آپارتاید یا تبعیض نژادی از مشخصههای شناختهشده در جامعه آمریکاست. با وجود اینکه امریکا خود را مهد دموکراسی و حقوق بشر معرفی میکند؛ سیاهپوستان که بخش بزرگی از جامعۀ این کشور هستند، همواره دچار تبعیض بودهاند.
آمریکاییهای آفریقاییتبار بیش از یک قرن است که با فراهمشدن هر فرصت سیاسی در امریکا، به اعتراض دست زده و در تلاش برای دستیابی به حقوق برابر با سفیدپوستان برآمدهاند. این مبارزات بهویژه از دهۀ 1960 فراز و نشیب زیادی را در روابط جامعه سیاه پوستان با حاکمیت آمریکا در پی داشته است. کشتهشدن "مایکل براون" و "جورج فلوید" به دست پلیس امریکا از جمله اتفاقاتی بوده که واکنش گسترده و خشم عمومی سیاهان امریکا را علیه سیاستهای تبعیض نژادی حاکمیت این کشور برانگیخت.
حال پرسش اصلی این است که علل و انگیزههای تجدید حیات و گسترش اعتراضهای سیاه پوستان در چند سال گذشته در جامعۀ امریکا چیست؟ بر اساس نظریۀ بسیج منابع (چارچوبسازی و ساختار فرصت سیاسی) این فرضیه به آزمون گذاشته میشود که جنبش سیاهان درنتیجۀ همنوایی اهداف فردی و اهداف جنبش، وجود نارضایتیهایی چون نژادپرستی و تبعیض نهادمند، جایگاه اجتماعی و اقتصادی ضعیف و نابرابر سیاهان در جامعۀ امریکا و همچنین فرصتهای سیاسی چون قانون حقوق مدنی، قانون حق رأی، انتخابات و افزایش تعداد مقامات سیاهپوست فعال و بدینترتیب زمینه برای کنش جمعی سیاهان فراهم شده است. در همین زمینه ارائه توضیحات تکمیلی لازم است.
ماهیت نظام آمریكا، ماهیتی است كه بر غصب، كشتار، منفعتطلبی كاسبكارانه، زور گویی و بی عدالتی شكل گرفته و فرایند چنین نظامی غیر قابل اطمینان بودن، پیمان شكنی، و سلطه است. این امر ریشه در تاریخ این كشور داشته و در كشتار سرخ پوستان و اسارت و بردگی آفریقائیان، نمود ویژه یافته است. امروز هم ماهیت تاریخی نظام آمریكا تغییری نكرده و خوی برتری طلبی آمریكایی ادامه دارد؛ چرا كه هنوز هم سرخ پوستان در تبعیض هستند، سیاه پوستان شهروند درجه دو محسوب میشوند. این امر ریشه در آپارتاید در نظام سیاسی امریکا دارد.
آپارتاید یا تبعیض نژادی یکی از مشخصههای شناختهشده در جامعه آمریکاست. با وجود اینکه امریکا خود را مهد دموکراسی و حقوق بشر معرفی میکند؛ سیاه پوستان که بخش بزرگی از جامعۀ این کشور هستند، همواره دچار تبعیض بودهاند. این در حالی است که امریکاییان آفریقاییتبار بعد از سفیدپوستان، دومین نژاد بزرگ امریکا به شمار میآیند. نیل اسملسر، ویلیام جولیوس و فیت میشل در کتاب «روندهای نژادی و پیامدهای آن در جامعۀ امریکا»، در بررسی نسبتاً جامعی، روندهای نژادپرستانه در سیستم قضایی، حقوقی، سیاسی، بازار کار و سیستم بهداشتی را در میان اقلیتهای مختلف امریکا از جمله اسپانیاییها، آسیاییها و سیاه پوستان امریکا بررسی کردهاند.
یافتههای آنها نشان میدهد جهتگیریهای سیاستگذاری سیستم سیاسی امریکا روز به روز به ضرر این اقلیتها هستند، بهویژه اقلیت سیاه پوستان این کشور در مقایسه با سفیدپوستان، امکانات بسیار کمتری دارند.
بیشتر قربانی جنایات و خشونت پلیس میشوند. داگلاس ماسی و و نانسی دنتون در کتاب «آپارتاید امریکا»، با مطالعۀ وضعیت سیاسی اجتماعی سیاهپوستان امریکا مینویسند: «در پنجاه سال گذشته هیچ گروهی در تاریخ ایالات متحده چنین سطحی از تبعیض نژادی تحمیلشده بر جامعۀ سیاهپوست امریکا را تجربه نکرده است. این تبعیض نژادی افراطی، امری اتفاقی نیست؛ بلکه روندی ساخته شده است که جامعۀ سفیدپوست امریکا با مجموعهای از ترتیبهای نهادی هدفمند بر جامعۀ سیاهپوست این کشور اعمال کرده است، روندی که تا به امروز ادامه دارد».
به اعتقاد بسیاری از پژوهشگران، تبعیض از زمان کشف امریکا در این کشور شکل گرفت و حتی با وجود اینکه فصل ۸ اعلامیۀ حقوق مدنی 1964 تبعیض علیه افراد را بر اساس نژاد، رنگ، جنسیت و ملیت غیرقانونی اعلام کرد، اما هیچگاه از بین نرفته است. به طور مثال آمریکاییان پس از استقلال با اینکه خود را مردمی آزادیخواه میدانستند، دست از جنایت علیه سرخپوستان نکشیدند. در دوران جرج واشنگتن کشتار سرخپوستان متوقف نشد و این بار آنان را به اتهام مزدوری برای انگلیس مورد تاخت و تاز قرار دادند.
این کشتار با همین اتهام در دوران چهارمین رئیسجمهوری آمریکا، جیمز مدیسون، شدت گرفت و جنگهای خونینی بین سرخپوستان و ارتش آمریکا در گرفت. از لحاظ تاریخی، یکی از سازمانهای تبعیض نژادی که در امریکا ایجاد شد و خشونت زیادی را ضد سیاهان اعمال کرد «کوکلوس کلان» بود که برای مخالفت با آزادی بردگان به وجود آمد و برای استثمار بیشتر بردگان به نفع سرمایهداران گام برداشت. امروز نیز بسیاری از سیاهان امریکا عملا به کارگرانی ساده و بدون تخصص مبدل شدهاند که اربابان سفیدپوست با دستمزد پایین، آنها را استثمار کردهاند، حال آنکه یهودیان بیشتر به کارهای تخصصی و تجاری مشغول بودهاند؛ بنابراین مسألۀ تبعیض میان جامعۀ سفیدپوستان با سیاه پوستان یکی از معضلاتی است که جامعۀ امریکا از دیرباز تاکنون با آن دست به گریبان بوده است.