کشف علم ارزش است، نه نقض قوانین!

گفته می شود: اگر کسی قوانین دین و کشور را بتواند نقض کند مجازات می شود ولی اگر کسی بتواند قوانین علمی را نقض کند تقدیر می شود.

گوینده این مغالطه، تلاش می کند تا با این کلام به ظاهر زیبا، بین دین و علم تقابل ایجاد کرده و دین را مخالف آزادی وانمود کند.

در پاسخ به این مغالطه توجه به چند نکته ضروری است:

1- نقض قانون در هر جای دنیا امری نکوهیده است و همه مردم باید به قوانین منطقه خود احترام بگذارند، با این حساب، چگونه می توان نقض قوانین دینی را محکوم نکرد؟ مگر نه این است که باید به قوانین احترام گذاشت، پس چرا به قوانین دینی احترام نگذاریم؟

2- اکتشافات علمی و رسیدن به نظریه جدید، در هر علمی ارزشمند است و نمی توان اکتشاف علمی جدید را هر چند با دانسته های قبلی در تضاد باشد، با نقض قوانین مقایسه کرد. کشف علمی یک عمل مثبت و برای رشد علم و در راه تکامل دانسته های قبلی است و اصلا نقض علم معنا ندارد؛ بلکه معلوم می شود که دانسته های قبلی نادرست بوده است.

3- در هر جای دنیا که به اکتشافات جدید علمی جایزه می دهند و دانشمندان مورد تقدیر واقع می شوند، حتی اگر همان دانشمند بخواهد نقض قوانین کند، سخت کیفر می شود؛ پس معلوم می شود، این مقایسه کردن اساسی ندارد.

4- جدا کردن دین و علم از یکدیگر، خنده آور است چراکه انبیاء الهی حاملان علم بوده و به دریای علوم بی کران الهی متصل بوده اند؛ در دین اسلام نیز دانش آموزی و دانش جویی  بسیار مورد توجه بوده و نگاهی به قرآن و معارف روایی اسلام، گویای اهمیت فوق العاده علم در اسلام است.

5- قرآن کریم نسبت به ارزش علم و علم آموزی به صراحت می فرماید: «قُلْ هَلْ یسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ؛[1] بگو آیا کسانی که علم دارند و کسانی که علم ندارند یکسانند؟»

پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله نیز در ضمن روایتی علم آموزی را نه تنها یک امر مطلوب؛ بلکه آنرا بر هر مسلمانی واجب دانسته و فرمودند: «طَلَبُ العِلمِ فَريضَةٌ عَلى كُلِّ مُسلِمٍ، ألا إنَّ اللّه َ يُحِبُّ بُغاةَ العِلمِ؛[2] طلب دانش بر هر مسلمانى واجب است. بدانيد كه خداوند جويندگان دانش را دوست دارد.»

6- چگونه می توان دین اسلام را مخالف علم دانست و حال آن که پیام آور این دین می فرماید:

کسی که دوست دارد به آزادشدگان از آتش نگاه کند، باید به علم آموزان نظر نماید. قسم به کسی که جانم به دست اوست، هیچ دانشجویی (که در مسیر علم رفت و آمد می کند) نیست؛ مگر آنکه خداوند برای هر قدمش عبادت یکسال را می نویسد و برایش با هر قدمی که بر می دارد شهری در بهشت می سازد و در حالی که بر زمین گام می زند زمین برایش آمرزش می طلبد و او در حالی که بخشوده است، صبح و شام می کند و فرشتگان گواهی می دهند که دانش طلبان، آزاد شدگان خدا از آتشند.[3]

جمع بندی:
تقابل نمایی بین علم و دین، تلاشی فرومایه است و دین اسلام بر علم آموزی و دانش جویی، تاکید فراوان دارد و جایگاه ویژه عالمان در دین اسلام گویای اهمیت علم در این دین است.

پی نوشت‌ها:
[1] زمر، آیه9.
[2] الکافی، ج1، ص30.
[3] المحجة البیضاء، ج 1، ص 18.