استثنا می‌آورد. «لَا سُقُوفَ‏ لِبُيُوتِنَا وَ لَا أَبْوَابَ وَ لَا سُتُورَ إِلَّا الْجَرَائِدُ...؛ خانه‌های ما سقف، در و دیوار نداشت مگر چوب‌های تراشیده شده‌ای از درخت خرما و...» در این صورت معنای روایت چنین می‌شود: سقف، در و دیوار خانه‌های ما از جنس چوب درخت خرما بود؛ زیرا جرائد زمانی است که درخت‌ها را از برگ جدا کنند.[10]

پس این روایت نفی جنس سقف و در است نه نفی اصل سقف، در و دیوار!

پی نوشت
[1]. سوره نور، آیه61.
[2]. سوره یوسف، آیه23.
[3]. سوره کهف، آیه96.
[4]. سوره سبأ، آیه10.
[5]. سنن ابی داوود، سجستانی، ج4، ص360.
[6]. الادب المفرد، البخاري الجعفي(م256)، ج 1، ص168.
[7]. مصنف، صنعاني(م211)، ج5، ص486.
[8]. خصال، صدوق، ج2، ص373.
[9]. رک، مأساة الزهراء عليها السلام، العاملی، ج2، ص231.
[10]. التحقیق، مصطفوی، ج2، ص70.