نقدی بر تحلیل آخرالزمانی جنگ روسیه و اوکراین

مساله اعتقاد به نجات بشر از ظلم و بی‌عدالتى و تبعيض، پيروزى حق و عدالت بر باطل و بی‌عدالتى و گسترش حكومت الهى كم و بيش بين تمام مكتب‌ها و ملت‌ها به ویژه اديان الهى مورد توافق می‌باشد، هر چند در تعیین خصوصيات و مصداق آن تفاوت دیدگاه وجود دارد.

به هر روی، اعتقاد به اینكه بشر روزى روى خوش و سعادت را در پايان تاريخ خود خواهد ديد، باوری است که بسیاری از انسان‌ها را به سوی شناخت موعود و منجی آخرالزمان سوق می‌دهد. اما مساله جنگ‌های آخرالزمان و تلاش‌های فراگیر برای تطبیق دادن آن با جنگ‌های دوران معاصر یکی از چالش‌های مباحث مهدویت به شمار می‌آید.

جنگ‌های پیاپی در آخرالزمان
سنت‌هاى تاريخى و وجود اختلاف و درگيرى مداوم ميان مردم یکی از دلائل حتمى بودن وقوع جنگ‌های خونین بوده که گاه اين جنگ‌ها، شرق و غرب را پوشش داده‌اند. روايت‏‌هاى مربوط به حوادث پیش از ظهور امام مهدى عليه السلام نیز گویای اجتناب ناپذیر بودن وقوع جنگ‌ها در شرق و غرب عالم می‌باشد[1] که البته تمرکز این جنگ‌ها بر منطقه غرب آسیا قرار گرفته است.[2] 

بی‌شک نابود شدن بخش وسیعی از ساكنان زمين و ويرانى كشورهاى صنعتى و باقى ماندن بخش بزرگى از جهان سوم، باعث به‏ وجود آمدن تغييراتى اساسى و بنيادى در مركز و محور قدرت‌هاى زمين خواهد شد.

تحلیل آخرالزمانی از جنگ روسیه و اوکراین
در میانه جنجال و درگیری‌های خونین میان روسیه و اوکراین، انتشار گفته‌های فرمانده‌ نظامیان روسیه در فضای مجازی، بازتاب‌های گوناگونی داشت. این فرمانده به سربازان خود از یاری رساندن مسیحیان و مسلمانان به حضرت عیسی و امام مهدی سخن می‌گفت و جنگ پیش آمده را میدان مناسبی برای محک باورهای دینی عنوان می‌کند.

از این رو برخی تحلیل‌گران بر این باورند که برای نخستین بار پیوند ایدئولوژی دینی مرکب از بنیادگرایی اسلامی- مسیحی با ملی‌گرایی جدید روسی در یکجا قابل ردیابی است. ترکیبی که وظیفه‌ای انسانی و ‌معنوی و آخرالزمانی برای خود قائل است.[3]

پیوند عیسی و امام مهدی علیه السلام
روايات اسلامى بر اين امر اتفاق دارند كه هنگام خروج امام مهدى عليه السلام، حضرت عيسى عليه السلام از آسمان فرود آمده و در نماز به آن امام اقتدا می‌كند. رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله فرمودند:«كَيْفَ أَنْتُمْ إِذَا نَزَلَ ابْنُ مَرْيَمَ فِيكُمْ وَ إِمَامُكُمْ مِنْكُمْ؛[4] چگونه‌ايد زمانى كه فرزند مريم فرود می‌آيد، در حالى كه امام شما فردى از خودتان است؟»

همچنین امام صادق علیه السلام فرمودند:«و يَنْزِلُ رُوحُ اللَّهِ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ ع فَيُصَلِّي خَلْفَهُ؛[5] روح اللّه عيسى بن مريم فرود خواهد آمد، پس پشت سر امام مهدی نماز می‌خواند.»

اقتداي عیسی به حضرت مهدى در نماز، اين معنى را می‌‏رساند كه هدف نهايى مردان الهى، پرستش و بندگى‏ خداست و حضرت عيسى به كمک حضرت مهدى می‌شتابد تا با برچيده شدن زمینه‌های ظلم و ستم، جامعه به سوى عبوديت و بندگى خدا سوق داده شود؛ زيرا كمال واقعى انسان در سايه پرستش و بندگى خداوند است.

این احادیث گواه بر بيعت حضرت عيسى با حضرت مهدى و به معناى پذيرفتن رهبرى ایشان است. فرود عیسی از آسمان صرفا براى یاری رساندن به حضرت مهدى و فراخواندن جهان مسيحيت به بيعت با آن حضرت می‌باشد و نه صرفا بیان‌گر دو فرمانده مبارز در جبهه حق بلکه فرماندهی و حکومت با امام مهدی خواهد بود.

خطای راهبردی تطبیق احادیث بر حوادث
عده‏‌اى با خواندن يا شنيدن چند روايت در علايم ظهور، آن‏ها را بر افراد يا حوادثى تطبيق می‌دهند. البته خود تطبيق روايات بر حوادث، آفت و آسيب نيست، بلكه آفت، مطالب و ادعاهايى است كه افرادى به صرف خواندن يک يا دو روايت و بدون بررسى آيات و روايات و مطالب تاريخى و قدرت تشخيص صحيح و سقيم روايات مطرح کرده و بدون داشتن تخصص به اظهارنظر می‌پردازند.

پيامد تطبيق، توقيت و تعجيل است و این توهم را برای افراد به وجود می‌آورد که هنگامه ظهور پس از حوادث تطبیق‌ داده شده، محقق خواهد شد. حال آنکه نشانه‌های حتمی و غیر حتمی ظهور با یکدیگر تفاوت دارد و بهره‌مندی از چنین روش تطبیقی، سبب سستی در باورهای مردم نسبت به اصل ظهور و ایجاد نوميدى و يأس در اثر عدم تحقق اتفاق ظهور خواهد شد.[6]

پی نوشت‌ها:
[1]. ابن طاووس، التشريف بالمنن، ص: 128.
[2]. معجم الأحاديث الإمام المهدي عليه السلام، ج‏2، ص: 107.
[3]. https://www.instagram.com/p/CdV6w2LomlZ/
[4]. ابن بطریق، عمدة عيون صحاح الأخبار، ص: 16.
[5]. صدوق، كمال الدين، ج‏1، ص: 331.
[6]. جعفری، انديشه مهدويت و آسيب‏ها، ص: 55-57.