جنگ‌های آینده فقط در محیط فناوری‌های مادی حبس نیست و کشوری می‌تواند بدون جنگ بر دشمن خود غلبه کند که ایدئولوژی و اصول بر حق خود را بر مردمان دیگر کشورها بچشاند.
'' ایالات متحده وارد جهانی می‌شود که در حال بی‌ثبات‌تر شدن است و «جهانی که شما در آن مأمور شده‌اید، پتانسیل درگیری جدی بین‌المللی بین قدرت‌های بزرگ را دارد و این پتانسیل در حال افزایش است نه کاهش»''
اینها سخنان مارک میلی، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح ایالات متحده در مراسم فارغ التحصیلی جمعی از دانشجویان آکادمی نظامی «وست پوینت» است.
این ژنرال آمریکایی در سخنرانی مفصل خود، از آماده شدن آمریکا برای تولد جهان چند قطبی خبر داده و از افزایش احتمال درگیری گسترده با قطب‌های جدید قدرت مثل روسیه و چین سخن به میان آورده است.
با نگاهی به وضعیت آمریکا به عنوان محور جهان تک قطبی در عرصه‌های نظامی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... به صحت سخنان این ژنرال آمریکایی می‌توان پی برد. حجم بالای بدهی خارجی آمریکا که رقم بی‌سابقه 200 تریلیون دلار را تجربه می کند[۱]، تورم، افزایش قیمت کالاهای مختلف، آمار بالای تعداد گرسنگان و افراد زیر خط فقر، آسیب‌های اجتماعی مانند خودکشی، مصرف مواد مخدر و تعداد بالای معتادین در این کشور و... همه نشان می‌دهد که اوضاع داخلی آمریکا به گونه‌ای نیست که همچنان الگوی جوامع دیگر باقی بماند.
در بعد خارجی نیز آمریکا با چالش‌های فراوانی درگیر است؛ هزینه‌های بالای جنگ‌های این کشور در افغانستان و عراق و فرسودگی سربازان آمریکایی به دلیل مدت زمان زیاد حضور این نیروها در پایگاه‌های آمریکا، افزایش استقلال نظامی، سیاسی و اقتصادی کشورها در مقابل آمریکا که به جرات پیدا کردن این کشورها به عرض اندام در مقابل آمریکا برمی‌گردد، ظهور قدرت‌های جدید جهانی مثل چین و روسیه که با رشد توامان اقتصادی و نظامی خود در سال‌های اخیر به رقیبی در خور توجه برابر آمریکا تبدیل شده‌اند. همین کشورها در راستای منافع ملی خود، سعی در جای پا باز کردن در کشورهای مختلف داشته تا از این طریق با سیاست‌های تک قطبی آمریکا به مقابله برخیزند. چین و روسیه نیز با اتخاذ روابط راهبردی در زمینه‌های مختلف اقتصادی، نظامی و ... با کشورهای دیگر، عرصه را برای آمریکا در سطح جهان تنگ‌تر کرده‌اند. حال آمریکا که نظم جهانی مبتنی بر تک قطبی را در خطر می بیند، درصدد است تا مانع این اتفاق شود.
این ژنرال آمریکایی در ادامه به تغییر قالب و شیوه جنگ‌ها در آینده اشاره می‌کند و از لزوم به‌روزرسانی تجهیزات نظامی سخن می‌گوید. به این جمله ایشان دقت کنید: رهبران ارتش فردا با تانک، کشتی و هواپیماهای رباتیک خواهند جنگید و بر هوش مصنوعی، سوخت‌های مصنوعی، مصنوعات سه بعدی و مهندسی انسانی تکیه خواهند کرد.
این توصیفی که این مقام نظامی آمریکا از جنگ‌های آینده دارد، حقیقتا با پیشرفت‌های تکنولوژیک به وقوع پیوسته کاملا همخوانی دارد. کشورها به سمت مهندسی جنگ می‌روند. اما نکته ای که وی از آن غافل شده و جایگاهی برای آن در جنگ‌های آینده در نظر نگرفته است، تقابل‌های ایدئولوژیک است. درست است که دنیا به سمت فناوری‌های نوین و... می‌رود، اما اینها همه در بخش مادی هستی اتفاق می‌افتد. نباید جایگاه تحول درونی افراد را نادیده گرفت. به عنوان مثال در دوران جنگ سرد و فروپاشی شوروی سابق، آیا آمریکا و غرب با توپ و تانک این اتفاق را رقم زدند یا با جنگ روانی و تبلیغات گسترده؟
بله؛ نکته‌ای که باید در کنار به‌روزرسانی تجهیرات جنگی در مواجهه‌های نظامی در نظر بگیریم، بحث تحول‌های درونی افراد است. چه بسا مردم آمریکا قبل از هر جنگی، خواستار تغییر ساختار سیاسی کشور خود شدند و با این کار اقدام به سرنگونی نظام فعلی کردند.
الزاما جنگ‌های آینده فقط در محیط فناوری‌های مادی حبس نیست و کشوری می‌تواند بدون جنگ بر دشمن خود غلبه کند که ایدئولوژی و اصول بر حق خود را بر مردمان دیگر کشورها بچشاند.
پی نوشت:
1 ) خبرگزاری مهر - https://b2n.ir/a90983