امروزه خانواده‌ها به جهت دوری از فرهنگ اصیل اسلامی با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند که با تمسک به زندگی اخلاقی و معنوی امام(ره) می‌توانند بر خیلی از مشکلات فائق آیند.
امام خمینی (رحمت الله) شخصیت بی نظیری است که با وجود رهبری مسلمین، رفتار ایشان در جامعه و خانواده بهترین الگو برای نسل امروز جامعه اسلامی است.
ایشان اخلاق را در مکتب بزرگانی؛ همچون میرزا جواد آقا ملکی تبریزی و مرحوم شاه آبادی شاگردی نمود و همنشینی حضرت امام با بزرگان اخلاق از او عارفی کامل و استاد اخلاق ساخته بود که کتاب چهل حدیث گواه بر این مدعاست.
در این بحث به چند نمونه از سیره اخلاقی ایشان اشاره می کنیم:
1- الگوی ساده زیستی
یکی از مشکلات عمده امروز در جامعه اسلامی، دوری از فرهنگ ساده زیستی و روی آوردن به زندگی تجملاتی و لاکچری است. امام (قدس سره) خانه کوچکی در جماران داشت که با وجود رهبری جامعه اسلامی از زندگی ساده‌ای برخوردار بود.
همسر امام از آغاز زندگی و پیوند مشترک چنین می گوید: «زندگی مرا با رفاه اداره نمی کردند. طلبه بودند و نمی خواستند دست پیش این و آن دراز کند. دل شان می خواست با همان بودجه کمی که داشتند زندگی کنند، ولی احترام مرا نگه می‌داشتند.»[1]
امام (قدس سره) یک نمونه بارزی از رهبری ساده زیست در دنیا شناخته شد که توانست الگوی مناسبی برای رهبران دنیا باشد. ایشان از خانه ساده جماران توانست تغییری در نظم جهانی ایجاد کند و حکومتی را تشکیل بدهد که متکی به هیچ ابرقدرتی نیست.
ایشان یک نظریه جدیدی از حکومتی را مطرح کرد که شعار نه شرقی، نه غربی را تشکیل می داد و ستون اساسی این حکومت، خدا و مردم بود که به حکومت ولایت فقیه تعبیر می‌شود.
2- اخلاق در خانواده
اخلاق در خانواده، زیربنای بسیاری از رفتارهای ما در بیرون از خانه است. آموزه های دینی ما توصیه اکیدی دارند بر خوش رفتاری در خانواده و به شدت از بدرفتاری برحذر می‌دارد.
در روایتی آمده است که به پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) خبر دادند که فلان شخص، زن خوبی است، روزها روزه دارد و شب‌ها عبادت می کند، ولی بداخلاق است و با زبانش، همسایگان را آزار می دهد. پیامبر فرمود: «لا خَیرَ فِیهَا، هِی مِنْ أهْلِ النَّار؛ هیچ خیر و خوبی در او نیست، وی اهل دوزخ است.»[2]
زندگی حضرت امام خمینی در خانواده، یک الگوی نمونه برای خانواده های امروزی است. نظم ایشان، خوش رفتاری با همسر و فرزندان و محبت ایشان به همسر، ساده زیستی و معنویت، توکل برخدا، نمونه هایی از اخلاق اسلامی در زندگی ایشان است که می تواند سرمشق زندگی ما در خانواده باشد.
همسری نمونه
زندگی سراسر نور امام خمینی (قدس سره) پر است از فضائل اخلاقی که هر کدام از آنها می‌تواند الگوی مناسبی برای زندگی ما باشد. حضرت امام با وجود اشتغالات کاری که داشتند با همسر خود رابطه عاطفی را حفظ نمودند.
نامه عاشقانه ایشان به همسر خود، نمونه ای از رابطه عاطفی ایشان با همسر خویش می باشد. خوش رفتاری ایشان با همسرشان و رعایت حال همسر در خانه از نمونه رفتار ایشان در زندگی است.
