قدرت عجیب و خارق العاده‌ای امیرالمومنین علیه‌السلام مورد پذیرش بیشتر مسلمانان و علمای اسلامی اعم از شیعه و سنی بوده و و روایات نقل شده در این باب را پذیرفته‌اند. این احادیث تا زمانی که دارای محتوای غالیانه نداشته باشد و در مضامین آن‌ها محذور عقلی نباشد، قابل پذیرش و تایید است.
دریای کرامت و فضائل اهل بیت علیهم‌السلام عمیق و گسترده است. این کمالات بیشتر جنبه معنوی داشته و از دایره مشاهده حسی خارج است. گاهی نیز فضائل اهل بیت علیهم‌السلام به صورت امری محسوس و مشاهده‌پذیر نمایان می‌شود. قدرت بدنی بالا از جمله خصوصیات شگفت‌آور امیرالمومنین علی علیه‌السلام است که در میان ائمه نظیری ندارد. رشادت‌های فراوان حضرت در جنگ‌های صدر اسلام به ویژه در ماجرای کندن در قلعه خیبر از جمله شگفتی‌های قدرت عجیب امام علیه‌السلام است.
قدرت عجیب امیرالمومنین در دوران کودکی
در منابع اسلامی روایات و داستان‌های شگفتی از دوران کودکی امیرالمومنین علیه‌السلام نقل شده که نشان دهنده قدرت عجیب و خارق العاده امام است.
مرحوم ابن آشوب در کتاب «مناقب آل ابی‌طالب» نقل می‌کند:
«زمانی كه حضرت علی عليه‌السلام در گهواره بود، ماری را ديد كه قصد نيش زدن آن حضرت را دارد. دستان امام بسته بود، ولی حضرت دست خود را خارج نموده و با آن گردن مار را گرفت و چنان فشرد كه انگشتانش به داخل بدن مار فرو رفته و مار در چنگ آن حضرت جان سپرد. وقتی مادر امام سررسيد و مار را در دست فرزند ديد، خطاب به امیرالمومنین گفت: «كَاَنَّكَ حَيْدَرَةٌ؛ گويا تو يک شير خشمگين هستی!»[۱]
برخی معتقدند همین داستان موجب شد که حضرت در جنگ خیبر خود را چنین معرفی کنند:
«اَنَا الّذي سَمَّتْني اُمي حَيْدَرَة؛[۲] من همان كسی هستم كه مادرم مرا حيدر (شير) خوانده است.»
داستان‌های دیگری نیز از قدرت امیرالمومنین در کودکی نقل شده است؛ مانند اینکه حضرت سنگ بزرگی را با یک دست از بالای کوهی به پایین می‌آوردند، در حالی که چندین مرد بزرگ با یکدیگر توانایی برداشتن آن را نداشتند.[۳]
نحوه‌ی برخورد و مواجهه با روایات بیان‌گر قدرت امیرالمومنین
بی‌گمان نمی‌توان ادعا کرد تمام روایاتی که درباره کرامات اهل بیت علیهم‌السلام به دست ما رسیده، صحیح و معتبر است؛ اما انکار احادیث به صرف ضعف سندی و رجالی نیز همواره صحیح نیست. در اعتبار یک روایات تنها نمی‌توان به سلسله راویان حدیث توجه کرد؛ عوامل مختلفی در این مسئله دخالت دارد. یکی از بهترین راه‌ها برای کسانی که در این زمینه تخصص ندارند رجوع به دانشمندان و محدثان بزرگ شیعه است.
بسیاری از علمای شیعه کتاب مناقب آل ابی‌طالب و روایات آن را در زمینه نقل فضائل اهل بیت علیهم‌السلام معتبر دانسته‌اند. مرحوم علامه مجلسی بر این کتاب اعتماد کرده و احادیث آن را در بحارالانوار انعکاس داده و ابن شهر آشوب را فردی در نهایت وثاقت و جلالت معرفی می‌کند.[۴] از علمای اهل سنت نیز برخی روایات این کتاب را پذیرفته و روایات آن را نقل کرده‌اند.[۵]
عدم مخالفت روایات قدرت امام علی با عقل
نکته‌ی دیگر نسبت به روایات ذکر شده برای امیرالمومنین و هر روایت دیگری عقلانی بودن آن است. اگر کرامتی از ائمه نقل می‌شود که از لحاظ عقلی محال بوده و نمی‌توان امکان آن را پذیرفت، بدون شک آن روایت جعلی است و نباید به آن اعتنا کرد؛ اما در روایات ذکر شده مطلب خلاف عقلی مشاهده نمی‌شود، هیچ بعید نیست که یک نوزاد به اذن و قدرت خداوند بتواند یک مار را از پای درآورد؛ همان طور که حضرت مسیح در گهواره به اذن خداوند سخن می‌گوید.
غیرغالیانه بودن روایات قدرت امیرالمومنین
نکته‌ی بعدی نسبت به روایات فضیلت اهل بیت علیهم‌السلام مسئله غلو است. حدیثی که شأنی خدایی و غیر بشری برای اهل بیت ثابت کند، باطل بوده و صحت ندارد. خود اهل بیت علیهم‌السلام همواره شیعیان را از اعتقاد به آموزه‌های غالیانه پرهیز داده و خود را بنده‌ی خدا معرفی می‌کردند.
یکی از یاران امام صادق علیه‌السلام به نام صالح بن سهل، اعتقاد به ربوبیت امام صادق علیه‌السلام داشت. روزی امام به او نگاهی کرد و فرمود:
«ای صالح! به خدا سوگند که ما بنده و مخلوق خدا هستیم و پروردگاری داریم که او را عبادت می‌کنیم و اگر او را عبادت نکنیم، او ما را عذاب خواهد کرد.»[۶]
اینکه برای امیرالمومنین علیه‌السلام قدرت زیاد و خارق العاده‌ای قائل باشیم؛ هیچ تنافی با بنده بودن و انسان بودن امام ندارد و باوری غالیانه به شمار نمی‌رود.
نتیجه
با چند ملاک از جمله توجه علما و محدثان، عقلانی بودن و غیرغالی بودن مضامین روایت می‌توانیم در مورد صحت و سقم یک حدیث نظر بدهیم. روایاتی که در باب قدرت امیرالمومنین علیه‌السلام نقل شده هم در میان شیعه و هم در میان اهل سنت شهرت داشته و مطلب خلاف عقل یا غلو آمیز نیز در آن‌ها دیده نمی‌شود، بنابراین تا زمانی که دلیل قطعی بر انکار آن‌ها نداشته باشیم، پذیرش آن‌ها صحیح است.
پی‌نوشت
[۱] مناقب(شهرآشوب)، ج۲، ص۲۸۷ و ۲۸۸.
[۲] دیوان امام علی علیه‌السلام، ج۱، ص۲۱۶.
[۳] مناقب(شهرآشوب)، ج۲، ص۲۸۹.
[۴] بحارالانوار، ج۱، ص۲۹.
[۵] کتاب‌شناسی مناقب آل ابی‌طالب نرم افزار نور.
[۶] بحارالانوار، ج۲۵، ص۳۰۳.