«انقلاب یک تفسیر اسلامى و الهى است. ما انقلاب را یک تحوّل اخلاقى، فرهنگى و اعتقادى مى دانیم که به دنبال آن ها تحول اجتماعى، اقتصادى و سیاسى و آنگاه رشد همه جانبه ابعاد انسانها مىآید.»
از مهمترين علل مطالعه انقلابها، پی بردن به عواملي است كـه باعـث دگرگـوني يـا مانـدگاري انقلاب ميشود. ماندگاري انقلاب اسلامي، موضوعي است كه رهبر انقلاب اسـلامي بـه خـصوص در سالهاي اخير، روي آن، تاکید بسيار داشتند تا گروههاي مختلف فرهنگی آن را تـأمين كننـد.
در بيانـات رهبـرمعظم انقلاب همواره به اين نكته اشاره شده است كه بايـد انقـلاب و مانـدگاري آن، بـه عنـوان يـك هـدف و شاخص درنظر گرفته شود. "رهبري، مـردم و كارآمدي" سه عنصر اصلي است كه میتوان آنها را از اركان نگهدارنده انقلاب اسلامي نامید.
همین عناصرهم سبب شده تا از منظر تعاریف بینالمللی که انقلاب را دگرگونی بنیادین همراه با جنگ معرفی میکنند، انقلاب اسلامی وجه متمایزی از سایر انقلابها پیدا کند.
اکثریت قاطع تحولات سیاسی و انقلابهای رخ داده در طول تاریخ در قالب جنگ و خشونت رخ داده و مصادیق نقل و انتقال قدرت بدون توسل به جنگ واقعا نادر است. اما ندرت یا قلت رخداد یک حقیقت به معنی نفی یا استحاله آن نیست؛ از معدود انقلابهایی که بدون جنگ و خشونت به پیروزی رسید، انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی بود.
چه آنکه نیروهای انقلاب که اکثریت قاطع ملت ایران را تشکیل میدادند، در تظاهرات خیابانی آنچنان یکپارچه و متحد شعار «استقلال آزادی جمهوری اسلامی» را سر دادند که شاه و سلطنتطلبان چارهای جز تسلیم ندیدند و سرانجام شاه متواری شد و ارتش به ملت پیوست.
به تعبیر گویاتر آنچنان نبود که ملت ایران با توسل به قدرت قهریه، قدرت را به دست بگیرد، بلکه وحدت و انسجام آنان و حسن تدبیر امام راحل بود که شاه را ناامید نمود و ملت را به پیروزی رساند.
به طور کلی وجه عدم اتفاق نظر در درک مفهومى انقلاب، مربوط به پیچیدگى آن به عنوان یک پدیده اجتماعى است که به پیچیدگى و ناشناختگى انسان بازمى گردد.
به طور قطع این ماندگاری و این تغییر ساختار در مفهوم انقلاب، ذهن هر انسان بیدار را در رویکردهای عمیقِ علمی، معنوی و مادی اقناع میکند.
اما در پاسخ به مغرضینی که این وجوه برایشان کافی نیست، خوب است به تعدادی از خصوصیات انقلاب اسلامی در این خصوص اشاره کنیم:
1 ـ برخوردارى از پشتوانه عظیم فلسفه و فقه و معارف شیعه در طول هزار سال
2 ـ انقلاب اجتماعى همه جانبه همراه با تحول بنیادین در زندگى انسان ها
3 ـ استوارى بر پایه فرهنگ و اعتقاد و ایمان در مراحل اوج گیرى و سازندگى انقلاب
4 ـ بهره مندى از رویکرد ارزشى و هدف گیرى اصلاح مفاسد جهانى و بشرى
5 ـ حاکم سازى فرهنگ توحیدى به جاى فرهنگ الحادى و استبدادى
6 ـ شکل گیرى بر مبناى نظم و انضباط انقلابى.
با توجه به این خصوصیات است که انقلاب اسلامى یک تفسیر اسلامى و الهى بوده و به معنى زنده کردن دوباره اسلام است؛ چنان که رهبر معظم انقلاب مى فرماید: «انقلاب یک تفسیر اسلامى و الهى است. ما انقلاب را یک تحوّل اخلاقى، فرهنگى و اعتقادى مى دانیم که به دنبال آن ها تحول اجتماعى، اقتصادى و سیاسى و آنگاه رشد همه جانبه ابعاد انسانها مىآید.»