اصالت انسان با روح او است و با مرگ، روح باقی می ماند و خصوصیات اصلی انسان وابسطه به روح و همراه وی می باشند.
در بررسی حالات انسان با دوبعدی بودن او؛ یعنی بعد روحانی و بعد مادی اش مواجه می شویم، قرآن نیز در آياتی به دو ساحت داشتن انسان تاکید مي کند و در این رابطه می فرماید: «ثُمَّ سَوَّاهُ وَ نَفَخَ فِيهِ مِنْ رُوحِهِ؛[1] سپس خدا اندام انسان را موزون ساخت و از روح خويش در وی دميد.»
حال این سوال پیش می آید، که حقیقت انسان کدام یک از این دو بعد می باشد؟
آیاتی در قرآن، نشانگر این نکته هستند که حقیقت انسان به روح او می باشد، به عنوان مثال در سوره زمر می فرماید: «اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا؛[2] خداست آن که وقت مرگ، نفس های خلق را می‌گیرد» این آیه نشان می دهد، حقیقت انسان روح او است، با مرگ، خداوند آن را اخذ می کند و بدن بی جان می ماند و از بین می رود. در مورد شهدا نیز می فرماید: آن ها زنده هستند و حال آن که می بینیم بدن آن ها پوسیده است، بلکه این زنده بودن به خاطر اصالت روح و بقای روح آن ها می باشد.[3]
ارتباط عمیق بین روح و بدن
تعلّق و پیوند بین روح و بدن برقرار است به نام «ارتباط تدبیرى»؛ به این معنا که بدن مانند ابزار و وسیله اى در خدمت روح است و روح، کارها و تأثیرات خود را از طریق بدن انجام مى دهد و اداره و مدیریت و تدبیر بدن بر عهده نفس و روح مى باشد.[4]
در نتیجه انسان از دو بعد جسمانی و روحانی تشکیل شده و بین این دو ارتباط عمیقی وجود دارد، ولی چون اصالت با روح است با جدا شدن روح از بدن، این بدن نیز از کار می افتد و یا اگر عضوی از انسان جدا گردد، نقصی در روح به وجود نمی آید. فقط به خاطر ارتباط عمیقی که بین روح و بدن وجود دارد، روح نیز رنجیده خاطر می شود، از این رو انسان می تواند اهداء خون و یا حتی اهداء عضو نیز انجام دهد و از لحاظ عقلی و شرعی هیچ اشکالی به وجود نمی آید.
ولی باید جنبه های مادی و ژنتیکی آن را در نظر گرفت به این صورت که نوع گروه خونی باید یکسان باشد و این که خون انسان به لحاظ طبع و سیستم بدنی از جهت غلظت و علت های دیگر می تواند، مقداری با دریافت کننده متفاوت باشد و متخصصین در آزمایشگاه ها به این نکات توجه لازم را می نمایند. به عبارتی خصوصیات اصلی انسان همراه روح انسان هستند و با اهداء خون و عضو منتقل نمی شوند.[5]
پی نوشت
[1] سوره سجده، آیه9.
[2] سوره زمر، آیه42.
[3] سوره آل عمران، آیه169.
[4] الحكمة المتعاليه، ج8، ص382.
[5] التفسیر الکبیر، ج7، ص74.
اصالت انسان به روح او است و این روح، ارتباط عمیقی نیز با بدن دارد، ولی خصوصیات اصلی، متعلق به روح انسان می باشد و با انتقال عضو و اهداء خون منتقل نمی شوند.