غریزه جنسی از نیازهای ذاتی انسان است؛ به طوری که این نیاز در ردهی نیازهای جسمانی یا نیازهای حیاتی اولیه قرار داده شده است؛ اما برخی از مطرح نمودن و صحبت کردن درباره آن احساس شرم و گناه میکنند.
ازدواج در منطق قرآن کریم زمینهساز ایجاد آرامبخشترین رابطهها و آغازگر زندگی خانوادگی همراه با مودت و رحمت است. خداوند متعال کارکرد این سنت نبوی را چنین تبیین میفرماید: «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَة إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ»؛[1] «و از نشانههای او اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد. در این نشانههایی است برای گروهی که تفکّر میکنند!»
حال هنگامی که برخی از روند زندگیها را مشاهده میکنیم، میبینیم آنگونه که افراد توقع دارند، خوب پیش نمیرود و بعضی از زوجها به حالتی از ناباوری و سرخوردگی زناشویی میرسند.
سرخوردگی زناشویی، کاهش تدریجی دلبستگی عاطفی است که شامل کاهش توجه در رابطه با همسر، بیگانگی عاطفی و افزایش نوعی بیعلاقگی و بیتفاوتی نسبت به همسر است که در مواردی نهچندان اندک نتیجهای جز طلاق و جدایی ندارد.
ازاینرو در این نوشتار میکوشیم برخی از عوامل ناتوانیهای جنسی و سردمزاجی در زندگی زناشویی را ذکر کنیم.
اهمیت روابط جنسی رضایتبخش
مطالعات نشان میدهد یکی از مهمترین عوامل خوشبختی در زندگی زناشویی و کیفیت زندگی خوب، روابط لذتبخش جنسی است. اهمیت روابط جنسی رضایتبخش تا به آن حد است که متخصصین معتقدند نارضایتی جنسی، که مولود اختلال در نحوهی عملکرد مرد یا زن هست، عامل بیش از 70 درصد اختلافات شدید خانوادگی است.
روابط زناشویی سودمند موجب میشود همسران برای حفظ زندگی و بهرهمندی از لذت حاصل از صمیمیت آن، بسیاری از مشکلات را به راحتی تحمل کنند؛ ولی نبود یک رابطهی جنسی لذتبخش، زمینه را برای دامن زدن به مشکلات جزئی و تبدیل آن مشکلات بزرگ مهیا میسازد؛ چنانکه «رزن گراندن» و همکاران وی سال 2004 در پژوهشی بیان کردند که رضایتمندی در روابط زناشویی، مؤلفهی بسیار مهمی در روابط وفادارانه است.[2]
در زمینه رابطه جنسی میتوان گفت اگرچه زندگی زناشویی سعاتمندانه فقط تا اندازهای مربوط به رابطه جنسی است، ولی این رابطه ممکن است از مهمترین علل خوشبختی یا عدم خوشبختی در زندگی زناشویی باشد؛ زیرا اگر این رابطه قانعکننده نباشد، منجر به احساس محرومیت، ناکامی و عدم احساس ایمنی (به خطر افتادن سلامت روان)، و در نتیجه از هم پاشیدگی خانواده میشود. [3]
برخی از عوامل اختلال در روابط جنسی
بسیاری از مطالعات نشان میدهد که زوجها، بالقوه و پنهانی، تعارضاتی پیرامون مسائل جنسی دارند، اما آن را به عنوان یک راز تلقی، و از بیان آن اجتناب میکنند.
تمایلات جنسی نیز نقش مؤثری در روابط زوجین ایفا میکند. بیتوجهی به تمایلات جنسی در بیشتر مواقع موجب بروز اختلال در روابط جنسی و عدم رضایتمندی جنسی زوجین میشود.
رضایتمندی جنسی، تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله استرسهای شغلی، کشمکشهای روابط زوجین، سطح تحصیلات و فرهنگ، مشکلات اقتصادی، سازشهای اخلاقی و جنسی، و مشکلات و بیماریهای جسمی و روانی طرفین قرار دارد.
برخی از عوامل ناتوانی و سردمزاجی جنسی
باید توجه داشت که برخی از افراد به دلایل گوناگون دچار ناتوانیهای جنسی و سردمزاجی هستند و قادر به ارضای مطلوب نیازهای جنسی همسر خود نیستند. این وضعیت در طولانیمدت آسیبزاست و هر یک از زوجین باید با شناخت، شجاعت و صداقت به این مشکل توجه کنند.
در اینجا مناسب است که چند عامل سردمزاجی را بیان کنیم:
1. ناراحتیهای عصبی
ناراحتیهای عصبی مهمترین دلیل سردمزاجی است. زوجین سعی کنند از بروز تنشها جلوگیری کنند.
2. تغذیه نامطلوب
تغذیه نامطلوب، افراد را به سوی سردمزاجی سوق میدهد. بهتر است زوجین با استفاده از غذای مقوی و مفید، خود را تقویت کنند.
3. برخی عوامل روحی –روانی و تربیتی
این عوامل (مانند خجالتی بودن، اضطراب و نگرانی) میتواند زمینهساز سردمزاجی باشد. پس سعی شود این حالت را با همدلی و موعظههای شیرین دوطرفه برطرف کنند.
4. خستگی مفرط بدن
خستگی مفرط بدن و ورزشهای زیاد، قوای جنسی را کاهش میدهد.
5. اختلالات و بیماریهای غده پروستات
بیماریهای غده پروستات تنها یک بیماری نیست؛ بلکه موجب سردی جنسی نیز میشود.
6. برخی بیماریهای مزمن
برخی بیماریهای مزمن مثل هیپوتیروئید، آمفیزم (مشکلات ریوی)، صرع و افسردگی، و استعمال داروهای آن، به صورت منظم در طولانیمدت میتواند روی تمایلات جنسی تأثیر بگذارد.[4]
در این گونه موارد زوجین باید از طریق مشورت با افراد متخصص، مانند روانپزشک، روانشناس، متخصص غدد، متخصص زنان، متخصص کلیه و مجاری ادرار و مشاوره خانواده به حل و فصل آن بپردازند. سردمزاجی یکی از شایعترین اخلالها در فرایند فعالیت غدد جنسی است و اغلب جنبه روانی دارد.[5]
در پایان باید بیفزاییم که زوجین میتوانند با مطالعه کتابهای متعددی که در زمینه ازدواج، دوران نامزدی و عقد و مسائل مرتبط با آن تدوین شده، هم گزینش صحیح و انتخاب درستی داشته باشند و هم با افزایش اطلاعات امور جنسی، مانع بروز بسیاری از اختلافات خانوادگی و زناشویی و سبب کاهش آمار طلاق شوند.
پینوشت:
[1]. سوره روم: آیه 21.
[2]. اختلالات جنسی، ص 11.
[3]. بهداشت روانی، ص70.
[4]. مهارتهای روابط جنسی زناشویی، ص 54.
[5]. بحران زندگی زن، ص 18.