آمادگی برای استفاده از شب قدر

10:13 - 1401/02/01

- شب قدر را کسانی می توانند قدر بدانند که با آمادگی وارد آن شوند. هر اندازه آمادگی بیشتر باشد، فیض بیشتری نصیب انسان می شود.

انواع آمادگی برای شب قدر,ارزش شب قدر

شب قدر، ناب ترین فرصت معنوی برای ارتباط با خدای متعال و بهترین فرصت کسب فیوضات دنیوی و اخروی است که طبق فرموده قرآن کریم از هزار ماه ارزش بیشتری دارد و مقدرات یک‌ساله افراد تعیین و ثبت می شود. همین نکات کافی است که برای استفاده از این شب بی بدیل آماده شویم. در ادامه به انواع آمادگی های مورد نیاز برای استفاده از شبهای قدر اشاره می کنیم.

تمرکز بر روی هدف 
هدف، بسیار مهم است و آن، استفاده از بهترین فرصت عمر است پس مراقب باشیم هیچ کار و مشغله ای ما را از کوره به در نیاورد و ناامید یا غافل نکند. به عبارت دقیق تر سعی کنیم همه تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم. مثلاً اگر کسی از دوستان، اقوام، همکاران یا هر فرد دیگری، کاری کرد که عصبانیت ما را برانگیخت، با بهترین و آرام ترین شکل از کنار آن مسأله عبور کنیم؛ اگر زمینه تفریح غافل کننده یا بی فایده ای پیش آمد آن را کنار بزنیم.

خلاصه این که، تمرکز ذهنی خود را از ارتباط با خدا از دست ندهیم و اگر لحظه ای غافل شدیم به سرعت دوباره با ذکر یا عبادتی ارتباط را برقرار کنیم؛ با اذکاری مثل استغفار یا تلاوت سوره قدر و...

حساب و کتاب خود 
مرور حساب و کتاب عمر گذشته نسبت به حقوقی که بر عهده انسان است یکی از مهمترین کارهای مقدماتی مهیا شدن برای شب قدر است. پیشنهاد می شود قلم و کاغذی به دست بگیریم و حساب و کتاب عمر گذشته یا سال گذشته را وارسی کنیم و با همه تسویه حساب کنیم.

تسویه حساب با مردم 
حق الناس، یکی از مهمترین اموری است که باید رسیدگی شود؛ چه حق کسانی که زنده اند و چه حق کسانی که از دنیا رفته اند! حقوق نزدیکان و اطرافیانی که بیشتر با آنها در ارتباط هستیم را جدی بگیریم و حضوری یا غیرحضوری جویای رضایت باطنی‌شان نسبت به خود باشیم. بدهی مالی یا آبرویی یا معنوی که داریم تسویه کنیم و به هر صورت از صاحبان آن، رضایت، مهلت و حلالیت طلب کنیم.
می توانیم فکری هم برای حقوقی که احتمالاً ضایع کرده ایم و فراموشمان شده بکنیم. راهش «ردّ مظالم»[1] است.

حق خود 
به خودمان ظلم کرده ایم، بسیار هم ظلم کرده ایم! اگر موافق این مطلب نیستید کمی دقیق تر دفتر عمر پشت سرگذاشته را ورق بزنید. به هر صفحه که می رسید کمی تأمل کنید. سطرها را بکاوید و بر روی عبارتهای نوشته شده در تقویم عمر، دقت کنید و حرف به حرف، نفَس به نفَس پیش روید.

انجام داده ها و نداده ها را قضاوت کنیم: «بَلِ ٱلإِنسَٰنُ عَلَىٰ نَفسِهِ بَصِيرَة؛ [2] بلكه انسان خود به وضع خويش بيناست.» کافی است انسان خلوتی را غنیمت داند و بر کارنامه اش نظاره کرده و بیندیشد تا متوجه شود که چه بر سر خود آورده و چه حسرتی منتظر اوست!

حق خدا 
حق خدا، بی انتهاست؛ چراکه هیچ کسی حتی از عهده شمردن نعمت هایش بر نمی آید [3] چه رسد به اینکه شکرشان را به جا آورد؛ اما برای کسی که پشیمان و بی پناه است، تنها مأمن و مأوای رحمت و بخشش، درگاه خدای متعال است؛ چنان که خود می فرماید:

«قُل يَٰعِبَادِيَ ٱلّذِينَ أَسرَفُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِم لَا تَقنَطُواْ مِن رَّحمَةِ ٱللَّهِ إِنَّ ٱللَّهَ يَغفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُۥ هُوَ ٱلغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ؛ [4] بگو: اى بندگان من كه [با ارتكاب گناه] بر خود تجاوز كار بوده ايد! از رحمت خدا نوميد نشويد، يقيناً خدا همۀ گناهان را مى آمرزد؛ زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است.»

