کلام یعقوبی در عدم ازدواج دختران امام کاظم علیه السلام به وصیت حضرت، کاملا بی اساس بوده است.
یعقوبی در کتاب تاریخ خود نسبت به ازدواج نکردن دختران حضرت موسی بن جعفر علیه السلام می نویسد: «موسى بن جعفر وصیت کرد، دخترانش شوهر نکنند و هیچ یک از آنان شوهر نکرد، مگر «ام سلمه» که در مصر، به ازدواج قاسم بن محمد بن جعفر بن محمد در آمد، در این باره میان قاسم و خویشاوندانش جریان سختى پیش آمد، تا آن جا که قاسم قسم خورد، جز عقد موقتى که براى محرمیّت، در مسیر رفتن به حج بسته شده بود، منظورى نداشته است، سپس او را طلاق داد.»[1]
در پاسخ به کلام یعقوبی باید بیان کرد وصیتی که از حضرت علیه السلام صادر شده است، مغایر با ادعای یعقوبی می باشد. از طرفی دیگر امام معصوم می تواند، چنین کاری را با توجه به وجود شرایط خاص انجام بدهد و یک حکم ضروری را در یک زمان خاص توصیه بکند، هیچ اشکالی نیز به وجود نمی آید.
وصیت حضرت موسی بن جعفر علیه السلام
ابراهیم بن عبدالله نقل می کند، که حضرت هنگام وصیت جمعی از شیعیان را از جمله: اسحاق بن جعفر، ابراهیم بن محمد و جعفر بن صالح را بر وصیت خود شاهد گرفتند و نسبت به دخترانشان فرمودند: «شاهد مى‌گیرم شما را و این وصیّت من است که به فرزندم على (امام رضا علیه السلام) وصیت کرده‌ام، اگر مردى از شما خواست خواهرش را شوهر دهد، این حق را ندارد، مگر با اجازه و فرمان او (امام رضا) و دختران من نیز حق ندارند که یکى از خواهران خود را شوهر دهند و یا مادران آن ها و نه سلطانى، مگر این که با نظر و مشورت او (على) باشد. اگر بدون اجازه او به چنین کارى اقدام کنند، به راستى با خدا و رسولش مخالفت و در سلطنت او منازعه کرده‌اند. او به مصالح قومش در امر ازدواج آگاه‌تر است. اگر خواست به کسى شوهر دهد، شوهر مى‌دهد و اگر خواست رد کند، رد مى‌کند.»[2]
در این وصیت نامه، امام کاظم علیه السلام با صراحت به همه اطرافیان خود اعلام مى کند، که حجّت خدا بعد از او على بن موسى علیه السلام است و خواهران باید در هر کارى از جمله مسئله ازدواج از او اطاعت کنند و هر فردى را که على بن موسى مناسب دید، آنان با او ازدواج کنند؛ چرا که آن حضرت به مسائل ازدواج آگاه تر و به وضعیت بستگان آشناتر است. همچنین برخی از محققین کلام یعقوبی را مجعول و بی اساس عنوان کرده اند.[3]
در نتیجه حضرت موسی بن جعفر علیه السلام هرگز در وصیت خود توصیه به ترک ازدواج دختران شان نکرده اند و ادعای یعقوبی خلاف واقع و سنت است، علاوه بر آن بدون مدرک نیز می باشد. آن چیزی که در متن وصیت حضرت است این نکته می باشد، که بر ازدواج آنان حضرت رضا علیه السلام باید نظارت داشته باشند و بر آنان و امورشان ولایت دارند.
پی نوشت
[1] تاریخ یعقوبى، ج 2، ص 421.
[2] عیون الاخبار، ج 1، ص 26 و عوالم، ج 21، ص 475 و کافى، ج 1، ص 317.
[3] حیاه الامام موسى بن جعفر، قرشى، ج 2، ص 497.
وصیت امام کاظم علیه السلام در مورد ازدواج دخترانشان به این صورت است، که هیچ کس حق شوهر دادن آن ها را ندارد، مگر این که به اجازه و نظارت امام رضا علیه السلام باشد.