تأثیر جمعیت بر خانواده و کشور

08:21 - 1400/12/08

-برژینسکی، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا در سال ۲۰۰۹ در مصاحبه ای با وال استریت ژورنال در خصوص جمعیت ایران گفته بود: «از فکر کردن به حمله پیش دستانه به تأسیسات هسته ای ایران اجتناب کنید و گفتگوها با تهران را حفظ کنید و بازی طولانی مدتی را انجام دهید، چون زمان، آمارهای جمعیتی و تغییر نسل در ایران به نفع رژیم کنونی نیست»

تک فرزندی بهتر است یا چند فرزندی؟

با مطالعه و بررسی تاریخ زندگی بشر می توان چنین برداشت کرد که مسئله جمعیت یکی از اصلی ترین مؤلفه های اقتدار( سیاسی، نظامی، اقتصادی) و قدرت ملی هر کشور و حتی هر قوم و قبیله ای است بطوری که در تاریخ مواردی مشاهده شده است که بسیاری از جنگ ها، تصرفات، کشورگشایی ها و... به پشتوانه همین جمعیت صورت گرفته است؛ لذا بسیاری از کشورهایی که دارای جمعیت کمی بوده اند در اثر بروز جنگ و کشورگشایی نابود یا منحل گردیده و اثری از آنها دیده نمی شود.

امروزه بحث جمعیت آنچنان مهم و تأثیرگذار است که کشورهای استعماری و نظام سلطه و سرمایه داری از سالها و حتی قرن ها قبل برای کنترل و نفوذ خود بر روی این مسأله برنامه ریزی نموده اند. در زمانی بوسیله جنگ افروزی و برده داری و...، و در زمان حال با تأسیس سازمان بهداشت جهانی، سازمان غذا و دارو و آزمایش و شیوع بیماری های واگیردار و کشنده اقدام به اعمال سیاست های کنترل جمعیت می نمایند. همچنین در دهه های اخیر از طریق نفوذ فرهنگی و تغییر سبک زندگی در کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما سبب شده که دیدگاه و نظر خانواده ها نسبت به مسأله فرزندآوری و چند فرزندی دچار تغییر و تحول گردد و خانواده ها را به سوی بی فرزندی و تک فرزندی سوق دهد که این دیدگاه و رویه علاوه بر آسیب هایی که برای کشور دارد در وهله اول برای خود خانواده مشکلاتی را به همراه خواهد داشت.

تفاوت خانواده تک فرزندی و چند فرزندی
فارغ از فواید و معایبی که کثرت و کاهش جمعیت برای کشورها دارد، در درون خانواده ها نیز از لحاظ تک فرزندی و چند فرزندی فواید و معایبی وجود دارد؛ در اینجا به گوشه ای از این فواید و معایب اشاره می نماییم:
1-کودکانی که در خانواده‌های تک فرزند بزرگ می‌شوند، والدین نمی‌توانند آن‌ها را خوب تربیت کنند؛ اما در خانواده‌های دارای چند فرزند، پدر و مادر اغلب در امر تربیت موفق‌تر هستند؛ چون کودکان از بچه اول الگو می‌گیرند و سعی می‌کنند که مستقل باشند. بنابراین از نظر تربیتی مشکلی ندارند.

2-کودکان تک فرزند اگرچه ممکن است از شرایط رفاهی مطلوبی برخوردار باشند ولی برای رفع بسیاری از نیازهایشان متکی به والدین هستند و باید شرایطشان را با شرایط والدین هماهنگ نمایند و از طرفی هم والدین وقت بیشتری را باید صرف کنند؛ اما در خانواده های چند فرزند از آنجایی که فرزندان هم بازی دارند، والدین می توانند وقت کمتری را برای بچه قرار دهند چون بچه ها اگر فاصله سنی مناسبی داشته باشند خودشان این کمبود وقت را برای یکدیگر جبران می کنند، علاوه بر اینها در خانواده های پر جمعیت میزان همبستگی، روابط اجتماعی، روابط خانوادگی، اعتماد به نفس، پشتیبانی روحی و عاطفی، مسئولیت پذیری، هویت بخشی، عدم روزمره گی و تنبلی و.... ، بیشتر است.