پشیمانی و عذرخواهی واقعی، به علاوه امیدواری فراوان به دریای رحمت و فضل الهی، بهترین سرمایه ای است که می توان در شب قدر به درگاه الهی آورد.

نورانیت دل 
در شب قدر، آسمانیان به زمین نازل می شوند و به شرط این که قلب انسان، پاک و نورانی و رقّت یابد نور ملکوتیان در آن انعکاس می یابد و رحمت الهی بر جانهایشان می نشیند.

حتماً دیده یا شنیده اید که ظروف مسی که زنگار گرفته اند را صیقل می دهند تا دوباره مثل روز اول، برّاق و زیبا شوند! خوب، وضع دل نیز همین طور است. باید از هین الان، دل را برای شب قدر آماده و صیقلی کنیم؛ اما چگونه؟

امام صادق علیه السلام می فرمایند: «إنَّ للقُلوبِ صَداءً كصَداءِ النُّحاسِ، فاجلُوها بالاستِغفارِ؛ [5] دل‌ها نيز همچون مس، زنگار مى بندند، پس آنها را با استغفار صيقل دهيد.»

نکته ای که در این باره وجود دارد این است که استغفار، معذرت خواهی از خداست؛ پس تا آنجا که ممکن است باید جدی و با توجه بیان شود تا زودتر و بهتر نتیجه دهد.

باز هم تفکر 
وجه تمایز انسان با دیگر موجودات، عقل و تفکر اوست. او می تواند با به کار انداختن آن و اندیشیدن در چرایی خلقت خود، خلقت عالم هستی و... و از جمله تفکر در اعمال و رفتار خود، گام‌های بزرگ را زودتر از دیگران بردارد.

به عبارت بهتر، کسانی که بهتر و بیشتر در اعمال خود و آنچه در سرای باقی پیش رویشان است اندیشیده‌اند ره صد ساله را یک شبه طی کرده و از افتادن در هزارتوی لذایذ کوتاه و موقت دنیا رهیده‌اند.

امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: «تَفَكُّرُ سَاعَةٍ خَيْرٌ مِنْ عِبَادَةِ سَنَةٍ إِنَّمٰا يَتَذَكَّرُ أُولُوا اَلْأَلْبٰابِ؛ [6] يك ساعت تفكر، از عبادت يك سال بهتر است «همانا صاحبان عقل و خرد متذكر می شوند.» [رعد؛ 19]»

راه، روشن است. انسان، اگر می خواهد قدم بردارد اول باید به اهمیت راه و ضرورتش بیندیشد تا برای حرکت، بی قرار شود. آن گاه، خواهی دید که خودجوش، نه تنها می رود بلکه می دود! چون فهمیده است که: «وَٱلسَّـٰبِقُونَ ٱلسَّـٰبِقُونَ أُوْلَـٰٓئِكَ ٱلمُقَرَّبُونَ فِي جَنَّـٰتِ ٱلنَّعِيمِ؛ [7] و سبقت گيرندگان [در كارهاى خير] سبقت گيرندگان [در گرفتن پاداش] اند. اينان مقربان اند. در بهشت هاى پر نعمت اند.»

پی نوشت
[1] مالی که به قصد جبران «حق الناس»های فراموش شده، با اجازه مجتهد، به فقیر می دهیم.
[2] سوره قیامت؛ آیه 14.
[3] «وَءَاتَىٰكُم مِّن كُلِّ مَا سَأَلتُمُوهُ وَإِن تَعُدُّواْ نِعمَتَ ٱللَّهِ لَا تُحصُوهَآ إِنَّ ٱلإِنسَٰنَ لَظَلُوم كَفَّار؛ و از هر چيزى كه [به سبب نيازتان به آن] از او خواستيد، به شما عطا كرد و اگر نعمت هاى خدا را شماره كنيد، هرگز نمى توانيد آنها را به شماره آوريد مسلماً انسان بسيار ستمكار و ناسپاس است.» سوره ابراهیم، آیه 34
[4] سوره زمر؛ آیه 53.
[5] عدّة الداعي: 249.
[6] بحار الأنوار, جلد۶۸, صفحه۳۲۷.
[7] سوره واقعه؛ آیات 10-12.

شاید به این نعمت فکر نکرده باشید، اما این که زمان شب قدر را می دانیم (هر چند یکی از سه شب) یعنی خدا به ما فرصت داده تا برای استفاده بیشتر از آن برنامه ریزی کرده و خود را آماده کنیم.

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
9 + 9 =
*****