زندگی ام البنین علیهاالسلام پر از عاطفه و مبارزه بود و او به عنوان همسر شهید، رسالت خویش را به خوبی به پایان رسانید و فرزندانی تربیت کرد که فداییِ ولایت و امامت بودند.
مدتی بعد از شهادت جانسوز حضرت زهرا سلام الله علیها، امیر المومنین به برادرش عقیل که نسب شناسی حاذق بود، فرمود همسری را از طایفه شجاعان و پهلوانان برای او انتخاب نماید.
عقیل نیز بعد از مدتی، فاطمه کلابیه از طایفه «بنی کلاب» را پیشنهاد داد و امیر المومنین علیه السلام نیز این پیشنهاد را پذیرفت. سپس ایشان عقیل را به خواستگاری فرستادند.[1]
وقتی عقیل، فاطمه یا همان ام البنین را از پدرش حزام بن خالد خواستگاری کرد او خوشحال شد. وقتی حزام خواست خبر خواستگاری را به همسرش بدهد او در حال شانه زدن موهای دختر خود و گوش دادن به خواب دختر خود بود که خبر از دیدن یک ماه و سه ستاره در دامان خود می داد.[2] این خواب نشان از ازدواج با مردی بزرگ بود که حاصل آن چهار فرزند همچون ماه و ستاره بود.
ورود به خانه علی و تعویض نام
وقتی ام البنین تازه عروس قدم در خانه مولا گذاشت، حسن و حسین علیهما السلام مریض بودند و ایشان بلا فاصله و دلسوزانه شروع به پرستاری از این دو بزرگوار کردند.[3]
همچنین بعد از مدتی از امیرالمومنین درخواست نمودند که ایشان را با نام فاطمه صدا نزنند تا مبادا فرزندان حضرت زهرا سلام الله علیها به خاطر فاطمه بودن نام ایشان، به یاد مادر خود بیفتند و محزون گردند؛ به همین خاطر خواستند با کنیه ام البنین ایشان را مورد خطاب قرار دهند.
این عمل بانوی گرامی، بینش و درک والای ایشان را نسبت به اهل بیت روشن می کند که چگونه حتی در شیرین ترین لحظات زندگی خود، مراعات حال نوه های پیامبر را می کند؛ در حالی که بیشتر اهل مدینه خلاف آن را عمل کردند.[4]
سِر نهفته در ام البنین
گویا سفارش های امیرالمومنین به عقیل در مورد انتخاب این بانو، سری نهفته را در خود دارد که قرار است سال ها بعد آشکار گردد. حضرت، برای فرزندش حسین علیه السلام فضایی آماده می کند تا مبادا در مقابل ظالمان بی یاور بماند همان گونه که خود بعد از پیامبر تنها ماند.
خواب و نام ام البنین تعبیر گردید و او صاحب سه ستاره و یک ماه شد و حقیقتا مادر پسرانی بی بدیل گردید.
همان طور که مادر در لحظه ورود به خانه پرستاری فرزندان زهرا علیها السلام را بر عهده گرفت، فرزندانش نیز همیشه تابع فرزندان حضرت زهرا شدند و هر چهار نفر آن ها در کربلا و در رکاب امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند.[5]
بعد از امیرالمومنین
این بانوی گرامی نسبت به امیر المومنین بصیرتی مثال زدنی داشتند و ایشان را قبل از اینکه همسر خود بداند، امام خود می دانست و بعد از شهادت حضرت با این که جوان بودند هرگز ازدواج نکردند. زمانی که «امامه» یکی از همسران آن حضرت توسط «مغیره بن نوفل» خواستگاری شد با ام البنین در مورد ازدواج مشورت کرد، او در جواب گفت: «سزاوار نیست پس از علی، ما در خانه دیگری باشیم و با مرد دیگر پیمان همسری بندیم.»[6]
در سوگ کربلا
حضرت ام البنین وقتی خبردار شد که بشیر نماینده امام سجاد علیه السلام به مدینه آمده است جلو رفت و از امام حسین پرسید. بشیر گفت: فرزندت عباس شهید شده است ایشان بیان کردند: بشیر از امامم حسین چه خبر؟ بشیر گفت دیگر فرزندانت نیز شهید شده اند. ایشان بار دیگر تکرار کردند: بشیر از حسین بگو. وقتی بشیر خبر شهادت حضرت را داد بانو فریادی سر داد و ناله کرد.
تمام این وقایع نشانگر معرفت او به مقام و جایگاه ولایت و امامت می باشد و این که، چگونه نگران امام خویش است و بیشتر از فرزندان خود، به آن اهمیت می دهد.[7]
بعد از واقعه عاشورا این بانو نیز به زینب کبری ملحق شد و در قالب عزاداری به مخالفت با حکومت یزید پرداخت وهر روز دست فرزند حضرت عباس را می گرفت و در قبرستان بقیع چهار قبر می کشیدند و ناله می کردند و مردم دور ایشان جمع می شدند به طوری که گریه ایشان حتی سنگدلی همچون مروان بن حکم را نیز به گریه انداخت.[8]
سرانجام این همسر و مادر شهید بعد از سال‌ها مبارزه و سختی به همسر و فرزندانش پیوست و در قبرستان بقیع کنار سبط رسول خدا، امام حسن، و فاطمه بنت اسد به خاک سپرده شد.
پی نوشت
[1] عمده الطالب وسرالسلسله وسردارکربلا، ص 34.
[2] مولد عباس بن علی، ص 38.
[3] ریاحین الشریعه، ج3، ص16.
[4] ام البنين سيدة نساء العرب، ص 12.
[5] العقیلة والفواطم، ص 119.
[6] بحارالانوار، ج42، ص93.
[7] تنقیح المقال، ج 3، ص 70.
[8] مقاتل الطالبیین، ص 90.
ام البنین علیها السلام از بانوان نمونه ای بودند که در مسیر ولایت با شجاعت ایستادند و همواره محبت اهل بیت را در دل داشتند. بعد از واقعه عاشورا نیز اول سوالی که از بشیر کرد سوال از امامش بود نه از فرزندانش. این علاقه او به امام حسین علیه السلام که تنها از رهبرش سخن به میان آورد، دلیل کمال معنوی اوست.