3- بیشترین آسیب خانواده کم جمعیت را کودکان تک فرزند متحمل می شوند چرا که در بزرگسالی غیر از والدین هیچ پشتوانه و حمایت کننده ای ندارند، علاوه بر این کودکان تک فرزند در آینده با معضل نگهداری از والدین و انتظارات والدین از این فرزندان روبرو هستند.

4-در خانواده های تک فرزند، فرزندشان اغلب فاقد مهارت یا مهارت کمتری دارد و این بخاطر این است که چنین فرزندانی رغبت و انگیزه ای برای رقابت و یادگیری ندارند، بر خلاف خانواده های چند فرزند که فرزندانشان از سنین پایین به یادگیری مهارت از یکدیگر تمایل پیدا می کنند.

5-در خانواده های تک فرزند استرس و نگرانی بیش از حدی غالب است، زیرا والدین نسبت به آینده فرزندشان دچار استرس و اضطراب هستند و این استرس و اضطراب حتی به فرزندشان نیز منتقل می شود.

6- از آنجایی که تک فرزندها بیشتر با والدینشان در ارتباط هستند و همواره به کارهای پدر و مادر نگاه می کنند و از آنها الگو می گیرند، این ارتباط در بسیاری از موارد آسیب هایی از جمله بلوغ زودرس را به دنبال دارد که سبب اختلالات جنسی در فرزند می گردد، بر خلاف خانواده های چند فرزند که فرزندان در حال بازی با یکدیگر و در دوران کودکی خود بسر می برند.

موارد دیگری نیز وجود دارد که در اینجا به ذکر آنها بسنده می نماییم از جمله:
- احساس تنهایی در تک فرزندی برخلاف چند فرزندی است.
-بروز مسأله فرزند سالاری در تک فرزندها بر خلاف چند فرزندی که جایگاه و اقتدار والدین افزایش می یابد.
-در خانواده پر جمعیت فرزندان برای حضور در جامعه و جامعه پذیری زودتر آماده می شوند بر خلاف  خانواده تک فرزند که فرزندشان دارای استرس و اضطراب و خجالتی است.
-بروز مسأله شکاف نسلی در خانواده تک فرزند بیشتر و رایج تر است برخلاف خانواده چند فرزند.
-در خانواده پرجمعیت فرزندان کم کم نوعی رشد اخلاقی در آنها به وجود می آید و یاد می گیرند که گاهی به خاطر یکدیگر ایثار کنند و کوتاه بیایند بر خلاف خانواده تک فرزند که همه امکانات در اختیار او است.
- متأسفانه الگوی خانواده های کم جمعیت مبتنی بر الگوی فردگرایی است که در جامعه غرب متداول است و هر فرد فقط به خودش و نیازهایش فکر می کند بر خلاف خانواده پرجمعیت که مبتنی بر جمع گرایی است.

کلام آخر
با اینکه کشور در شرایط بد اقتصادی قرار دارد و همین سبب کمرنگ شدن انگیزه برای ازدواج و فرزندآوری در جوانان شده است ولی در کنار سیاست های حمایتی و تشویقی که مسئولین جهت ترغیب مردم برای ازدواج و فرزندآوری قرار داده اند، باید نسبت به عواقب و مشکلات ناشی از بحران کمبود جمعیت از سوی کارشناسان و متخصصان در حوزه جمعیت، بهداشت و... فارغ از وجود مشکلات اقتصادی، توضیح و تبیین صورت گیرد تا مردم نسبت به آسیب های آن آگاه گردند وگرنه در آینده با کمبود خانه سالمندان و افزایش هزینه نگهداری سالمندان بی سرپرست مواجه خواهیم بود.

رسول اکرم(صل الله و علیه و آله و سلم) : «هنگامی که زن باردار می‌شود، همانند روزه‌ دار شب زنده‌ دار و مجاهد در راه خدا با جان و مال است و هنگامی که وضع حمل نمود، آنقدر اجر و پاداش دارد که قابل توصیف نیست و اگر در این مدت از دنیا رود، همانند شهید است و زمانی که به نوزداش شیر می‌دهد، با هر مکیدن شیر به او اجر آزاد کردن یک اسیر از نسل حضرت اسماعیل(علیه السلام) را می‌دهند و تمام گناهانش آمرزیده می‌شود.» [اَمالی ، شیخ صدوق، ص 411]

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
1 + 16 =
*****