اطلاق خلیفه به ابوبکر توسط حضرت زهرا!

برخی برای اثبات خلافت ابوبکر از منابع اهل سنت روایاتی را نقل کرده اند که از زبان حضرت فاطمه زهرا سلام الله نقل شده که خطاب به ابوبکر می فرماید: «یا خلیفة رسول الله». می گویند: بر اساس این روایات، دختر پیامبر صلی الله علیه وآله، ابوبکر را خلیفه رسول خدا می داند و به او احترام می گذارد و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم که معصوم است و خطا نمی کند!

در پاسخ باید گفت:

آنچه که به آن استناد شده فقط در منابع اهل سنت آمده و برای شیعه حجیت ندارد؛ بر اساس آن چه از تعابیر حضرت فاطمه سلام الله علیها در خطاب به ابوبکر آمده، خلاف این ادعا را نشان می دهد. خطبه فدکیه که در منابع زیادی از اهل سنت نیز نقل شده[1]، گویای این است که مدعای شبهه کننده، نمی تواند صحت داشته باشد.

 حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها در بخشی از این خطبه می فرماید: «یابْنَ اَبی‌قُحافَةَ! اَفی كِتابِ اللَّـهِ تَرِثُ اَباكَ وَ لااَرِثُ اَبی؟ لَقَدْ جِئْتَ شَیئاً فَرِیّاً، اَفَعَلی عَمْدٍ تَرَكْتُمْ كِتابَ اللَّـهِ وَ نَبَذْتُمُوهُ وَراءَ ظُهُورِكُمْ؛[2] ای پسر ابی‌قحافه،آیا در کتاب خداست که تو از پدرت ارث ببری و من از ارث پدرم محروم باشم. امر تازه و زشتی آوردی، آیا آگاهانه کتاب خدا را ترک کرده و پشت سر می‌اندازید.»

در بخش دیگر این خطبه نیز حضرت چنین شکوه می کند: «هذا اِبْنُ اَبی قُحافَةَ یبْتَزُّنی نِحْلَةَ اَبی وَ بُلْغَةَ ابْنَی! لَقَدْ اَجْهَرَ فی خِصامی وَ اَلْفَیتُهُ اَلَدَّ فی كَلامی؛[3] این پسر ابی‌قحافه است كه هدیه پدرم و مایه زندگی دو پسرم را از من گرفته است، با كمال وضوح با من دشمنی كرد، من او را در سخن گفتن با خود بسیار لجوج و كینه‌توز دیدم.»

حضرت در این جملات ابوبکر را خلیفه رسول خدا خطاب نکرده و او را با کنیه، خطاب می کند. همچنین اگر بگوییم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها خلافت ابوبکر و جانشینی پیامبر توسط او را پذیرفته باشد، چه معنا دارد که از او ناراضی باشد و او را لجوج و کینه جو خطاب کند؟!

از طرفی دیگر روایات بسیاری در منابع اهل سنت وجود دارد که حاکی از نارضایتی ایشان، نسبت به غصب خلافت است؛ بخاری در معتبرترین کتاب اهل سنت تعدادی از این روایات [4] را نقل می کند و می نویسد: «فَغَضِبَتْ فَاطِمَةُ بِنْتُ رسول اللَّهِ صلي الله عليه وسلم فَهَجَرَتْ أَبَا بَكْرٍ فلم تَزَلْ مُهَاجِرَتَهُ حتي تُوُفِّيَتْ؛[5] فاطمه دختر رسول خدا از ابوبكر ناراحت و از وی روی گردان شد و اين ناراحتی ادامه داشت تا از دنيا رفت.»

بدون شک نمی توان اعتراض حضرت زهرا سلام الله علیها و عدم رضایت او با آن کیفیت را به خاطر چند درخت خرما دانست؛ چرا که ایشان نگاهی دنیایی نداشتند. ایشان آن بانویی است که حتی در شب عروسی خود پیراهنش را تقدیم فقرا می کند و معصومه ای که برترین بانوی جهان و سرور زنان بهشتیان است، چه نیاز به فدک داشت؟

فریادهای حضرت فاطمه بر غصب جانشینی پیامبر صلی الله علیه وآله و گمراه کردن راه هدایت بود. زمانی که زنان مهاجر و انصار به عیادت او رفتند، فرمود:

«وَیْحَهُمْ اَنّى زَعْزَعُوها عَنْ رَواسِی الرِّسالَةِ وَ قَواعِدِ النُّبُوَّةِ وَ الدَّلالَةِ، وَ مَهْبِطِ الرُّوحِ الاَمِینَ وَ المطّلعِینِ بِاُمُورِ الدُّنْیا وَ الدِّینِ؛[6] واى بر آنها چگونه خلافت را از کوه هاى محکم رسالت، و شالوده هاى متین نبوّت و رهبرى، و جایگاه نزول وحى و جبرئیل امین، و آگاهان در امر دنیا و دین، کنار زدند؟»

حضرت در ادامه فرمود: «بزرگان قوم گمان دارند کار نیکو انجام می دهند، آگاه باشید آنان خود برپا دارنده فساد هستند.» این تعابیر به روشنی گویای این است که جگر گوشه پیامبر به جریان خلافت معترض بود و نمی توانست، این جریان باطل را بپذیرد.

جمع بندی
ابوبکر با غصب جانشینی حضرت امیرالمومنین علیه السلام و غصب فدک که هدیه پیامبر صلی الله علیه وآله به حضرت فاطمه سلام الله علیها بود، مورد غضب اهل بیت قرار گرفت و حضرت زهرا سلام الله علیها طبق روایات متعدد در منابع اهل سنت از شیخین راضی نبود و با همین نارضایتی نیز از دنیا رفت. با توجه به عصمت حضرت زهرا سلام الله علیها، نمی توان این نارضایتی را به دلیل منافع شخصی دانست؛ اعتراض او و اصرارش بر مخفی ماندن قبر و عدم حضور دیگران[7] در تشیع جنازه یگانه دختر پیامبر صلی الله علیه وآله، اعتراض به اصل حاکمیت و خلافت ابوبکر است.

پی نوشت:
[1] https://b2n.ir/m36234
[2] خطبه فدکیه
[3] همان.
[4] https://b2n.ir/a26156
[5] صحيح البخاري، ج 3، ص 1126، ح2926، باب فَرْضِ الْخُمُسِ.
[6] بحار الأنوار، ج43، ص159.
[7] بحار الأنوار  ج43 ص214