نفقه و مسکن

یکی از حقوق زن بر مرد، حق نفقه و مسکن هست.
خداوند متعال می فرماید:
لِینْفِقْ ذُو سَعَه مِنْ سَعَتِهِ وَ مَنْ قُدِرَ عَلَیهِ رِزْقُهُ فَلْینْفِقْ مِمَّا آتاهُ اللَّه [1]
در آیه اشاره به این دارد که کسانی که امکانات وسیعی دارند انفاق کنند و آنان که تنگدست هستند از آنچه خداوند انفاق کرده بدهند و هر کس به هر میزان توانایی دارد کمک کند.
سفارش به مرد شده است که باید از همه توانش برای فراهم کردن نفقه تلاش کند و از حقوق الزامی آنها است.
دوستی باید در محیط خانه باشد تا مرد و زن در کنار هم احساس رفاه نمایند. اگر چنین باشد انسان چنین احساس نمیکند که باید به یکی به زور مهریه بدهد یا مسکن تهیه کند و حق او را می دهد نه از آن جهت که حقی بر گردن دارد.
نفقه زن و فرزند هم تفاوتی دارد و آن اینکه فرزند تا زمان بلوغ واجب النفقه مرد است و اگر بعد آن بتواند از عهده خود برآید مرد وظیفه ای ندارد اما اگر زن وضعیت مالی خوبی هم داشته باشد باز هم ذمه مرد در برابر نفقه زن مشغول است.
چنانکه آمد خداوند میفرماید: لِینفِقْ ذُو سَعَه مِّن سَعَتِهِ وَمَن قُدِرَ عَلَیهِ رِزْقُهُ فَلْینفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ [2]
تا هر میزان می تواند مرد باید این کار را انجام بدهد و این ربطی به فقر مرد ندارد و حتی بعد از طلاق هم مزد باید تا زمان تمام شدن عده این حق را بدهد.
و یا حتی بعد از مرگ مرد، باید تا زمان عده وفات، حق نفقه و مسکن زن را ورثه او بدهند و اگر حامله باشد و طلاق صورت بگیرد و یا مرگ باید تا زمان به دنیا آمدن و شیر دادن این حق را داد.
أَسْكِنُوهُنَّ مِنْ حَیثُ سَكَنْتُمْ مِنْ وُجْدِكُمْ وَ لا تُضآرُّوهُنَّ لِتُضَیقُوا عَلَیهِنَّ وَ إِنْ كُنَّ أُولاتِ حَمْلٍ فَأَنْفِقُوا عَلَیهِنَّ حَتَّی یضَعْنَ حَمْلَهُنَّ فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَكُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَ أْتَمِرُوا بَینَكُمْ بِمَعْرُوفٍ وَ إِنْ تَعاسَرْتُمْ فَسَتُرْضِعُ لَهُ أُخْری‏ [3]

شخصی از امام صادق علیه السلام پرسید : حق زن بر مرد چیست ؟
امام فرمودند : تامین خوراک، غذا و پوشاک؛ و از نظر عاطفی ترش رویی نکند که اگر این کار را مراعات نمود حق او را به جا آورده است. که در ادامه روایت حضرت حتی مقدرا گوشت و لباس و .... تمام اینها را مشخص فرموده اند. [4]

و در ادامه اشاره شد به اینکه برای بهتر شدن زندگی چه کاری انجام دهیم.
که یکی از کارها این بود که کمک به همدیگر برای شیرین تر شدن زندگی صورت بگیرد. مثلا مرد به همسر در زندگی کمک کند.
در این زمینه اشاره شد به روایتی که :
عَنْ عَلِی ع قَالَ دَخَلَ عَلَینَا رَسُولُ اللَّهِ ص وَ فَاطِمَه جَالِسَه عِنْدَ الْقِدْرِ وَ أَنَا أُنَقِّی الْعَدَسَ قَالَ یا أَبَا الْحَسَنِ قُلْتُ لَبَّیكَ یا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ اسْمَعْ مِنِّی وَ مَا أَقُولُ إِلَّا مَنْ أَمَرَ رَبِّی مَا مِنْ رَجُلٍ یعِینُ امْرَأَتَهُ فِی بَیتِهَا إِلَّا كَانَ لَهُ بِكُلِّ شَعْرَه عَلَی بَدَنِهِ عِبَادَه سَنَه صِیامٍ نَهَارُهَا وَ قِیامٍ لَیلُهَا وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ تَعَالَی مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا أَعْطَاهُ اللَّهُ الصَّابِرِینَ وَ دَاوُدَ النَّبِی وَ یعْقُوبَ وَ عِیسَی ع یا عَلِی مَنْ كَانَ فِی خِدْمَه الْعِیالِ فِی الْبَیتِ وَ لَمْ یأْنَفْ كَتَبَ اللَّهُ تَعَالَی اسْمَهُ فِی دِیوَانِ الشُّهَدَاءِ وَ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِكُلِّ یوْمٍ وَ لَیلَه ثَوَابَ أَلْفِ شَهِیدٍ وَ كَتَبَ لَهُ بِكُلِّ قَدَمٍ ثَوَابَ حِجَّه ... [5]
که ثواب آن کمک را پیامبر ترسیم می کند که ثواب روزه و نماز در طول یک سال و ... حتی ثواب و اجر 1000 شهید را خواهد داشت!

ان شاء الله ادامه مطالب در جلسات بعد...

پی نوشتها:
[1] سوره طلاق آیه 7
[2] همان
[3] سوره طلاق آیه 6
[4] وسایل الشیعه ج 21 ص 513
[5] جامع الأخبار(للشعیری) ص 102

خلاصه ای از بیانات استاد طاهری در حلقه معرفت، مربوط به تاریخ 92/08/29