برنامه اسلام حفظ کرامت انسانی و حفظ حریم های فردی و اجتماعی است، ولی در صورت تعدی و شکستن این حریم ها توسط اشخاص، براساس مصالح اسلام و مومنین، با این نوع اشخاص برخورد سختیمی شود.
احترام به انسان و حرام بودن قتل او در آيات مختلف قرآن کريم مورد توجه واقع شده است. حرمت قتل نفس را قرآن کريم در موارد مختلف مورد تاکيد قرار داده و آن را از گناهان بزرگ شمرده است.
از دیدگاه قرآن قتل انسان بی گناه به منزله قتل تمام انسان ها می باشد و نجات دادن يک انسان به منزله نجات تمام انسان ها در جامعه تلقی می شود. خداوند در قرآن می فرمايد:
«مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِي الْأَرْضِ فَکَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَميعاً وَ مَنْ أَحْياها فَکَأَنَّما أَحْيَا النَّاسَ جَميعاً؛[1] هر کس انسانی را بدون ارتکاب قتل يا فساد در روی زمين بکشد، چنان است که گويی همه انسان هارا کشته و هر کس انسانی را از مرگ رهايی بخشد، چنان است که گويی به همه مردم حيات بخشيده است.»
در نتیجه قرآن در آیات مختلف، اعلام می کند، اسلام با کشتار و خونريزی مخالف است. کشتن انسان بي گناه را آن قدر مذموم دانسته که به منزله کشتن تمام انسان ها می باشد، اسلام همه انسان ها را محترم شمرده و اصل را بر اين نهاده که همه مردم از شرافت انسانی برخوردارند و هيچ انسانی بی دليل حق تعدی و تجاوز به حقوق ديگران را ندارد و تنها ملاک برتری را تقوای الهی می داند.
برخی از افراد، قدر اين نعمت خدادادی را نمی دانند و از چتر حمايتی اسلام و قانون، خود را محروم می کنند و با ارتكاب جرم از شمول حمايت قانون و شرع خارج مى‌شوند.
شخص محارب(کسی که به قصد ارعاب و سلب آزادی و امنیت مردم سلاح می کشد) یکی از این افرادی است که خود را از حمایت اسلام خارج کرده است. اسلام با چنین افرادی مقابله می کند؛ زیرا اگر با چنین افرادی مقابله نشود، پیامدهای جبران ناپذیری بر جامعه مسلمین وارد می شود که از آن جمله موارد ذیل است:
1. حيات مردم به مخاطره مي افتد.
2. سکوت وعدم اقدام، موجب گستاخ تر شدن مجرمان و افراد لا ابالی می گردد.
3. موجب کشته شدن افراد بی گناه می شود.
4. موجب سلب امنیت و آرامش روانی مردم می شود.
با توجه به دلائل یاد شده اسلام باید با چنین شخصی مقابله کند؛ زیرا این شخص مرتکب جرم شده است و علاوه بر بیان قرآن، عقل نیز حکم می کند که شخص مجرم مستحق مجازات است.[2]
سیره اهل بیت در برخورد با محارب
حکمی که برای شخص محارب در سوره مبارکه مائده بیان شده است، علاوه بر بیان حکم، جنبه بازدارندگی نیز دارد، به همین خاطر اگر شخص محارب، از رفتار خویش قبل از اثبات حکم دست بردارد و توبه کند، حدود بیان شده در حق او جاری نمی شود.[3]
امیر المومنین علیه السلام در برخورد با خوارج نیز این‌گونه رفتار کردند؛ یعنی ابتدا قبل از اثبات حکم با ایشان به گفتگو پرداخت و زمانی که دید، امید توبه درآن ها وجود ندارد و به هیچ صراطی مستقیم نیستند، روند زندگی مسلمانان را به آشوب می‌کشند، با آنان وارد جنگ شد.[4]
در نتیجه اسلام در مرحله اول برای مردم جامعه احترام قائل است و برای کسی اجازه از بین بردن این حق را نمی دهد و در مرحله بعد حکم به مقابله با شخص محارب و مجرم می دهد و در این مقابله نیز ابتدا فرصت توبه می دهد سپس دست به مجازات می زند.
پی نوشت
[1] سوره مائده، آیه32.
[2] تروريسم از منظر اسلام و اسناد بين المللي، ص45.
[3] سایت آیت الله مکارم، حکم توبه محارب.
[4] اخبار الطوال، ص253.
اسلام حکم به مقابله با شخص محارب کرده است؛ زیرا شخص محارب با این کار خود، مصالح مومنین و مسلمانان را زیر پا می گذارد و مرتکب جرم می شود. چنین شخصی در صورت عدم توبه باید مجازات شود.