همسر امام در پاسخ به این پرسش که امام چگونه همسری است و در طول سال های زندگی با شما چگونه رفتار کرده، گفته است: «رفتار ایشان با من، بسیار خوب بوده است. من از ایشان، خیلی راضی هستم. همیشه احترام مرا داشته اند. هیچ وقت با تندی صحبت نمی کنند. اگر لباس و حتی چای بخواهند، می گویند: ممکن است، بگویی به من فلان لباس را بدهند! حتی گاهی خودشان چای خودشان را می ریزند. امام، محیط زندگی را و احترام به همسر و فرزندان را، بخشی از سلامت و سعادت جامعه آینده می دانند.»[3]
محبت به کودکان
امام خمینی (قدس سره) با وجود مشغله کاری و روح بلند معنوی که داشتند وقتی وارد خانه می‌شدند بسان یک پدری مهربان برای فرزندان و نوه های خویش بودند. ایشان کودکان را بغل می‌کردند و آنها را می بوسیدند واگر احیانا در سخنرانی خود کودکی گریه می کرد توجه ایشان را به خود جلب می کرد.
سید رحیم میریان نقل می کند: بچه ای برای امام گل آورده بود و می خواست پیش امام برود، من او را نزد امام بردم. امام گل را از او گرفت و او را در بغل گرفت و بوسید و بعد فرمودند: پولی به ایشان بده. من به امام عرض کردم: آقاجان، از این بچه ها زیاد می آیند و گل می آورند و می خواهند خدمت شما بیایند. امام فرمودند: تو از طرف من گل را از آنها بگیر و آنها را نوازش کن و یک چیزی هم به آنها بده که با دل خوش بروند.[4]
3- نظم امام (رحمة الله علیه)
یکی از اموری که باید در زندگی خانواده به آن اهمیت داد، داشتن نظم و برنامه در زندگی است. متأسفانه برخی خانواده‌ها به این امر توجه ندارند و باعث آسیب به زندگیشان می شود.
امام خمینی (قدس سره) در این زمینه می تواند الگوی شایسته برای خانواده های امروزی باشد. امام بزرگوار چه در زندگی خصوصی خانواده و چه در کشورداری انسانی کاملاً منظم و با برنامه بود. ساعت ایشان برای نماز شب همیشه برای وقت خاصی از شب کوک بود. همیشه نماز را سروقت اقامه می‌کردند.
مرحوم خانم دباغ که افتخار همنشینی با امام را در روزهای سرنوشت ساز حضور ایشان در نوفل لوشاتو داشت و از نزدیک با امام مأنوس بود، درباره نظم امام اینگونه تعریف می کند: «نظم در زندگی امام (رضوان الله علیه) در پاریس حتی روی برنامه و کار پلیس های فرانسه هم اثر گذاشته بود. من از داخل پنجره اتاقم که در منزل امام بود می دیدم که هنوز در منزل آقا باز نشده آنها از ماشین‌ها پیاده می شدند تا امام را بدرقه کنند. پلیس ها چند بار به برادرها گفته بودند ما اگر ساعتمان گاهی عقب جلو باشد از روی تنظیم وقت برای نماز، ساعت صحیح را می توانیم بفهمیم و این نظم برای آنها خیلی عجیب بود.»[5]
کلام آخر
سیره عملی امام خمینی (قدس سره) گمشده امروز خانواده‌ها است و انسان بایستی قبل از اینکه وارد جامعه اسلامی شود، خود را در خانواده به مکارم اخلاقی مزین کند. نحوه رفتار با همسر و فرزندان در خانه، خوش رفتاری با اعضای خانواده می تواند تمرینی برای موفقیت کارهای دیگر ما در جامعه باشد.
متاسفانه امروز جامعه ما به جهت دوری از فرهنگ اصیل اسلامی و روی آوردن به زندگی اشرافی و غربی از سیره امام (رضوان الله علیه) دور شده است. سیره امام در زندگی می تواند الگوی مناسبی برای خوشبختی و سعادت خانواده ها در زمینه اخلاق و رفتار با خویشان خود باشد.
بنابراین جامعه ما اگر بخواهد موفق بشود و زندگی آرامی را تجربه کند، باید سیره امام عزیز را مطالعه کرده و زندگی ایشان را الگوی خویش در زندگی قرار دهد.
پی‌نوشت:
1. پا به پای آفتاب، ویرایش دوم، ج 1، ص 50.
2. بحارالانوار، ج 71، ص 39.
3.همسرداری در آیینه رفتارامام خمینی، مجله طوبی، خرداد1386، شماره18.
4. پدر مهربان، ص 1 - 26.
5. برگرفته از کتاب برداشت‌هایی از سیره امام خمینی، ج 2.
رفتارامام(ره) درخانواده، بهترین الگو برای نسل امروز جامعه اسلامی است. ایشان در زمینه اخلاق و تربیت سیاست و اجتماع بهترین الگوی برای ما می باشد. تمسک به سیره آن بزرگوار درهمه زمینه ها، ضرورتی است انکارناپذیر.