به یقین هر عملی که انسان انجام میدهد، بازتابی دارد؛ ولی گاه به دلائلی بازتاب آن به تاخیر میافتد و این دلیل بر عدم جزای آن کار نیست.
انسانها علاوه بر اینکه دارای شرائط روحی و روانی مختلف هستند، زندگی آنها نیز از پیچیدگی خاصی برخوردار است، تا آنجا که نه تنها خود انسان از بسیاری از آنها بیخبر است؛ بلکه برخی از لایههای درونی انسان، بر ملائکه نیز پوشیده است.[1] تنها خداست که بر تمام اسرار درونی انسان آگاه است.[2] هر چند در برخی موارد، این اسرار را در اختیار برخی از انسانهای وارسته مانند پیامبران و امامان نیز قرار میگیرد.[3]
از طرفی یکی از سنتهای حتمی الهی، بازتاب عمل است؛ زیرا هر عملی، عکس العملی را به دنبال دارد.[4] به یقین توهین به مقدسات الهی، نیز آثار منفی و گاه غیر قابل جبران، در زندگی انسان میگذارد.
تفاوت در نوع بازتاب اعمال انسانها
گاهی برخی به محض جسارت و بیاحترامی، بازتاب عمل خود را دیده و متناسب با همان عمل، خداوند جزای کارش را به نمایش میگذارد؛ ولی در بیشتر موارد باز تاب عمل یا مخفی است و یا به دلائلی به تاخیر میافتد، بنابراین نمیتوان گفت که فلان شخص به امام معصوم علیه السلام، یا قرآن، جسارت کرد ولی هیچ اتفاقی برایش نیفتاده است!
موارد مخفی بازتاب عمل
در برخی موارد بازتاب عمل، برای انسان مخفی است، یعنی طوری طراحی میشود که خود شخص متوجه آن نمیشود، مانند از دست دادن لذتهای معنوی،[5] گرفتار شدن به فقر و تهیدستی و ضربه مالی، مبتلی شدن و حتی کوتاهی عمر[6] و در لحظه رفتن سختی جان دادن؛ همه اینها عقوبتهای الهی است که به دنبال آن جسارتها میآید.
موارد تاخیر عقوبت
هر چند جسارت و توهین سنگین است؛ ولی گاه خداوند متعال به دلیل مصلحتهایی، عذاب و گرفتاری آن را به تاخیر میاندازد، که به برخی از آنها اشاره میشود:
یک. تاخیر عقوبت، فرصتی برای بازگشت است.[7]
دو. در مواردی تاخیر عقوبت به خاطر کار خیری است که وی انجام داده است؛ هر چند فراموش کرده باشد.[8]
سه. تاخیر عقوبت به دلیل دعای مومن، یا پدر و مادری است که در حق او انجام داده است.[9]
سه. گاهی تاخیر عقوبت به دلیل حفظ حرمت پدر و مادر و اقوام است.[10]
چهار. گاهی نیز آنقدر جسارت سنگین است که دنیا ظرفیت عقوبت او را ندارد و به همین خاطر در آخرت به حساب او رسیدگی میشود.[11]
شش. در مواردی تاخیر عقوبت به دلیل وجود انسان مومنی در صلب و نسل اوست که در آینده به دنیا میآید.[12]
به هر حال نمیتوان گفت: هر کسی به محض توهین به مقدسات، باید منتظر عقوبت فوری در دنیا باشد؛ چون همه چیز در دنیا مهندسی شده نزد خداوند محفوظ است.
پینوشت:
[1]. مصباح المتهجد، شیخ طوسی، ج2، ص849.
[2]. سوره بقره، آیه284.
[3]. سوره جن، آیه26 و27.
[4]. سوره نبا، آیه26.
[5]. مصباح الشریعه، ص88.
[6]. سوره کهف، آیه80..
[7]. سوره اعراف، آیه187.
[8]. محاسن، برقی، ج1، ص290.
[9]. کافی، کلینی، ج2، ص510.
[10]. سوره کهف، ایه80.
[11]. رک، عدل الهی، مطهری، ص 198.
[12]. اعتقادات، صدوق، ص56.
به طور قطع اعمالی که انسان انجام میدهد، بازتابی دارد، بنابراین اگر کسی به مقدسات الهی توهین کند، مورد بازخواست و عقویت قرار خواهد گرفت؛ ولی خداوند مطابق با نظام احسن و مهندسی شده، گاهی عقوبت آن را به دلیل مصلحتهایی از جمله دعایی، کار خیری و... به تاخیر میاندازد.